Gaswinning Groningen: Shell belooft schade te vergoeden
20.30 uur: Terugblik op een dag vol nieuws over de gaswinning in Groningen
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseerde vanochtend dat de gaswinning terug moet naar 12 miljard kuub per jaar. Tegelijkertijd kwam de Gasunie met cijfers. Volgens het bedrijf moet er minstens 14 miljard kuub gas gewonnen worden om in een zacht jaar aan de vraag te voldoen. Minister Wiebes zegde toe de gaswinning zo snel mogelijk te verlagen tot 12 miljard kuub.
Boeren uit Groningen kwamen met hun trekkers naar Den Haag om te demonstreren tegen de gebrekkige afhandeling van de aardbevingsschade, maar ze mochten van de burgemeester de stad niet in. Afgesproken werd dat het merendeel van de tractoren op het Malieveld zouden blijven en dat er twee tractoren naar het Binnenhof zouden rijden. Ook spraken de ministers Wiebes en Schouten nog even kort met de boeren op het Malieveld.
Aan het eind van de middag sprak de Kamer met Shell, Exxon en de NAM over de aansprakelijkheid. Shell beloofde op papier te zetten dat alle kosten die samenhangen met de aardbevingen in Groningen worden betaald.
19.15 uur: Shell belooft alle aardbevingskosten te betalen
Shell gaat ook op papier zetten dat alle kosten die samenhangen met de aardbevingen in Groningen worden betaald. Shell-topvrouw Van Loon heeft dat gezegd op een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Aanleiding voor de hoorzitting was een bericht in Trouw. De krant schreef zaterdag dat Shell juridisch onder de schadevergoedingen voor de aardbevingsschade probeerde uit te komen. Het bericht veroorzaakte ophef, en Van Loon zei in een reactie dat Shell er garant voor staat dat de Groningers schade door de gaswinning vergoed krijgen.
17.00 uur: Wiebes en Schouten op het Malieveld
Minister Wiebes van Economische Zaken en minister Schouten van Landbouw hebben op het Malieveld met de boze Groningse boeren gesproken. Dat gebeurde in een van de tractoren die de Groningers hadden meegenomen. Ze werden omringd door demonstrerende boeren die "Wiebes, gas terug", scandeerden.
Na een kort gesprek vertrokken de twee tractoren naar het Binnenhof, gevolgd door een stoet demonstrerende boeren. De overige circa twintig tractoren moesten op het Malieveld blijven staan omdat de gemeente het niet verantwoord vindt om de hele stoet door de stad naar het Binnenhof te laten trekken.
De boeren zijn naar Den Haag gekomen omdat ze de nieuwe afspraken over de afhandeling van schade veroorzaakt door aardbevingen niet voldoende vinden. In de Tweede Kamer is zojuist een hoorzitting begonnen de aansprakelijkheid van de NAM en de twee moederbedrijven: Shell en ExxonMobil. Die is rechtstreeks te volgen via NPO Politiek.
16.30 uur: Trekkers klaar voor het Binnenhof
De twee trekkers die naar het Binnenhof mogen, zijn inmiddels afgeladen en staan klaar voor vertrek. De andere trekkers moeten op het Malieveld blijven.
15.30 uur: Tractoren mogen op Malieveld worden geparkeerd
De burgemeester van Den Haag heeft besloten dat de Groningse boeren hun trekkers op de verharde delen van het Malieveld mogen parkeren. Twee tractoren mogen mee naar het Binnenhof.
Eerder werd de colonne van bussen en diepladers met trekkers tegengehouden door de politie. Zij werden zolang ondergebracht bij het ADO-stadion. "Ik zie nu zeker negen politieauto's en minstens dertien politieagenten op de motor. Men is in de war hier van ons denk ik", vertelt boer Jan Dales tegen het NPO Radio 1-programma Nieuws & Co.
Dales is boos, zegt hij. "De eerste politieauto's waren bij Zwolle al zichtbaar. Terwijl wij gewoon vredelievend zijn. De politie kwam ons al met wapenknuppels tegemoet."
14.45 uur: Boeren met 'gezonde spanning' in bus
De boeren vinden het 'jammer' dat de Haagse burgemeester Krikke heeft besloten de trekkers uit de stad te weren. Dat zegt de Groningse Liz Main namens de boeren vanuit een van de touringcars.
Ze vormen geen gevaar voor de veiligheid, benadrukt ze. Als er iets met de tractoren gebeurt, zijn ze zelf de pineut. "De boeren hebben hun hele hebben en houden op die laders gezet."
De sfeer in de bus is goed, en er is lichte een spanning. "Dit is niet iets wat je dagelijks doet, dus het is gezond om het een tikkeltje spannend te vinden", zegt Main.
De colonne rijdt met dertig trekkers, zo'n twaalf diepladers, twee touringcars en een paar personenauto's richting het Malieveld aan de rand van de stad.
14.40 uur: Kabinet neemt afstand van uitspraken ex-topman SodM
Oud-inspecteur-generaal De Jong van het Staatstoezicht op de Mijnen zei eerder dat de vorige coalitie een "meedogenloos besluit" over de gaswinning heeft genomen. Het kabinet neemt afstand van deze uitspraken.
De Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) zegt dat er in 2013 juist geen besluit is genomen over de hoogte van de winning: niet door het kabinet en niet door de coalitie.
14.00 uur: Tractoren mogen Den Haag niet in
De boeren die met tractoren onderweg zijn vanuit Groningen naar het Binnenhof, zullen straks in Den Haag worden tegengehouden. Dat zegt een gemeentewoordvoerder.
De organisatie heeft de demonstratie vooraf niet aangekondigd, zegt hij. Daarom heeft de gemeente na berichten in de media zelf contact gezocht. De straatjes en pleinen rond het Binnenhof zijn deels autovrij, autoluw en bovendien druk met winkelend en werkend publiek en dagjesmensen. De situatie leent zich niet voor tientallen rijdende tractoren. Rijden die er wel, dan kunnen de veiligheid en openbare orde onvoldoende worden gegarandeerd, zegt de gemeente.
De burgemeester bood eerder aan dat de tractoren naar het Malieveld mochten komen, waarna de boeren te voet naar de Haagse binnenstad konden lopen. Lopend mogen ze nu alsnog de binnenstad in. En één tractor mag mee. "We begrijpen de symboliek."
Update 13.45 uur: Een korte uitleg
We moeten terug naar 12 miljard kuub per jaar. Maar redden we dat wel in de winter? Een uitleg van verslaggever Henrik-Willem Hofs.
13.15 uur: De boeren in colonne naar Den Haag
De Groningse boeren rijden in een colonne naar Den Haag voor hun demonstratie. Ze verzamelden zich vanochtend in Garsthuizen, waar meer dan dertig trekkers op diepladers werden geladen. En die zijn nu ook mee naar het Binnenhof.
ANPGroningse boeren op weg naar Den Haag 
ANPGroningse boeren op weg naar Den Haag 
ANPGroningse boeren op weg naar Den Haag
12.00 uur: Ook minister Wiebes reageert en luistert naar SodM
Minister Wiebes neemt een deel van het advies van het SodM over: de Groningse gaswinningslocaties bij Loppersum (Ten Post, Overschild, De Paauwen, 't Zandt en Leermens) worden zo snel mogelijk gesloten.
Ook gaat Wiebes de NAM vragen om de productie bij Bierum meer op gelijk niveau te houden.
Hij wil zo snel mogelijk de gaswinning verlagen tot de geadviseerde 12 miljard kuub. Snel betekent niet volgend jaar, zei Wiebes er wel bij. Het kabinet komt in maart met een plan voor de gaswinning "binnen deze kabinetsperiode en daarna".
11.45 uur: Reacties op adviezen druppelen binnen
Gedeputeerde Eelco Eikenaar van Groningen wijst erop dat het niet de eerste keer is dat gezegd wordt dat de gaswinning omlaag moet naar 12 miljard kuub. Toch vindt hij het advies wel helder. De gedeputeerde voor de SP wil dat alle woningen in Nederland van het gas af gaan. "En voor iedereen geldt: probeer je de verlaging van de gaswinning tegen te werken? Dan heb je een probleem met de Groningers."
Ook de Groninger Bodembeweging (GBB) vindt dat het allemaal erg lang duurt. "Vijf jaar geleden zeiden wij al dat de winning drastisch omlaag moest. Er hadden in die tijd al dingen anders aangepakt kunnen worden."
Milieudefensie hoopt dat het advies wordt opgevolgd door de regering. "Heel Nederland moet nu zonder morren aan de slag met de overstap naar duurzame energie", zegt campagneleider Jorien de Lege.
10.45 uur: Boeren onderweg naar Den Haag
Vanmiddag wordt er door Groningse boeren gedemonstreerd in Den Haag. Ze gaan bijna vertrekken én nemen hun tractors mee. Natuurlijk rijden de boeren niet in de trekker richting Den Haag, ze gaan gewoon met de bus. De tractors worden apart vervoerd.
10.30 uur: Gasunie niet eens met SodM
De Gasunie is het niet eens met het advies van het SodM. De 12 miljard kuub is niet genoeg om te voldoen aan de vraag. In een mild jaar is er minstens 14 miljard kuub gaswinning nodig voor leveringszekerheid, en in een extreem koud jaar (zoals 1996) zeker 27 miljard kuub.
10.00 uur: Staatstoezicht op de Mijnen wil forse ingreep
Maximaal 12 miljard kuub per jaar: zoveel gas mag er nog maar worden gewonnen in Groningen. Dat is een advies van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) aan minister Wiebes van Economische Zaken.
Volgens de inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren is er een "forse ingreep" noodzakelijk om aan de veiligheidsnorm te doen. "En de kans op schade sterk te verlagen."
In 2016 werd er 27,6 miljard kuub gewonnen.
06.00 uur: 'Vorige kabinet nam meedogenloos besluit over gas'
In het vorige kabinet heeft de top van de coalitie een "meedogenloos" besluit genomen, om de gaswinning niet sneller te reduceren. Met dat besluit is bewust veel risico genomen, waardoor zelfs doden hadden kunnen vallen. Dat zegt oud-inspecteur-generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen, Jan de Jong.
Vandaag zal zijn opvolger bekendmaken met hoeveel de gaswinning in Groningen terug moet, omwille van de veiligheid van de Groningers. De Jong verwacht dat alsnog zal blijken dat vermindering aanzienlijk moet zijn, zodat Groningen weer veilig wordt.