Om te laten zien dat de Europese Unie pal achter bondgenoot Oekraïne staat, kwamen bijna alle buitenlandministers vandaag samen in Kyiv. Want in de eensgezindheid die de EU sinds het begin van de oorlog toonde, zitten scheurtjes. En dat is slecht nieuws voor Oekraïne.
"Dit is voor het eerst dat we met 27 landen, in een land dat in oorlog is, met elkaar bijeen zijn", zegt demissionair minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot vanuit Kyiv tegen Nieuwsuur. "Het is een manier om te laten zien dat we gezamenlijk Oekraïne steunen en dat we dat zullen blijven doen zolang dat nodig is."
Gezamenlijk dus, maar toch niet helemaal. De buitenlandministers van Polen en Hongarije schitterden door afwezigheid. Hongarije ligt al sinds het begin van de oorlog dwars bij het leveren van financiële en militaire steun aan Oekraïne en Polen maakte een paar weken geleden een draai. De Poolse premier Morawiecki kondigde aan voorlopig geen nieuwe wapentoezeggingen te doen aan Oekraïne.
"Polen zit volop in de verkiezingscampagne, dus dat verklaart een deel van wat daar gebeurt", zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen. "Het belang van Polen om de eigen landbouw te beschermen en Oekraïens graan tegen te houden, weegt zwaarder dan het Oekraïense belang om geld te hebben voor de strijd tegen Rusland."
De uitkomst van de verkiezingen heeft grote gevolgen voor Oekraïne. De PiS-partij staat bovenaan in de peilingen, maar zal een andere partij nodig hebben om te regeren. "De partij KPN heeft een behoorlijk anti-Oekraïens en anti-Europees sentiment. Als ze met die partij gaan regeren, betekent dat voor Oekraïne niet veel goeds."
'Geen kogel meer naar Oekraïne'
Een andere zorg voor Oekraïne is de recente verkiezingswinst in Slowakije van de pro-Russische Robert Fico. Met zijn partij Smer ging hij de verkiezingen in met de slogan "geen kogel meer naar Oekraïne". Een mogelijke regeringspartner van Smer is de Slowaakse Volkspartij. "Die twee partijen samen zullen minder geneigd zijn Oekraïne te steunen", aldus Deen.
Naast Hongarije zijn er dus twee Europese landen bijgekomen die niet meer onomstotelijk achter Oekraïne staan, of zelfs een pro-Russische houding aannemen. "Dit laat zien hoe fragiel die Europese steun is", schetst Deen. "Er wordt gezegd: we staan volledig achter Oekraïne, totdat het te veel geld kost, totdat de boeren boos worden, totdat we de wapens zelf nodig hebben. Er zijn maar een paar verkiezingen nodig om de Europese eenheid onder druk te zetten."
Toch is ondanks deze politieke verschuivingen de Europese steun in algemene zin nog groot. Tot 2027 heeft de Europese Unie 50 miljard euro vrijgemaakt. De politieke ontwikkelingen in buurlanden zijn dan ook niet de grootste zorg voor Oekraïne, maar die aan de andere kant van de oceaan, in de Verenigde Staten.
'Dit is waar Poetin op hoopt'
Het Amerikaanse Congres stemde tot nu toe in met 113 miljard dollar aan wapens en andere steun sinds Rusland Oekraïne binnenviel. Als het aan president Biden ligt, komt daar nog 24 miljard dollar bij, maar onder druk van het Congres is daar 6 miljard vanaf gehaald. Steeds minder Amerikanen staan achter de miljarden die naar Oekraïne gaan en een groep republikeinse hardliners vindt dat de overheid flink moet bezuinigen, ook op steun voor Oekraïne.
Deen: "Het merendeel van de Oekraïense inspanningen zijn erop gericht om de VS mee te krijgen. Dat was hun belangrijkste bondgenoot."
Alle ontwikkelingen bij elkaar opgeteld, zowel in Europa als in de VS, maken Oekraïne nerveus, zegt Deen. "Dit is exact waar Poetin op hoopt. Ze weten dat ze Oekraïne niet helemaal kunnen innemen zolang de westerse steun aanhoudt. Wat ze wel kunnen doen, is aanvallen blijven uitvoeren op de infrastructuur, het stroomnetwerk, de graanexport en hopen dat de westerse steun afneemt. Rusland probeert het te winnen op de lange adem."
