"Hoe ver zijn we gekomen in de Europese Unie, als rechters bang moeten zijn om het voorwerp van een lastercampagne te worden, alleen omdat ze met een lid van de Europese Commissie praten? We moeten krachtig optreden tegen een dergelijke vorm van misbruik", zegt Eurocommissaris Frans Timmermans vandaag.
De Poolse regering probeert al jaren de rechterlijke macht onder controle krijgen. De Europese Commissie is een strafprocedure gestart omdat de onafhankelijkheid van de Poolse rechters in gevaar zou zijn. Vandaag organiseerde het Europees parlement een debat over de zorgwekkende situatie van justitie in Polen.
"De Poolse rechters zijn aangevallen met lastercampagnes op een ongelofelijke manier", zegt Timmermans. "Waarom? Omdat ze naar Brussel gekomen zijn om met mij te praten en volgens de regering is dat kennelijk verboden. Je mag niet met een lid van de Europese Commissie praten."
Haatmails
Het blijkt dat kritische rechters monddood moesten worden gemaakt door een haatcampagne, die vanuit het ministerie van Justitie zou zijn georganiseerd. De Poolse onderzoeksjournaliste Magdalena Galczynska kreeg duizenden screenshots in handen waaruit zou blijken dat de onderminister van Justitie een leidende rol speelde in een grote lastercampagne.
"Eerlijk gezegd kon ik het niet geloven. Want als er zoiets smerigs, vals, gebeurt in strijd met de wet, onder leiding van een onderminister van Justitie, daarvan rijzen je de haren te berge", zegt journaliste Galczynska.
Bij de rechtbank van de Poolse stad Katowice, ontving een van de rechters plotseling haatmails en brieven. Verzonnen vuilspuiterij over zijn privéleven, en dat werd ook naar drieduizend andere rechters gestuurd.
Rechter Krystian Markiewicz, tevens voorzitter van de rechtersvereniging Justitia: "Ik voelde woede, dat iemand met zijn vieze tengels aan mijn privéleven zat. Dat het vol met leugens, verdraaiingen stond. Allemaal zaken die mijn goede naam besmeurden."
Saskia Dekkers, Europacorrespondent, sprak met verschillende mensen die betrokken zijn bij de Poolse affaire. "Het draait om een whatsappgroep, onder de naam 'Kaste', met een paar hoofdrolspelers: allereerst de onderminister van Justitie, Lukasz Piebiak, hij zou de leiding in handen hebben. En een hoge ambtenaar Jacub Iwaniec, een vertrouweling van de onderminister."
"Verder is er dan nog Emilia, bekend onder de naam @MalaEmiEmi. Samen zetten ze een lastercampagne op om zoveel mogelijk rechters te besmeuren. Een ware trollenfabriek geleid vanuit het ministerie. En een van de slachtoffers is rechter Markiewicz."
De haatberichten over de rechter die uiteindelijk worden verspreid, gaan over een maîtresse, een vermeende abortus en zijn zoontje van vijf. Rechter Markiewicz: "Dat doet me pijn als mens, maar het is vooral voor mij als rechter in een Europees land onvoorstelbaar dat een Poolse regering die ons in de EU vertegenwoordigt en de mond vol heeft van de goede rechtsstaat en de goede naam van Polen, de meest smerige trucs gebruikt om zijn eigen burgers kapot te maken. Om de rechtsstaat kapot te maken, door rechters kapot te maken."
Geprezen
Emilia werkte maanden voor het ministerie. Maar een groep twitteraars ontmaskerde haar. Daarop besluit ze alles naar buiten te brengen. Emilia heeft spijt en zit nu ondergedoken. Haar advocaat, Konrad Pogoda. beschrijft haar als een gewone vrouw, die het deed uit politieke overtuiging en minder voor het geld.
"Ze leerde onderminister Piebiak kennen, en die stelde haar voor om door te gaan met haar activiteiten op sociale media, die in feite neerkwamen op lastercampagnes", zegt Pogoda. "Ze werd geprezen voor wat ze deed. Ze kreeg documenten toegespeeld met aanwijzingen, bijvoorbeeld: vandaag moet je die en die rechter aanvallen."
Onderzoeksjournaliste Galczynska: "We bezitten hele conversaties van whatsapp, dagenlang, wekenlang. Acties werden vaak heel lang voorbereid en het ziet er naar uit dat Emilia de onderminister permanent op de hoogte hield."
Trollen
Emilia's advocaat Pogoda noemt het een topje van de ijsberg. Hij onthult dat er nog duizenden pagina's materiaal klaarliggen bij verschillende media. Daaruit zou blijken dat de lastercampagnes zich niet alleen tot rechters beperkten, maar dat ook andere critici van de regering doelwit waren. "Niet alleen rechters, maar ook politici, juristen in het algemeen en politieke tegenstanders, bijvoorbeeld vertegenwoordigers van de oppositie. Er zijn veel zaken waarop het trollen is toegepast."
De onderminister van Justitie en zijn hoge ambtenaar zijn inmiddels afgetreden. De Raad voor de Rechtspraak - die door de regering is benoemd - vindt het allemaal nog niet zo ernstig. "Oh Emigate, we zijn nog in de fase van gissen en speculatie. Er is nog niks bevestigd. Als strafrechter ga ik ervan uit dat iemand onschuldig is zolang er geen bewijs is", zegt Maciej Mitera, woordvoerder van de Raad voor de Rechtspraak.
Rechters en de oppositie eisen een onafhankelijk onderzoek. Maar is dat mogelijk? De Poolse regering heeft de minister van Justitie tot hoofd van het Openbaar Ministerie benoemd.
Rechter Markiewicz hoopt op steun uit Brussel. "Europa mag dit absoluut niet accepteren. De EU liet het met Hongarije gebeuren, want dat zou toch maar een klein landje zijn. Maar Hongarije is een voorbeeld voor Polen geworden en dat is een groot, belangrijk land in Europa. Dus dit zijn geen problemen ergens ver weg in het Oosten van Europa."
