Onze eerste serie video's, hier terug te zien op NPO Start, maakte veel reacties los op sociale media. Hieronder reageren we op de meest gehoorde opmerkingen.
'Wat is het doel van #Ophef?'
In deze Nieuwsuur-serie duikt Rudy Bouma in de wereld van nepnieuws en complotten om erachter te komen waar misvattingen ontstaan en waarom mensen ze geloven.
Door de komst van sociale media wordt er steeds meer desinformatie verspreid. Algoritmes zorgen ervoor dat socialmediagebruikers ook berichten onder ogen komen van onbekenden, soms dus ook berichten die niet kloppen.
In veel gevallen van desinformatie is het lastig om te zien of iets waar is of niet. Soms heeft het een kern van waarheid, is het verkeerd geïnterpreteerd of líjkt het met een andere bril zo, maar zit het toch anders.
We behandelen vragen als: hoe ontstaat ophef? Waarom klopt iets wel of juist niet? Hoe kun je dat weten? En: waar blijkt dat uit? We nemen het serieus, zonder oordelend te zijn.
'Wie maken #Ophef?'
Ophef wordt gemaakt door de redactie van Nieuwsuur. De video's worden gemaakt in opdracht van NPO Start en ook gepubliceerd op Nieuwsuur.nl/ophef en op ons YouTube-kanaal.
'Is Nieuwsuur wel onafhankelijk?'
Nieuwsuur wordt gemaakt door taakomroepen NOS en NTR en brengt onafhankelijk, onpartijdig en ongebonden nieuws en achtergronden. De overheid noch enige andere externe partij heeft invloed op onze redactionele keuzes.
Nieuwsuur bepaalt z'n eigen journalistieke agenda, laat die niet bepalen door personen of instellingen met eigen individuele, commerciële, maatschappelijke of politieke belangen. Die eigen agenda is journalistiek van aard en niet bedoeld om een politieke of maatschappelijke zaak vooruit te helpen.
Onze uitgangspunten zijn vastgelegd in de Nieuwsuur-code.
'Kun je onafhankelijk berichten als je wordt betaald door de overheid?'
Sommige kijkers trekken de onafhankelijkheid van Nieuwsuur in twijfel. "Wie betaalt bepaalt" en "Wiens brood men eet, diens woord men spreekt" zijn daar voorbeelden van, refererend aan het feit dat Nieuwsuur wordt gefinancierd door de overheid.
Onze redactionele onafhankelijkheid is echter gegarandeerd door ons redactiestatuut: de overheid heeft geen enkele inhoudelijke zeggenschap over de inhoud van onze uitzendingen. Geen enkele kritische reportage van Nieuwsuur heeft ooit geleid tot budgettaire consequenties voor de redactie.
De vinger achter de macht en uitzoeken wat anders verborgen zou blijven, zijn juist basisprincipes van de journalistiek zoals Nieuwsuur die bedrijft. Dat heeft in het verleden tot belangrijke onthullingen geleid Zo kwamen bewindslieden in het nauw door onze onderzoeken naar de financiering van rebellengroepen in Syrië, de WODC-affaire en het coronabeleid en moesten meerdere bewindslieden opstappen vanwege de door Nieuwsuur onthulde bonnetjesaffaire.
Kritische interviews met politici werden breed geprezen en het winnen van de Zilveren Nipkow-schijf. De jury schreef overigens ook: "De nieuwsrubriek wist mythes en misverstanden vaak als eerste uit de wereld te helpen."
'Wat zijn jullie bronnen?'
Script met bronnen, transcripties van voorgesprekken en een verantwoording van onze socialmedia-analyses zijn naast iedere video terug te vinden. Hier wordt iedere in iedere video ook duidelijk naar verwezen.
'Maken jullie zelf dan geen fouten?'
We zijn natuurlijk niet onfeilbaar maar willen wel transparant zijn over fouten. Die zijn te vinden in de herstelrubriek.
'Wie checkt de factcheckers?'
De redactie van Ophef legt haar factchecks voor aan diverse onafhankelijke deskundigen.
Nieuwsuur valt onder de onafhankelijke NPO Ombudsman en de Raad voor de Journalistiek.
Alternatieve media ontberen deze beroepsmogelijkheden bij klachten.
'Kunnen jullie niet beter de macht onderzoeken?'
Twitteraars vinden dat verslaggever Rudy Bouma "de macht zou moeten onderzoeken controleren" in plaats van desinformatie ontrafelen. Nieuwsuur is echter een collectief van makers die elkaar aanvullen.
Rudy maakt regelmatig reportages over online desinformatie, complottheorieën en radicalisering en werkt in crisisgebieden; andere redacteuren en verslaggevers houden nauwlettend de overheid in de gaten.
Nieuwsuur procedeerde tot aan de Raad van State tegen het ministerie van VWS over het vrijgeven van WOB-documenten.
'Cherrypicken jullie ridicule desinformatie van marginale accounts?'
Critici stellen dat #Ophef marginaal nepnieuws van obscure socialmedia-accounts uitvergroot. Dat is een misvatting.
Door middel van onze socialmedia-analyse meten we wat de meest gedeelde desinformatie is over een bepaald onderwerp.
Zo wordt in de video over de boerenprotesten bijvoorbeeld getoond dat evidente desinformatie vaak miljoenen keren wordt bekeken en tienduizenden keren wordt geliket.
In de video over The Great Reset wordt aan de hand van data-onderzoek duidelijk gemaakt hoeveel tractie de term online heeft.
In de video over de Pfizer Papers zijn niet willekeurige, maar de drie meest gedeelde claims gecheckt.
In iedere video maken we duidelijk waarom we voor bepaalde voorbeelden hebben gekozen.
'Kunnen jullie niet beter laten zien wat wél waar is?'
Naar aanleiding van onze serie reageren kijkers dat Nieuwsuur vooral uitlegt wat níet klopt aan bepaalde berichten in plaats te bekijken wat wel waar is.
#Ophef is een serie met video's die misvattingen op sociale media ontkracht en ingaat op de oorzaken van deze hardnekkige misverstanden. Daarin laten we wel degelijk zien dat sommige misvattingen soms een kern van waarheid hebben, maar bijvoorbeeld verkeerd geïnterpreteerd zijn.
Nieuwsuur maakt echter ook reportages die een bredere invalshoek hebben, zowel op tv als op ons YouTube-kanaal.
'Waarom maken jullie geen video over onderwerp x?'
Tips zijn altijd welkom, maar #Ophef levert geen video's op bestelling. Zoals hierboven beschreven bepalen we onze eigen journalistieke agenda.
Het komt ook regelmatig voor dat we onderwerpen waarnaar wordt gevraagd al gemaakt hebben, zoals een serie over het World Economic Forum, een reportage over vaccinatiebijwerkingen, een artikel over oversterfte, meerdere reportages over belangenverstrengeling in de farmaceutische sector, een video over de komst van een digitale munt en een prijswinnend onderzoek naar de rol van het RIVM in de coronacrisis.
Heb je tips, mail dan naar internet@nieuwsuur.nl.
'Verwijderen jullie bepaalde reacties?'
Onder onze YouTube-video's wordt wel gesteld dat negatieve reacties zouden worden weggemodereerd. We laten het liefst alle reacties staan maar grijpen in als dat nodig en mogelijk is.
We willen geen scheldwoorden, beledigingen, bedreigingen, discriminatie, off-topic-berichten, spam en reclame-uitingen.
Reageer echter vooral onder onze video's, want we zijn erg benieuwd naar jouw mening. Ons YouTube-kanaal is een plek waar iedereen zich kan uitspreken, met respect voor elkaar. Zie je iets wat we beter kunnen doen of heb je een onderwerp waarvan je graag wil dat wij het verder onderzoeken? Stuur ons dan een berichtje: internet@nieuwsuur.nl.
'Hoe gaan jullie om met reacties op Twitter?'
Helaas kunnen we niet op de vele Twitter-reacties reageren.
Het (optionele) kwaliteitsfilter van Twitter houdt overigens scheldberichten tegen. Deze zullen ons dus niet bereiken.
Indien dit toch gebeurt wordt dit gedrag genegeerd, net als berichten waarin op de man wordt gespeeld in plaats van op de inhoud.
'Waarom gaat Rudy niet in debat met ...?'
Kijkers vragen ons af waarom wij niet 'in debat' gaan bij bepaalde alternatieve mediaplatforms of met bepaalde politici.
Zo daagde Forum-leider Thierry Baudet presentator Rudy Bouma uit voor een debat. Rudy heeft daar reeds op gereageerd.
Journalisten moeten ons inziens het debat verslaan en daar zelf geen onderdeel van willen worden.
Bovendien stelt onze journalistieke code: "Nieuwsuur bepaalt z'n eigen journalistieke agenda en laat die niet bepalen door personen of instellingen met eigen (...) politieke belangen."
'Waarom interviewen jullie weinig experts met een contraire mening?'
Critici vragen ons waarom we niet bepaalde deskundigen uitnodigingen die wel te zien zijn op alternatieve nieuwswebsites.
Daar zijn echter vaak wetenschappers te zien die niet over hun eigen vakgebied spreken, niet of nauwelijks wetenschappelijke publicaties schrijven die door vakgenoten worden beoordeeld (peer-review) ofwel zeer geïsoleerd staan in hun opvattingen.
Nieuwsuur hoedt zich voor 'false balance', waarbij net zoveel waarde wordt gegeven aan een minderheidsstandpunt als aan de 'communis opinio'.
Zo werden in de jaren 80 en 90 vaak door fossiele industrie gesponsorde klimaatsceptici tegenover klimaatwetenschappers gezet. Dit schetst een scheef beeld en doet geen recht aan de wetenschappelijke consensus.
Hebben we een belangrijke vraag gemist? Mail dan naar internet@nieuwsuur.nl.
