Het ministerie van Algemene Zaken (AZ) is tekortgeschoten bij de behandeling van een WOO-verzoek (Wet Open Overheid) van Nieuwsuur en had daarbij "een meer oplossingsgerichte en actieve houding moeten aannemen".
Dat schrijft het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) in een advies aan de demissionaire minister-president. Het ACOI, dat kabinet en parlement adviseert over openbaarheid van overheidsinformatie, noemt het "een ernstige conclusie".
Het college bemiddelde de afgelopen maanden vergeefs tussen het ministerie van AZ en Nieuwsuur in een lang slepend WOO-verzoek. Het ACOI vindt dat het departement daarbij "onvoldoende behulpzaam is geweest en uiteindelijk ook niet aan de bemiddeling heeft meegewerkt zoals op basis van de WOO verwacht mag worden".
Coronastrategie
Nieuwsuur diende in 2021 een WOO-verzoek in om documenten te verkrijgen over de beginstrategie van het kabinet tijdens de uitbraak van de coronapandemie. Het ministerie schond de wettelijke termijnen waarbinnen moest worden besloten over het verzoek om openbaarmaking van informatie en weigerde vervolgens de documenten te verstrekken.
Het ministerie oordeelde op eigen gezag dat de documenten "niet relevant" zouden zijn. Daarop vroeg Nieuwsuur in juli 2022 bemiddeling aan bij het ACOI. Deze bemiddelingspoging is nu dus mislukt.
Voorzitter Ineke van Gent van het ACOI: "Publieke informatie is niet van de overheid, maar van ons allemaal. De afhandeling van een WOO-verzoek is geen gunst waarvoor de verzoeker eerst een hindernisbaan dient af te leggen om vervolgens op een gesloten vesting te stuiten. Elk bestuursorgaan moet behulpzaam en open zijn wanneer burgers om openbaarmaking van overheidsinformatie verzoeken."
Open bestuurscultuur
In het advies refereert het ACOI rechtstreeks aan de positie van het ministerie van Algemene Zaken en de uitspraken van (inmiddels demissionair) premier Mark Rutte over de nieuwe bestuurscultuur: "Het Adviescollege heeft in termen van een voorbeeldfunctie immer hoge verwachtingen van AZ als het ministerie van de minister-president, maar te meer nu tijdens de bemiddeling ook is aangegeven dat er wordt gewerkt aan verbetering van de organisatie van de afhandeling van WOO-verzoeken en de minister-president zich de afgelopen twee jaar zo heeft uitgesproken voor de totstandkoming van een nieuwe, open bestuurscultuur."
Het is de tweede keer dit jaar dat het ACOI een departement op de vingers tikt vanwege de omgang met de WOO. In april concludeerde het College dat de manier waarop het ministerie van Volksgezondheid (VWS) openbaarheidsverzoeken over corona afhandelt, de controlerende functie van de journalistiek belemmert en de toegang tot overheidsinformatie in het gedrang brengt.
Het ACOI deed aanbevelingen voor verbetering, maar die werden door verantwoordelijk minister Ernst Kuipers (D66) voor een belangrijk deel niet overgenomen.
