Mensen die een einde aan hun leven maken met het zelfmoordpoeder Middel X sterven geen vreedzame dood. Dat blijkt uit gesprekken die Nieuwsuur had met verschillende deskundigen.
Het chemische middel is door leden van Coöperatie Laatste Wil verstrekt aan honderden mensen met een doodswens. ''Het is vaak een ernstige doodsstrijd met veel kramp en pijn met verwondingen en braken", zegt psychotherapeut Ad Kerkhof, die suïcidale patiënten en hun nabestaanden begeleidt.
Bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC), verbonden aan het UMC Utrecht, zien ze sinds 2018 het aantal meldingen stijgen van artsen die navraag doen omdat ze patiënten aantreffen die zichzelf van het leven willen beroven met het middel. Volgens Antoinette van Riel van het NVIC waren het de afgelopen jaren 53 meldingen van een zelfmoordpoging met een chemisch middel. In 22 gevallen ging het om Middel X, 18 gevallen waren fataal. En dat is het topje van de ijsberg "omdat artsen en hulpverleners ons inmiddels niet meer bellen omdat ze de verschijnselen kennen".
In 2017 maakte de Coöperatie Laatste Wil in Nieuwsuur bekend dat ze mensen die vinden dat hun leven voltooid is, willen wijzen op een vrij verkrijgbaar chemisch middel. Het gaat om mensen met wat zij noemen 'een autonome doodswens'. De coöperatie strijdt voor het recht op zelfbeschikking en vindt dat iedereen het recht heeft zijn eigen levenseinde te bepalen. Volgens hen is de euthanasiewet in Nederland niet toereikend en is het niet goed dat een arts meebepaalt.
Drie leden van de Coöperatie Laatste Wil moeten zich verantwoorden voor de rechter voor het verstrekken van dit middel. Ook de voorzitter van de coöperatie, Jos van Wijk, is door de politie gehoord. Het OM Brabant meldt vandaag aan Nieuwsuur meer aanhoudingen niet uit te sluiten.
Het bestuur van de coöperatie laat weten dat ze afstand nemen van de manier waarop de drie leden het middel hebben verspreid en dat daarbij mensen om het leven zijn gekomen voor wie het middel niet is bedoeld.
"Het gaat óns niet om mensen met een doodswens. Het overgrote deel van onze leden wil ter geruststelling een middel in huis hebben, zodat zij in de toekomst zelf over hun levenseinde kunnen beschikken als zij daar aan toe zijn. Dat zijn in de eerste plaats de Nederlanders die graag zelf de regie over het levenseinde willen hebben. Zij willen een laatstewil-middel ter beschikking hebben. Neem Huib Drion als voorbeeld. Hij pleitte hier 30 jaar geleden al voor", zegt Petra de Jong van Coöperatie Laatste Wil.
'Geen gesprek meer over doodswens'
Niet alleen bij het NIVC komen meldingen binnen over het middel. Ook bij de zelfmoordhulplijn 113 krijgen ze tot op heden dagelijks vragen van mensen die het middel willen innemen of die het willen bestellen. Daar zijn ze bezorgd over een ander aspect van het vrij verstrekken van het middel. "Er wordt sinds 2018 veel over gebeld en gechat. Waar ik me zorgen over maak is dat mensen niet meer in gesprek gaan over hun doodswens als ze het middel al in huis hebben. Het is van belang dat het zo moeilijk mogelijk wordt gemaakt om suïcide te plegen, niet te makkelijk'" zegt Maryke Wolters van 113 zelfmoordpreventie.
Een van de mensen die koos om dit middel te nemen was Marjolein. Als Yvonne, de moeder van de 28-jarige Marjolein wordt gebeld door het ziekenhuis, is het al te laat. Het leven van haar dochter is niet meer te redden: "Daar lag ze aan allerlei slangen en monitoren en ze transpireerde hevig. Ze had een buisje in haar keel om beademd te worden en toch leek het alsof ze huilde. Ze snikte de hele tijd. Dat zag er niet vreedzaam uit. Dat wil je niet op je netvlies hebben, dat je kind daar zo ligt.''
Yvonne vertelt aan Nieuwsuur dat haar dochter eigenlijk niet dood wilde:
Marjolein was lid van de Coöperatie Laatste Wil en het vermoeden van het Openbaar Ministerie is dat ze via een lid van de coöperatie het middel kreeg waarmee ze zichzelf ombracht. Maar Marjolein krijgt na inname meteen spijt en belt 112. "Marjolein heeft tegen de arts gezegd: ga ik nu dood? Ik wil niet dood", vertelt haar moeder.
Yvonne hoopt dat anderen niet dezelfde keuze maken als haar dochter. "Als jij denkt dat jij hiermee rustig aan je einde komt: vergeet het maar. Dat is niet zo."
'Suïcide is nooit een vrije keuze'
Psychotherapeut Ad Kerkhof vindt het uiterst zorgelijk dat zelfdodingsmiddelen vrij beschikbaar zijn. Hij behandelt mensen die euthanasie willen vanwege onbehandelbaar psychisch lijden en patiënten die suïcidale overwegen. Maar ook de nabestaanden van mensen die zichzelf met poeder om het leven hebben gebracht. Ook schreef hij mee aan de richtlijn voor de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie die mensen met onbehandelbaar psychisch lijden helpt met euthanasie en bij zelfdoding.
"Suïcide is nooit een vrije keuze. Mensen willen niet dood, ze willen een oplossing voor hun problemen." Volgens Kerkhof bezorgt het middel de gebruiker geen vreedzame dood. ''Het is vaak een ernstige doodsstrijd met veel kramp en pijn met verwondingen en braken. Traumatisch voor de nabestaanden."
Sisco van Veen, psychiater Ouderengeneeskunde aan het Amsterdam UMC, locatie VU is bezorgd over de verspreiding van de zelfdodingsmiddelen. Want zelfs bij ouderen is een autonome, constante doodswens eerder uitzonderlijk is zijn stelling. "Bijna niemand kan zomaar in zijn eentje weloverwogen beslissen om zo'n middel te nemen."
Lees hier een uitgebreide reactie van Coöperatie Laatste Wil.
