'Inlichtingendiensten Israël hebben een enorme fout gemaakt'

Een massale aanval van militante Palestijnen in het zuiden van het land heeft Israël volslagen verrast. In het land groeit de kritiek op de inlichtingendiensten. Hoe konden zij de aanval niet hebben zien aankomen?

"Dit is echt een enorme fout van Israël", zegt Kim Ghattas, analist en schrijver die voor haar werk een Emmy Award ontving. Al twintig jaar volgt ze de ontwikkelingen in het Midden-Oosten en schreef een boek over de rivaliteit tussen Iran en Saudi-Arabië.

"Dat Hamas in staat is om zo'n aanval te lanceren, zeer gecoördineerd, zeer georganiseerd. Een zeer gewaagde aanval. Dat vergt maanden van planning", zegt Ghattas, die de betrokkenheid van Iran en Hezbollah in Libanon vermoedt. "Dit kan niet gebeuren zonder steun van buitenaf."

Gijzelingen

Israël verkeert in shock. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu spreekt van een "langdurige oorlog". Het Israëlische leger slaat hard terug, maar ziet zich ook voor een nieuwe uitdaging gesteld: Hamas heeft volgens het Israëlische leger Israëliërs gegijzeld. Hun aantal is onbekend. Ook verschijnen er vandaag beelden van gedode Israëlische soldaten die als trofee door de straten van Gaza worden gevoerd.

De aanval van vandaag komt een dag na het vijftigjarige jubileum van de Jom Kipoer-oorlog in oktober 1973. Toen vielen Egypte en Syrië onverwacht Israël aan op de Joodse feestdag Jom Kippoer. Ook die aanvallen had niemand zien aankomen.

De oorzaak van de aanvallen van Hamas noemt Ghattas geen verrassing. Al sinds het begin van dit jaar is er sprake van toenemende gewelddadigheden op de Westelijke Jordaanoever, aan de grens met Libanon en in het grensgebied tussen Israël en Gaza. "Het dagelijkse geweld, de vernedering van Palestijnen, uitzettingen uit hun huizen, de opsluiting van kinderen. Dat alles drukt op de Palestijnen, zonder dat er een oplossing in zicht is", zegt Ghattas.

Volgens de analist moeten er wel gesprekken zijn gevoerd met Iran en Hezbollah over een grootscheepse aanval op Israël. "Het aantal raketten dat ze hebben gelanceerd, het soort training dat nodig is voor dit soort operaties. Dat doet sterk denken aan operaties die Hezbollah in het verleden heeft uitgevoerd in het destijds door Israël bezette Zuid-Libanon."

Ayatollah Khamenei, de hoogste leider van Iran, zei vandaag over Israël: "Dit kankergezwel zal, als God het wil, door de Palestijnen en andere verzetskrachten in de regio worden uitgeroeid." Ook Hezbollah bevestigt vandaag de steun voor de aanvallen van Hamas. Die moeten gezien worden als reactie op de "aanhoudende bezetting en als boodschap aan hen die de betrekkingen met Israël willen normaliseren".

Hezbollah doelt op de Arabische landen die de laatste jaren de diplomatieke betrekkingen met Israël hebben genormaliseerd. Sinds kort staat ook Saudi-Arabië 'op de drempel' van een historisch akkoord met Israël.

Overmoed

Ghattas ziet de steun voor Hamas uit Iran en Libanon maar betwijfelt of de aanval de Palestijnen iets goeds zal brengen. "De prijs die zij hiervoor gaan betalen, zal hen alleen maar verder op achterstand zetten."

Dat de aanval van vandaag volledig is gemist, komt volgens Ghattas ook omdat de Israëlische politiek teveel met zichzelf is beziggeweest. "Het roer is overgenomen door de extreem-rechtse regering-Netanyahu met verstrekkende plannen voor juridische hervormingen. Daarop volgden dertig weken van protest. Er zijn waarschuwingen geweest dat deze regering door overmoed en extremisme de gevaren rondom Israël niet meer zag."