Rechtbank Amsterdam: Poolse rechtbanken zijn niet langer onafhankelijk van regering

Poolse rechtbanken zijn niet langer onafhankelijk van de regering, doordat de rechtstaat in het land sterk is aangetast. Tot dat oordeel komt de Internationale Rechtshulpkamer (IRK) van de Amsterdamse rechtbank in een zaak over de overlevering van een Poolse verdachte.

De uitspraak heeft mogelijk verstrekkende gevolgen voor de overlevering van verdachten aan Polen. De Amsterdamse rechtbank is de enige rechtbank in Nederland die bevoegd is om te beslissen over het uit- en overleveren van in Nederland verblijvende buitenlandse verdachten.

De IRK heeft het Europese Hof van Justitie gevraagd of de overlevering van verdachten aan Polen moet worden stopgezet. Het is de eerste keer dat het hof die vraag krijgt.

Er bestaan al langere tijd zorgen over de bemoeienis van de Poolse politiek met de rechtstaat en het overplaatsen van rechters. De IRK schrijft dat de onafhankelijkheid van de rechtspraak en het recht op een eerlijk proces in Polen sinds 2017 steeds meer onder druk staan.

De IRK deed de uitspraak in een zaak over een Poolse man die verdacht wordt van het smokkelen van 200 kilo soft- en harddrugs van Nederland naar Polen. Er komt voorlopig geen vonnis. De IRK vraagt het Europese Hof van Justitie het hulpverzoek met spoed te behandelen. Dat kan drie à vier maanden duren, zegt persrechter Linde Dolfing tegen de NOS.

In 2018 besloot de IRK al om drie Poolse verdachten niet over te leveren vanwege de zorgen over de rechtstaat.

Rechtszaken tegen rechters

In april oordeelde het Europees Hof van Justitie al dat Polen onmiddellijk maatregelen moet nemen om het werk van de tuchtkamer van het Hooggerechtshof op te schorten. Die kamer kan rechters bestraffen, maar bestaat uit rechters die zijn geselecteerd door een orgaan dat weer is gekozen door het door regeringspartij PiS gedomineerde parlement.

Inmiddels lopen er talloze rechtszaken tegen Poolse rechters, vooral tegen degenen die zich kritisch hebben uitgelaten over de hervormingen van de Poolse rechtsstaat.

De onafhankelijkheid van de rechtstaat was een heet hangijzer bij de presidentsverkiezingen eerder deze maand: