Poolse rechters betogen tegen regering, veel steun van collega's uit EU
Poolse rechters gaan vandaag in Warschau de straat op uit protest tegen de regering. Ze vrezen voor hun onafhankelijkheid. Op de stille tocht komen, na een oproep van de Poolse rechtersvereniging, collega's uit twintig andere landen af, ook uit Nederland.
Rechters mogen zich eigenlijk niet publiekelijk uitspreken in Polen. "Dat is precies waarom er wordt gedemonstreerd, juist omdat de regering geen tegenspraak duldt en geen dissidente geluiden wil horen", zei correspondent Wouter Zwart in het NOS Radio 1 Journaal.
Marc Fierstra, rechter bij de Hoge Raad in Nederland, reist ook af naar Warschau. "We gaan naar Polen omdat de rechters daar met deze demonstratie een enorm risico lopen. We willen laten zien dat beroepsgenoten uit heel Europa hen steunen. Rechters zijn erg betrokken bij de instandhouding van de onafhankelijkheid van collega's overal ter wereld, en dat geldt des te sterker voor rechters in de EU."
Fierstra heeft veel contact met Poolse collega's. "Ik hoor dat zij enorm bezorgd en bang zijn voor alles wat daar gebeurt", zegt hij. "Ze worden door allerlei tuchtrechtelijke maatregelen onder druk gezet om beslissingen te nemen die door de regering en door de toezichthoudende organen juist worden geacht."
Veel Polen vinden dat de regering de rechtsstaat verzwakt. "Sinds de PiS-partij aan de macht is, worden rechters onder druk gezet om de partijlijn te volgen", aldus Zwart. "Rechters die dat niet doen, worden geïntimideerd, overgeplaatst, bedolven onder het werk en er is geprobeerd om dissidente rechters verplicht met vervroegd pensioen te sturen."
De PiS heeft een tuchtkamer opgezet, die rechters moet beoordelen op hun ethische gedrag. "Het probleem is dat die tuchtkamer uitsluitend bestaat uit rechters die volledig achter de regering staan", weet Zwart. "Volgens de tuchtkamer zouden rechters nu een kartel vormen, een soort kaste van invloedrijke juristen die elkaar allemaal nog kennen van het communisme en elkaar de hand boven het hoofd houden."
Volgens rechter Fierstra kan zo'n tuchtkamer rechtszaken beïnvloeden. "Sinds de invoering zijn er 1100 procedures tegen rechters aanhangig gemaakt. Dat zijn allemaal procedures die ertoe kunnen leiden dat die rechters worden benadeeld in hun carrière of zelfs worden ontslagen. Het betekent ook dat rechters bang zijn dat ze met zo'n procedure worden geconfronteerd en nadenken over de beslissingen die ze nemen."
Met zijn deelname aan het protest wil Fierstra duidelijk maken dat iedereen staat voor de rechtsstaat. "Dat we dat belangrijk vinden en dat het een gedeelde Europese waarde is die niet zomaar kan worden aangetast. En dat de samenwerking met andere Europese rechters door alle regels onder spanning komt te staan."
