OM in Polen: geen verdachten meer overleveren aan Nederland

Het Poolse Openbaar Ministerie wil niet dat er nog verdachten of veroordeelden aan Nederland worden overgeleverd. Dat heeft de hoogste openbaar aanklager, Bogdan Swieczkowski, volgens verschillende Poolse media geschreven in een interne brief aan alle officieren van justitie.

Het is een volgende stap in de crisis tussen de Poolse en Nederlandse rechtbanken. Eerder dit jaar besloot de Amsterdamse rechtbank al de overlevering naar Polen stop te zetten, vanwege zorgen om de onafhankelijkheid van de rechtbanken daar.

Twijfel over eerlijk proces

De Internationale Rechtshulpkamer (IRK) van de Amsterdamse rechtbank schortte de overlevering van Poolse verdachten op, in afwachting van een uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Omdat de Poolse regeringspartij PiS de afgelopen jaren haar invloed op verschillende takken van de rechterlijke macht fors heeft versterkt, is de vraag van de Rechtshulpkamer of verdachten in Polen wel kans maken op een eerlijk proces.

Swieczkowski doet weinig moeite te verhullen dat zijn maatregel een reactie is op de stap van de Rechtshulpkamer. In zijn brief schrijft hij dat overleveringsverzoeken gebaseerd zijn op een hoge mate vertrouwen tussen de EU-lidstaten en dat "de Nederlandse autoriteiten er niet in zijn geslaagd het principe van wederzijds vertrouwen te respecteren". Swieczkowski wil om deze reden dat de Poolse aanklagers alle verzoeken uit Nederland grondig analyseren of ze wel uitgevoerd moeten worden; ook moeten alle verzoeken aan hem worden voorgelegd.

Verdenking van kidnapping

Onlangs weigerde een Poolse rechter de overlevering aan Nederland van een echtpaar dat hun 7-jarige autistische zoon zonder toestemming had meegenomen uit een Oisterwijkse instelling. De jongen stond in de instelling onder toezicht. Justitie verdenkt het stel van kidnapping.

Het stel heeft inmiddels asiel aangevraagd in Polen. Volgens hen werd hun zoon ten onrechte uit huis geplaatst en kregen ze praktisch geen kans hem te bezoeken. De Poolse rechter gaf ze gelijk. Hij zegt dat de rechten van de ouders 'op een barbaarse en inhumane manier' zijn geschonden en voegde daar zelfs de opmerking aan toe dat de jongen gevaar zou lopen geëuthanaseerd te worden.

Of de oproep van Swieczkowski betekent dat er helemaal geen verdachten tussen beide landen worden uitgewisseld, is nog niet duidelijk. De officieren van justitie beslissen uiteindelijk niet over de overlevering, dat zijn de rechters. Zij kunnen bezwaar aantekenen.