Philips laat bij het vervangen van zijn apneu-apparaten, waarbij patiënten schuimdeeltjes kunnen inademen of inslikken en mogelijk gezondheidsschade oplopen, flinke steken vallen. De fabrikant schiet "substantieel en structureel" tekort bij de afhandeling van de terugroepactie, laat de inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) aan Nieuwsuur weten. Patiënten, behandelaars en andere betrokkenen moeten beter worden geïnformeerd.
Eerder was de Amerikaanse inspectie, de FDA, al zeer kritisch over Philips. De IGJ schrijft dat ze Philips "voortdurend en steeds scherper" heeft aangesproken op adequate communicatie naar betrokkenen. Het merendeel van de patiënten heeft nog altijd geen idee wanneer hun apparaat wordt vervangen. Philips laat weten dat ruim 70 procent van de Nederlandse gebruikers nog niet is geholpen.
Philips heeft vaker uitgesproken wanneer de vervangingsactie moet zijn afgerond en kwam daar dan later van terug. De laatste raming is dat 90 procent van mensen wereldwijd voor eind van dit jaar een nieuw of gerepareerd apparaat zal hebben ontvangen.
De ademhaling van Özcan Akay staakt tientallen keren per uur als hij tijdens zijn slaap geen medisch masker draagt. De apneu-patiënt weet sinds juni vorig jaar dat hij een type apparaat van Philips gebruikt dat zijn gezondheid niet alleen helpt maar mogelijk ook ernstige schade kan toebrengen. Hij wil daarom een nieuwe. Maar van Philips, dat wereldwijd 5,5 miljoen apparaten moet vervangen, heeft hij nog altijd niets gehoord.
Akay heeft zelf veel rondgebeld, op zoek naar een apparaat van een ander merk. "Leveranciers en mijn zorgverzekeraar, niemand kan mij helpen aan een ander apparaat. Ik stuit alleen maar op muren."
Philips weet niet wie zijn apparaten gebruikt. Rechtstreeks contact met Nederlandse patiënten heeft het bedrijf namelijk niet. Patiënten moeten zich richten tot de leveranciers, die de apparaten uitleveren.
Maar de leveranciers zijn afhankelijk van Philips voor informatie en kunnen geen antwoord geven op de vraag wanneer een patiënt een nieuw apparaat kan verwachten. Eén van hen, Mediq, laat weten hier nog dagelijks over gebeld te worden door patiënten.
Diep onzeker
Ondertussen voelt Akay zich diep onzeker. Het apparaat links laten liggen, is voor de zware apneu-patiënt geen optie. Onbehandelde apneu kan onder andere tot hartproblemen leiden. Akay heeft eerder twee hartaanvallen overleefd.
Vanwege de risico's als zware apneu niet wordt behandeld, adviseerden longartsenvereniging NVALT en de inspectie patiënten toch om het gebruik door te zetten. Alleen over de daadwerkelijke gevaren van het gebruik van het Philips-apparaat blijft nog veel onduidelijk.
Vorig jaar juni kondigde Philips aan zijn apneuapparaten te vervangen omdat het geluiddempende schuim dat erin is verwerkt kan afbrokkelen en er ook chemische gassen uit kunnen vrijkomen. Die zouden, volgens eerste gegevens, tot gezondheidsproblemen kunnen leiden als hoofdpijnen, astma, orgaanschade en mogelijk ook kankerverwekkend zijn.
Nadien zijn er geruststellendere tussenresultaten van onderzoek door Philips naar buiten gebracht. Zo zouden de gassen in zo'n lage concentratie zijn dat ze binnen de veiligheidsnormen vallen. Philips deelde deze conclusie publiekelijk, maar niet het achterliggende rapport.
Twee internationale onderzoeken laten zien dat er voorlopig geen aanwijzingen zijn voor een verhoogd aantal kankergevallen bij gebruikers van de apneuapparaten van Philips. Toch stelt dat veel patiënten niet helemaal gerust.
Het gaat hier om een essentieel medisch hulpmiddel, geen kapotte stofzuiger.
Afgelopen week bracht de Amerikaanse inspectie, de FDA, het nieuws 21.000 gezondheidsmeldingen te hebben ontvangen van gebruikers. Het gaat onder meer om meldingen van kanker, longontsteking, hoofdpijn, duizeligheid en pijn op de borst.
Ook zouden 124 overlijdens zijn doorgegeven, die worden geassocieerd met de mogelijke afbraak van het schuim in de apparaten. Het gaat puur om meldingen, een verband tussen de apparaten en de klachten is niet aangetoond. Dat moet nog worden onderzocht.
De resultaten van het grote onderzoek van Philips, waarbij onder meer naar de gezondheidseffecten van de afgebrokkelde stukjes schuim wordt gekeken, verschijnt volgende maand. Ondertussen vragen veel gebruikers zich af: is het nu wel of niet veilig om dit apparaat te gebruiken?
'Communicatie bedroevend'
Die onzekerheid vreet aan de gebruikers, merkt advocaat Mark de Hek, die zo'n 500 gebruikers bijstaat. Hij heeft Philips aansprakelijk gesteld voor het leed.
Longartsen ervaren ook nog altijd veel onrust bij apneupatiënten in hun spreekkamer, vertelt longarts Monique Klaaver van de longartsenvereniging NVALT. "Niet alleen bij de patiënten die het Philips-apparaat gebruiken, maar ook bij nieuwe patiënten die net de diagnose apneu hebben gekregen. Die aarzelen soms of ze überhaupt wel een apneumasker op willen, terwijl dat soms de enige mogelijke behandeling voor ze is.''
Ze noemt de communicatie van Philips bedroevend. Naar artsen toe, maar vooral naar patiënten. Van een multinational mag je toch wel verwachten dat hij kan aangeven wanneer patiënt zijn nieuwe of gerepareerde apparaat kan verwachten, meent ze. "Het gaat hier om een essentieel medisch hulpmiddel, geen kapotte stofzuiger.''
