Tsjechië vreest winter zonder gas, pro-Russen voeden de woede

In Tsjechië scharen steeds meer mensen zich achter het verzet tegen de energiepolitiek van de centrumrechtse regering. Tijdens een massaal protest begin deze maand gingen zo'n 70.000 Tsjechen in Praag de straat op. Het protest richt zich ook tegen de NAVO en de EU.

Veel mensen maken zich ernstig zorgen over de energiecrisis. Radicaalrechts en de communisten vinden dat EU-land Tsjechië zonder de EU beter af is en zelf zaken moet kunnen doen met olie- en gasleveranciers, waaronder Rusland.

Bij het houtbedrijf in het dorp Podbrdy noemen ze de situatie inmiddels dramatisch. Het bedrijf moet zo eerlijk mogelijk besluiten wie wel en wie geen hout krijgt. Klanten worden niet meer ontvangen. "De situatie is triest. Mensen bellen, bedelen zelfs: 'alsjeblieft geef ons binnen een week droog hout want anders zitten we in de kou'. Maar we kunnen niet helpen. Het is onmogelijk", zegt Pavel Kisling, directeur van het houtbedrijf.

De hand van Rusland

Bij het protest in Praag, georganiseerd door radicaalrechts en de communisten, werd opgeroepen om contact te leggen met de Russen. De organisatoren, die eerder demonstreerden tegen de corona-vaccinatie, richten hun pijlen nu op de Europese Unie. "We moeten naar Moskou, om te onderhandelen over gasleveringen", zegt Josef Skála, presidentskandidaat van de communistische partij.

Zijn partij verloor de laatste jaren veel aanhang, maar de leider van de communisten in Tsjechië ziet dankzij de problemen nieuwe kansen. "Het gaat om inflatie, om de schandalige groei van de energieprijzen. Het is slecht voor de mensen en wij denken aan hen. Maar politiek gezien zou dit ons kunnen helpen onze invloed te vergroten", zegt Skála.

De Tsjechische premier Petr Fiala ziet in het protest de hand van Rusland. "Kijk maar wie er op het podium stonden, leden van de Russische vijfde colonne", twitterde hij, verwijzend naar politici die banden zouden hebben met Moskou. Hij zegt dat hij de zorgen van burgers niet onderschat.

Hardcore Stalinist

Niet iedereen is blij met de roep om toenadering tot Rusland. Want in Praag is men de Russische bezetting en de rol van de communisten nog niet vergeten. Historici, die onderzoek deden naar de spionage-praktijken van de Russische geheime diensten in het verleden, troffen in oude documenten ook de naam aan van Skála, nu dus de leider van de communistische partij in Tsjechië.

"Hij verwelkomde het Sovjet-leger. Daarna verspreidde hij Sovjet-propaganda en Sovjet-kranten. Dus hij was een hardcore Stalinist", leest historicus Radek Schovánek voor uit een van de documenten. Hij noemt het waarschijnlijk dat Skála voor de KGB, de Russiche geheime dienst, werkte.

De leider van de communisten geeft toe dat hij de Russen hielp. "Dat was de toenmalige politiek van de communisten in Tsjechië en ja, ik maakte daar deel van uit." Maar, voegt hij toe: "Wij communisten zijn kritischer op de standpunten van Rusland dan wie dan ook."

Inspireren

De Russische invloed in Tsjechië is niet verdwenen. Een onderzoeksbedrijf in Praag en Londen, Semantic Visions, dat is gespecialiseerd in nieuwsanalyses ziet de Russische desinformatie en propaganda die activisten verspreiden in Tsjechië. "Dat de echte oorlog geen Russische agressie tegen Oekraïne is, maar een agressie van de NAVO bijvoorbeeld", zegt František Vrabel, directeur van het bedrijf.

Ook de angst voor hoge energieprijzen is plotseling een belangrijk thema dat door de pro-Russische activisten is opgepikt, zien de data-analisten. Vrabel: "Maar dit keer kunnen ze gebruik maken van de realiteit, feiten die kloppen. Het gevaar zit in de spin, dat we bij Poetin moeten zijn voor de oplossing."

Radicaal-rechts en de communisten noemen het protest tegen de energieprijzen een groot succes en hebben 28 september grotere demonstraties aangekondigd. Skála: "De demonstratie was misschien wel de grootste doorbraak van het publieke verzet tegen het zeer verkeerde beleid van regeringen en de Europese Unie. Ik hoop dat we anderen zullen inspireren."