Bijna alle huishoudens Kiev hebben weer elektriciteit

Einde liveblog

We sluiten dit blog nu. Morgenochtend wordt er weer een nieuw liveblog opgestart voor het nieuws uit Oekraïne. Graag tot dan.

Burgemeester Kiev reageert op kritiek Zelensky: 'Geen tijd voor politieke gevechten'

De burgemeester van Kiev, voormalig professioneel bokser Vitali Klitsjko, heeft vanavond gereageerd op kritiek van president Zelensky op zijn beleid. Zelensky was kritisch over de manier hoe er wordt omgegaan met de stroomuitval in de hoofdstad en zei dat er veel klachten waren over de maatregelen die worden genomen. "Ik verwacht kwaliteit van het kantoor van de burgemeester", zei hij in een video afgelopen vrijdag.

Volgens Klitsjko zijn er nu 430 'opwarmingscentra' die bewoners helpen tijdens de kou, en kunnen er nog 100 meer in gebruik worden genomen bij extreme weersomstandigheden. "Ik wil niet betrokken raken bij politieke gevechten, zeker niet in deze huidige situatie", zei Klitsjko in een video op Telegram. "Dat is zinloos. Ik heb dingen te doen in de stad."

Volgens de burgemeester hebben bondgenoten van Zelensky zich schuldig gemaakt aan manipulatie over de inzet van de stad, en zijn er "onbegrijpelijke foto's" online geplaatst. Voor de Russische invasie was Klitsjko volgens persbureau Reuters verwikkeld in verschillende geschillen met de president, onder meer over de manier waarop de hoofdstad wordt bestuurd.

Russische aanvallen op elektriciteitscentrales hebben ervoor gezorgd dat veel huishoudens in Kiev dagen zonder stroom hebben gezeten. Eerder vandaag werd bekend dat bijna alle huishoudens weer stroom hebben. In heel Oekraïne zitten mensen zonder elektriciteit. Daarom zijn er zogenoemde 'onoverwinnelijkheidscentra' opgezet, die zorgen voor verwarming, water, internet en mobiele telefoonverbindingen.

Ravage in voorstad Kiev na raketaanval, maar bewoners gaan niet weg

Woensdag raakten Russische raketten een woonblok in Vysjgorod, even ten noorden van Kiev. Zes mensen kwamen om het leven. Ondanks het gevaar gaan mensen niet weg.

Cherson opnieuw beschoten

Rusland heeft volgens de Oekraïense autoriteiten weer zwaar geschoten op Cherson. Ook het omliggende gebied van de stad, die op 11 november door Oekraïense troepen werd heroverd, is geraakt. Het gaat om meer dan 50 aanvallen, waarbij ook woongebouwen zijn geraakt door granaten, meldt de militaire gouverneur Yaroslav Janoesjevitsj op Telegram.

Er zijn zeker één dode en twee gewonden gevallen, zegt hij.

Gisteren meldde Oekraïne al dat sinds de terugtrekking zeker 32 mensen zijn omgekomen door Russische beschietingen in en rondom de stad. Oekraïne zegt dat de Russische troepen zich nu ophouden aan de oevers van de Dnjepr, vanwaar ze geregeld beschietingen uitvoeren. Burgers proberen de stad te ontvluchten.

'Twee raketten in stad Kryvyi Rih ingeslagen'

De stad Kryvyi Rih in de regio Dnipropetrovsk in het zuiden van Oekraïne is volgens de gouverneur van de regio getroffen door twee raketten. Hij zegt dat de 'transportinfrastructuur' is getroffen, maar hij meldt niet wat er exact geraakt is en of er gewonden zijn gevallen.

Inwoners werden opgeroepen om naar de schuilkelders te gaan en in de stad waren explosies te horen. De stad Dnipro, die ook in de regio ligt, zou gisteren zijn geraakt door meerdere Russische raketten. Daarbij zijn volgens hem minstens dertien mensen gewond geraakt.

Bijna alle huishoudens in Kiev hebben weer stroom

In Kiev is het elektriciteitsnetwerk bijna helemaal hersteld. Dat meldt het stadsbestuur van de Oekraïense hoofdstad op Telegram. Bijna alle huishoudens hebben weer toegang tot stroom, verwarming en stromend water. Ook het mobiele netwerk functioneert weer zoals het zou moeten.

President Zelensky deed gisteren wel een beroep op inwoners om zuinig om te gaan met elektriciteit, anders zou de stroom op piekmomenten alsnog uit kunnen vallen.

Deskundigen vrezen voor een lange, koude winter voor Oekraïne. Zolang de oorlog voortduurt, zal Rusland de energievoorzieningen blijven bestoken met raketaanvallen, denkt energie-expert Willem Coppoolse. Volgens hem is het belangrijk dat Europa en de VS dieselaggregaten naar Oekraïne blijven sturen om de stroomtoevoer op gang te houden. "Je kunt ze in een wijk aan het net koppelen en dan heb je verspreid over de steden allemaal kleine elektriciteitscentrales."

'Kremlin wil alternatief voor huurlingenleger Wagner Group'

Hoge functionarissen binnen het Kremlin zijn mogelijk op zoek naar manieren om de invloed van Wagner Group-eigenaar en Poetin-vertrouweling Jevgeni Prigozjin te verminderen. Dat meldt de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) in zijn dagelijkse briefing.

Huurlingen van de Wagner Group assisteren het Russische leger in Oekraïne. Wagner Group is de enige die huurlingen mag leveren, wat Prigozjin een monopoliepositie geeft. Zakenman Armen Sarkisjan is door het Kremlin aangesteld als directeur van gevangenissen in door Russen gecontroleerde gebieden in Oekraïne. Volgens de Oekraïense geheime dienst GUR is hij van plan om zijn rol te gebruiken om een privaat militair bedrijf op te richten.

Dat Sarkisjan dit zou doen, betekent volgens het ISW dat hij toestemming van het Kremlin heeft. Private militaire bedrijven zijn eigenlijk niet toegestaan in Rusland, maar met zijn onderneming zou de zakenman een einde kunnen maken aan het monopolie van de Wagner Group.

Hevige sneeuwval verwacht in Kiev

In de Oekraïense hoofdstad Kiev wordt vanaf vandaag hevige sneeuwval verwacht. Dat terwijl miljoenen mensen in de stad nog altijd nauwelijks of geen stroom hebben. De sneeuwval duurt tot minstens halverwege volgende week, is de verwachting, en de temperatuur komt zowel 's nachts als overdag niet boven het vriespunt.

Netbeheerder Ukrenergo zei gisteren dat het nog steeds maar driekwart van de benodigde stroom kan leveren in het land. President Zelensky blijft bewoners van Oekraïne oproepen zuinig om te gaan met elektriciteit. "Wanneer de energieconsumptie in de avond stijgt, valt de stroom ook vaker uit", aldus de president gisteren.

De laatste weken probeert Rusland met raketaanvallen zoveel mogelijk schade aan te richten aan de infrastructuur van Oekraïne. Afgelopen woensdag wisten veel Russische raketten essentiële infrastructuur te raken, waaronder elektriciteitscentrales, waardoor veel mensen zonder stroom kwamen te zitten.

Holodomor herdacht in Oekraïne

In Oekraïne werd vandaag de Holodomor herdacht. De door de Sovjet-Unie gecreëerde hongersnood joeg in de jaren '30 van de vorige eeuw miljoenen Oekraïners de dood in. Door de Russische invasie is de herdenking dit jaar extra beladen:

'Sinds vertrek Russen uit Cherson 32 doden door beschietingen'

Volgens Oekraïne zijn sinds de terugtrekking van Russische troepen uit Cherson, twee weken geleden, zeker 32 mensen omgekomen door Russische beschietingen in en rondom de stad. Op 11 november kwam er een einde aan een bijna negen maanden durende bezetting door Rusland.

Oekraïne zegt dat de Russische troepen zich nu ophouden aan de oevers van de Dnjepr-rivier, vanaf waar ze geregeld beschietingen uitvoeren. Alle slachtoffers zijn burgers, meldt een lokale politiechef. "Dagelijkse beschietingen van de Russen maken de stad kapot en doden onschuldige burgers." Volgens de autoriteiten in de stad is er bovendien bewijs dat Russische militairen ruim 500 oorlogsmisdaden in de regio hebben begaan.

Veel burgers proberen de stad inmiddels te ontvluchten. Op de wegen van en naar Cherson stonden dit weekend kilometerslange rijen met auto's en vrachtwagens. "We zijn nu vrij, maar we moeten alsnog weg vanwege de beschietingen", zegt een inwoner tegen persbureau AP.

Oekraïne en Rusland ruilen weer gevangenen

Oekraïne en Rusland hebben opnieuw krijgsgevangenen geruild. Volgens Kiev zijn vandaag twaalf Oekraïense militairen vrijgelaten, onder wie mariniers, grenswachters en drie burgers. Russische staatsmedia melden dat negen Russische militairen zijn teruggekeerd uit gevangenschap. Eerder deze week werden ook al tientallen gevangenen over en weer vrijgelaten.

Volgens bronnen was de gevangenenruil van vandaag onderdeel van een akkoord over de Russische export van ammoniak via een Oekraïense pijplijn. Die was de afgelopen maanden grotendeels stil komen te liggen.

Deze foto's zijn vandaag gemaakt in Chartsyzk, in de door Rusland illegaal geannexeerde Volksrepubliek Donetsk in het oosten van Oekraïne. Militairen van de volksrepubliek die donderdag bij een gevangenenruil zijn vrijgekomen ontmoeten hun familie:

Stroomvoorziening Cherson hersteld

Het elektriciteitsnetwerk in de onlangs bevrijde Oekraïense stad Cherson is hersteld, melden de Oekraïense autoriteiten. Volgens een medewerker van president Zelensky wordt eerst de cruciale infrastructuur aangesloten op het stroomnet, zoals verwarmings- en telecombedrijven. Daarna volgen de inwoners van de stad zo snel mogelijk.

Eerder deze maand trokken Russische troepen zich terug uit Cherson, een van de eerste steden die Rusland na de invasie van Oekraïne had ingenomen. De stad zat sinds begin november zonder stroom. Ook de watervoorziening haperde.

Vorige week maakten we deze video over de situatie in Cherson, waar inwoners van de stad zich ondanks de tekorten aan water en stroom strijdbaar en trots toonden:

Zelensky kritisch op burgemeester van Kiev

De Oekraïense president Zelensky heeft zich kritisch uitgelaten over het bestuur van de hoofdstad Kiev. Volgens hem duurde het herstel van het elektriciteitsnetwerk na Russische luchtaanvallen daar relatief lang. "Ik weet dat de lokale overheid helaas niet in alle steden goed werk heeft geleverd. Vooral in Kiev waren er veel klachten", zei hij. "Veel inwoners van Kiev zaten meer dan twintig of zelfs dertig uur zonder elektriciteit. Ik verwacht kwaliteit van het kantoor van de burgemeester."

Woensdag legde Rusland met een reeks grootscheepse luchtaanvallen een deel van het Oekraïense elektriciteitsnetwerk plat. Zo kwam het grootste deel van Kiev, waar zo'n 3 miljoen mensen wonen, zonder stroom te zitten. Ook de watervoorziening stagneerde.

Om de gevolgen van Russische luchtaanvallen het hoofd te bieden, worden in heel Oekraïne zogeheten "onoverwinnelijkheidscentra" ingericht, een soort schuilkelders met toegang tot warmte, water en internet. In totaal zijn er in Oekraïne nu zo'n 4000 van dat soort centra opgetuigd, maar in Kiev zijn er volgens president Zelensky nog te weinig.

Burgemeester Klitsjko van Kiev heeft nog niet op de kritiek van Zelensky gereageerd. De 51-jarige oud-bokser is sinds 2014 burgemeester van de stad.

In beeld: Oekraïense militairen gebruiken consumentendrones voor aanval

Oekraïne zet sinds het begin van de Russische invasie veelvuldig consumentendrones in om zich te verdedigen. Daaronder worden granaten gehangen, die worden gedropt op nietsvermoedende militairen. Op YouTube en Twitter staan beelden van de aanvallen.

Een groep die dit soort filmpjes deelt is Aerorozvidka. Het YouTubekanaal heeft bijna 10.000 abonnees, en in elke video staat een oproep aan kijkers om te doneren. Daar wordt regelmatig gehoor aan gegeven, vooral via bankoverschrijvingen en cryptotransacties.

Zelensky: 'We moeten deze winter doorstaan'

President Zelensky heeft in een boodschap gezegd dat Oekraïne deze ijskoude winter moet doorstaan, ondanks de uitgevallen energievoorzieningen in het land. Rusland bombardeert al weken energiecentrales en infrastructuur waardoor een deel van Oekraïne zonder stroom en verwarming zit.

Volgens de president wordt het een winter die iedereen zich zal herinneren. "Niet omdat hij ons bedreigde, maar vanwege wat we hebben gedaan om ons te beschermen tegen die dreiging."

Russische soldatenmoeder spreekt zich uit

President Poetin ging onlangs in gesprek met Russische soldatenmoeders, zo meldden we eerder vandaag. Een belangrijk PR-moment, maar de geselecteerde moeders zijn allemaal gescreend. Olga Tsoekanova, leider van een collectief van boze moeders, werd niet uitgenodigd. Wij spraken haar wel.

EU helpt Oekraïne met elektriciteit

De Europese Unie gaat Oekraïne meer helpen bij het herstellen en behouden van stroom en verwarming, heeft voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie gezegd. Ze kwam in actie na een nieuwe golf raketaanvallen, waardoor zeker de helft van de inwoners van de hoofdstad Kiev momenteel zonder elektriciteit zit.

Von der Leyen belde met president Zelensky over de nieuwe donaties die eraan komen vanuit de EU. Zo worden er 200 middelgrote transformators uit Litouwen aan Oekraïne geleverd en vanuit Roemenië komen er tientallen generatoren. "Elke generator kan stroom leveren aan een klein tot middelgroot ziekenhuis", aldus Von der Leyen.

Ook beloofde Von der Leyen dat er een nieuwe 'energie-hub' wordt opgestart in Polen, om donaties van anderen mogelijk te maken.

Oekraïne bijna niet meer verlicht, is te zien op NASA-foto's

Op bovenstaande satellietfoto van NASA is goed te zien hoe het elektriciteitsnetwerk van Oekraïne de laatste tijd is geraakt door Russische aanvallen. Op de foto is te zien hoe Europa en Rusland nog bijna volledig verlicht worden, terwijl Oekraïne grotendeels donker is. Rechtsbovenin zie je Rusland (met hoofdstad Moskou fel verlicht), links daaronder ligt Oekraïne.

Momenteel zit zeker 50 procent van de inwoners van hoofdstad Kiev zonder stroom, terwijl de temperaturen steeds meer dalen.

De afgelopen weken probeert Rusland met raketaanvallen zoveel mogelijk schade aan te richten aan de infrastructuur van Oekraïne. Afgelopen woensdag zouden er volgens het Oekraïense leger 70 Russische raketten zijn gelanceerd, waarvan 51 door luchtafweerschut werden neergehaald, meldt CNN. Toch wisten de overige raketten essentiële infrastructuur te raken, waaronder elektriciteitscentrales, waardoor veel mensen zonder stroom kwamen te zitten.

Hieronder een vergelijking tussen de verlichting in Oekraïne in januari dit jaar, en november:

Evacuaties uit ziekenhuizen Cherson

De ziekenhuizen in Cherson worden geëvacueerd vanwege "constante Russische beschietingen", schrijft de gouverneur van Cherson op Telegram.

Minderjarige patiënten worden naar Mykolajiv vervoerd, waar ze de "noodzakelijke medische zorg" krijgen. Patiënten van een psychiatrische instelling in Cherson worden ook geëvacueerd. Zeker honderd patiënten zullen worden behandeld in Odessa.

Vannacht kwamen bij raketaanvallen in Cherson zeker vijf mensen om het leven. President Zelensky riep eerder iedereen al op om de regio te verlaten, aangezien het er momenteel aan vrijwel alle basisvoorzieningen ontbreekt. Ook de gouverneur herinnert inwoners op Telegram dat evacuatie naar veiligere regio's mogelijk is.

Aan de frontlinie houdt commandant 'Kurt' en zijn eenheid stand tegen de Russen

De Russische beschietingen op Cherson blijven toenemen. Het Amerikaanse persbureau AP bezocht een Oekraïense militaire eenheid aan de linkeroever van de rivier de Dnjepr. Commandant 'Kurt' en zijn soldaten proberen daar stand te houden tegen de Russen.

Poetin ontmoet moeders van soldaten

De Russische president Poetin heeft een ontmoeting gehad met moeders van militairen die naar Oekraïne zijn uitgezonden. Hij zei ze dat ze niet alles moeten geloven wat ze op televisie zien of op internet lezen, omdat er veel "nepnieuws" is over wat Poetin de "speciale militaire operatie" noemt.

De president zei ook dat de Russische leiders de pijn begrijpen en delen van degenen die geliefden hebben verloren in Oekraïne. "We begrijpen dat niets vergelijkbaar is met het verlies van een zoon, zeker niet voor een moeder", sprak Poetin. Volgens persbureau Reuters had hij een zware ademhaling en moest hij vaak zijn keel schrapen.

Een opgenomen verslag van de ontmoeting was op de Russische staatstelevisie te zien. Volgens Reuters was te zien dat de moeders luisterden naar Poetin, maar hun reacties waren niet te zien in het verslag.

Honderdduizenden Russische soldaten zijn naar het front in Oekraïne gestuurd, onder wie meer dan 300.000 reservisten die in september werden gemobiliseerd.

Stoltenberg: NAVO-leden mogen zelf beslissen over Patriot-systeem

NAVO-leden mogen zelf beslissen of ze Patriot-luchtafweersystemen willen leveren aan Oekraïne, zegt secretaris-generaal Stoltenberg. Die opmerking maakte hij in reactie op vragen van journalisten over de beslissing van Polen om een Patriot-systeem dat het van Duitsland had gekregen, door te geven aan Oekraïne.

De Duitse defensieminister Lambracht was daar gisteren niet blij mee. "Het zijn Patriots die binnen het gezamenlijke luchtverdedigingsprogramma van de NAVO zijn ingepland. Daarom konden we ze aan Polen aanbieden", zei ze, doelend op het feit dat Polen NAVO-lid is en Oekraïne niet. "Voorstellen die daarvan afwijken moeten eerst met de NAVO en bondgenoten besproken worden."

Maar Stoltenberg zegt nu dat hij daar niet over gaat. "Uiteindelijk is het aan de nationale overheden om die beslissing te maken." Daarmee wordt de NAVO niet automatisch een partij in het conflict. Het is al eerder deze oorlog voorgekomen dat er geavanceerde wapensystemen zijn geleverd aan Oekraïne, zonder dat er NAVO-personeel meeging, voegt Stoltenberg daaraan toe.

Hoekstra: bij nieuwe vluchtelingenstroom opnieuw Oekraïners opvangen

Als Oekraïners weer massaal op vlucht staan, zal Nederland ze opnieuw opvangen. Dat zei minister Hoekstra vanmorgen voor aanvang van de ministerraad. "Wij hebben altijd gezegd dat we voor opvang in de eigen regio zijn en dit is onze regio."

De minister van Buitenlandse Zaken vindt de Russische raketaanvallen op elektriciteitsvoorzieningen "ronduit schandalig". "Dit betekent dat Poetin het echt gemunt heeft op de burgerbevolking."

Hoekstra wijst erop dat veel landen voor opvang hebben gezorgd in eerdere fases van de oorlog, waaronder Nederland. "Ik vind dat we dat opnieuw moeten doen."

Lees hier meer:

Een derde van huizen in Kiev heeft weer verwarming

Een derde van de huizen in Kiev heeft weer verwarming, schrijft burgemeester Klitsjko op Telegram. Hij zegt dat specialisten druk bezig zijn om de hele stad weer van verwarming te voorzien. De voorzieningen voor stromend water werden gisteren al hersteld.

Klitsjko meldt ook dat de helft van de inwoners nog zonder stroom zit, twee dagen na de grootschalige Russische aanval op Oekraïense elektriciteitscentrales. Energiebedrijven willen vandaag mensen om de beurt een paar uur aansluiten op elektriciteit.

'Duitsland wil Oekraïense genocide erkennen'

De Duitse Bondsdag is van plan de Holodomor, de hongersnood veroorzaakt door de Sovjets in Oekraïne in de jaren 30, officieel te erkennen als genocide. De Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung heeft een ontwerpresolutie daarover in handen van de SPD, Groenen, FDP en CDU/CSU. Daarin staat dat de misdaad "deel uitmaakt van onze gemeenschappelijke geschiedenis als Europeanen".

De Holodomor kostte in 1932 en 1933 aan miljoenen mensen het leven, hoeveel precies is onduidelijk. De hongersnood werd veroorzaakt door toenmalig Sovjetleider Stalin, die de landbouw destijds hervormde. Hij eiste dat gebieden bepaalde hoeveelheden graan leverden aan Moskou. Als ze niet voldeden aan die normen, werd het voedsel volledig in beslag genomen en werden de gebieden afgezet.

"Vandaag wordt Oekraïne opnieuw getroffen door Russische terreur", zegt Robin Wagener van de Groenen, de initiatiefnemer van de motie. Hij is tevens voorzitter van het Duits-Oekraïense samenwerkingsverband in de Bondsdag. "Poetin volgt de wrede en criminele traditie van Stalin."

Morgen wordt de Holodomor in Oekraïne herdacht, zoals ieder jaar op de laatste zaterdag van november. De resolutie komt dan ook in aanloop naar de herdenking.

Oekraïne voert al jaren campagne om de Holodomor in parlementaire resoluties als genocide te laten erkennen. Landen als Australië, Canada, Polen en Portugal hebben dat al gedaan. Rusland is het niet eens met die benaming, omdat niet alleen Oekraïners, maar ook Russen, Kazachen en andere volkeren aan het begin van de jaren 30 het slachtoffer zijn geworden van hongersnood in de Sovjet-Unie.

Russische raketaanvallen maken burgerslachtoffers in Cherson

Bij raketaanvallen in Cherson zijn vannacht zeker vijf mensen om het leven gekomen. Het ontbreekt in Cherson op dit moment aan vrijwel aan alle basisvoorzieningen. Daarom roept president Zelensky iedereen op de regio te verlaten.

Merkel over laatste maanden: 'Ik was uitgespeeld'

Voormalig bondskanselier Merkel zegt dat ze in haar laatste maanden als Duits leider niet genoeg macht had om invloed uit te oefenen op de Russische president Poetin.

Ze zegt dat ze in de zomer van 2021 gesprekken probeerde op te starten tussen haarzelf, Poetin en de Franse president Macron. "Maar ik had de macht niet meer om dat voor elkaar te krijgen", zegt ze tegen Der Spiegel. "Eigenlijk wist iedereen: in het najaar zwaait ze toch af."

Merkel gaf afgelopen december na zestien jaar het stokje over aan Olaf Scholz. In augustus 2021 bracht ze nog een laatste bezoek aan Moskou. "Daar werd een duidelijk signaal aan mij afgegeven: 'Als het gaat om machtspolitiek, ben je uitgespeeld.' En voor Poetin telt enkel macht."

Daarmee wijst ze de kritiek van de hand van mensen die vinden dat ze in aanloop naar de Russische invasie samen met haar Europese collega's harder had moeten optreden tegen Rusland.

In beeld: donkere straten in Kiev

Een dag na de stroomuitval in grote delen van Oekraïne als gevolg van Russische aanvallen, is het netwerk voor elektriciteit deels weer hersteld. Aan de helft van de vraag naar stroom wordt voldaan, zegt netbeheerder Ukrenergo. Stroomleveranties aan kritieke diensten als gasbedrijven en ziekenhuizen gaan voor. Maar ook de stroomvoorziening aan huishoudens wordt langzaam opgevoerd.

Toch is het op veel plaatsen nog donker:

Generatoren voor Oekraïne: 'Iedereen is er nu op aan het jagen'

Op allerlei plekken in Nederland zijn mensen en bedrijven bezig om Oekraïne te hulp te schieten. Bijvoorbeeld met generatoren, die stroom kunnen opwekken. Guido van Engelen, van Stichting De Leeuw Kyiv, legt uit waar ze naartoe gaan.

Poetin eist meer en betere producten van militaire industrie

President Poetin vindt dat Rusland niet hoeft over te schakelen naar een oorlogseconomie, maar hij eist van de militaire industrie wel betere producten, die ook nog eens sneller geleverd worden. Dat zei hij in een gesprek met een militair comité dat gaat over de uitrusting van het leger.

De president wil dat de militairen beter worden uitgerust. Volgens hem is dat nodig om "onze troepen te voorzien van wat ze nodig hebben voor de speciale militaire operatie", de naam die Rusland geeft aan de invasie in Oekraïne.

Sinds de start van de oorlog zijn er veel berichten over de slechte uitrusting van het leger, zoals over rekruten die zelf voor wapens moeten zorgen. De productie van nieuwe wapens wordt ook bemoeilijkt door een tekort aan onderdelen.

Commissie: zeker 15.000 vermisten door oorlog

Sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne zijn meer dan 15.000 mensen vermist geraakt. Die inschatting maakt de Internationale Commissie voor Vermiste Personen (ICMP). De in Den Haag gevestigde organisatie opende in juli een kantoor in Kiev om de autoriteiten te helpen vermiste personen te registreren en op te sporen.

Het is volgens topfunctionaris Matthew Holliday van de organisatie niet duidelijk hoeveel mensen door de Russen zijn gedeporteerd naar Rusland of elders. Evenmin is bekend hoeveel er nog in leven zijn.

Holliday zegt in gesprek met persbureau Reuters dat de zoektocht nog vele jaren zal duren, ook als de oorlog tot een einde komt. Het getal van 15.000 is een zeer conservatieve schatting: alleen al in de stad Marioepol gaan de lokale autoriteiten uit van 25.000 doden en vermisten.

Opnieuw gevangenenruil tussen Rusland en Oekraïne

Oekraïne en Rusland hebben opnieuw gevangenen met elkaar geruild. Volgens de Russen zijn vijftig Russische krijgsgevangenen overgedragen. En Oekraïne heeft 48 soldaten en twee officieren terug.

Onder de Oekraïense krijgsgevangenen zijn volgens een hoge Oekraïense functionaris negentien mensen die de stad Marioepol hebben verdedigd. Ook zijn vijftien mensen die bij de kerncentrale van Tsjernobyl zijn meegenomen door de Russen overgedragen aan Oekraïne.

Oekraïne en Rusland hebben tot dusver ruim duizend gevangenen met elkaar geruild, sinds de start van de oorlog in februari.

Oekraïense ziekenhuizen worstelen met aanhoudende stroomuitval

Het hoofd van de internationale missie van Wereldgezondheidsorganisatie WHO is op bezoek in de Oekraïense stad Dnipro. Een inspectieteam van de wereldgezondheidsorganisatie WHO schrikt van de schade die Russische aanvallen aanrichten.

De WHO spreekt van een schending van internationaal recht.

Amnesty: journalisten in Rusland tientallen keren in de problemen

Journalistiek bedrijven was in Rusland al heel moeilijk, maar de autoriteiten draaien de duimschroeven steeds verder aan. Amnesty International heeft tientallen voorbeelden verzameld van journalisten die het afgelopen jaar in de problemen kwamen bij protesten in Rusland.

"Naast strenge wettelijke beperkingen op de vrijheid van de media die de staat al oplegde, treedt de politie steeds vaker willekeurig op om te voorkomen dat journalisten en andere mediawerkers het publiek over de protesten informeren", concludeert Natalja Priloetskaja van Amnesty International.

Zo kreeg onafhankelijk platform Vetsjernië Vedomosti uit Jekaterinenburg in totaal 7000 euro aan boetes omdat het mediakanaal onder meer een gedeeltelijk vervaagde foto van anti-oorlogsstickers had laten zien. Priloetskaja: "De Russische autoriteiten zijn niet alleen vastbesloten om elk protest, hoe vreedzaam ook, te voorkomen en zwaar te bestraffen, maar willen ook dat mensen zo min mogelijk worden geïnformeerd."

Lees hier hoe journalistiek in Rusland steeds moeilijker wordt:

Kamermeerderheid: Rusland is sponsor van staatsterrorisme

Een meerderheid in de Tweede Kamer gaat een voorstel van GroenLinks steunen om Rusland als 'sponsor van staatsterrorisme' te bestempelen vanwege het Russische optreden in Oekraïne. Dat bleek vanmiddag in een debat. Het Europees Parlement besloot gisteren al om Rusland als staatssponsor van terrorisme noemen.

Tweede Kamerlid Van der Lee zette een voorstel om dat voorbeeld te volgen op papier. In de motie staat dat het Russische leger "structureel en doelbewust" burgerdoelen onder vuur neemt. Een groot deel van de bevolking van Oekraïne zat gisteren nog zonder stroom als gevolg van Russische raketaanvallen.

Volgens minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken heeft het benoemen van Rusland tot sponsor van terrorisme weinig gevolgen in Nederland. Hij zei wel te willen kijken of er in andere EU-landen of binnen NAVO steun is om samen Rusland deze kwalificatie te geven.

Rusland: geen olie naar landen die prijsplafond steunen

Rusland benadrukt geen olie en gas te zullen exporteren naar landen die een prijsplafond op Russische aardolie steunen. Dat zei Kremlin-woordvoerder Peskov. Over de exacte gevolgen van het prijsplafond zal Moskou pas later een besluit nemen.

De landen van de G7 zouden praten over een prijsplafond op Russische olie die via zee wordt vervoerd van 65 tot 70 dollar per vat. Door die maatregel moeten de inkomsten uit de olie-export van Rusland worden beperkt, als sanctie voor de inval in Oekraïne. Ambassadeurs van de lidstaten van de Europese Unie voeren overleg om overeenstemming te bereiken over de exacte hoogte van dat plafond.

Belarussische president tegen Oekraïne: 'Stop of je zal vernietigd worden'

De Belarussische president Alexander Loekasjenko heeft Oekraïne opgeroepen om te stoppen met zichzelf te verdedigen tegen Rusland. Volgens Loekasjenko is "alles nu in Oekraïense handen, als ze niet willen dat een groot aantal mensen sterft".

"Het is moeilijk en ingewikkeld, maar verdergaan zal de vernietiging van Oekraïne betekenen", reageerde Loekasjenko.

Belarus is een van de weinige landen die Rusland openlijk steunt in de oorlog. Russische troepen hebben in de oorlog tegen Oekraïne ook gebruik gemaakt van Belarussisch grondgebied. Het leger van Belarus hield zich tot dusverre afzijdig.

Ook Moldavië in het donker

De Russische raketaanvallen van woensdag veroorzaken niet alleen stroomuitval in grote delen van Oekraïne, maar ook in buurland Moldavië. Dat land krijgt sinds oktober een groot deel van zijn stroom van Roemenië, alleen loopt een groot deel van het netwerk via Oekraïne naar Moldavië.

Na de stroomuitval van gisteren zei Roemenië dat het bereid is de bevoorrading voort te zetten, maar dat de stroomnetwerken tussen beide landen beschadigd zijn.

De Moldavische regering heeft Rusland ervan beschuldigd 2,6 miljoen inwoners in het donker te hebben gezet en heeft de ambassadeur van Rusland om uitleg gevraagd.

Kiev probeert zich te redden in het donker

De Russische raketaanvallen gisteren in Kiev hebben tot problemen geleid voor medici, die moeite moeten doen om hun werk te kunnen blijven uitvoeren. In het Kyiv Heart Institute waren de medewerkers bezig met een hartoperatie toen de stroom uitviel. De artsen werden gedwongen om generatoren aan te sluiten zodat ze konden doorgaan met de vitale operatie, zo is te zien op een video die een journalist van The Kyiv Independent heeft gedeeld op Twitter.

Volgens de directeur van het ziekenhuis is geen van de 190 patiënten overleden. Wel zegt hij dat er geen water is en dat de situatie met het uur zorgelijker wordt.

In de donkere straten van Kiev speelden Oekraïners gisteren het nummer My Way van Frank Sinatra, voor de bewoners op straat, zo deelt het Oekraïense ministerie van Defensie op sociale media. Veel mensen hadden geen toegang tot verwarming of water, terwijl de temperaturen in de hoofdstad 's nachts onder het vriespunt zakten.

Britse inlichtingendienst: Rusland verplaatst luchtlandingsdivisie van Cherson naar oostfront

Volgens de Britse inlichtingendienst heeft het Russische leger "belangrijke onderdelen" van de luchtlandingsdivisie verplaatst van Cherson naar het front in de regio's Donetsk en Loehansk. Volgens de inlichtingendienst willen de Russen daar hun verzwakte troepen versterken.

Eerder deze maand bevrijdde het Oekraïense leger de stad Cherson. De Russische luchtlandingsdivisie was daar gestationeerd ten tijde van de bezetting.

De militairen zouden ook worden ingezet voor operaties rond de stad Bachmoet. In die Oost-Oekraïense stad wordt al een tijdje zwaar gevochten. Volgens de Britse inlichtingendienst zijn de luchtlandingstroepen versterkt met slecht opgeleide gemobiliseerde reservisten. Vanwege gebrek aan andere versterkingen zullen de Russen hen alsnog moeten inzetten.

Kerncentrale Zaporizja weer aangesloten, meer stroom in Kiev

De kerncentrale in het Oekraïense Zaporizja is weer aangesloten op het energienetwerk en draait niet langer op de dieselgeneratoren. Dat zegt de Oekraïense atoomwaakhond. De centrale was na Russische raketaanvallen van gisteren losgekoppeld van het energienetwerk.

Wel is er nog een serieus gevaar voor een nucleaire ramp, aldus de Oekraïense toezichthouder. Rond de kerncentrale in Zaporizja zijn al enige tijd veel beschietingen. De fabriek is daardoor beschadigd. De Europese atoomwaakhond pleit voor een veiligheidszone rond de fabriek. Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar van de beschietingen rond de kerncentrale.

Inmiddels hebben veel huishoudens in Kiev weer toegang tot stroom. Burgemeester Vitali Klitsjko liet vanochtend weten dat zo'n 70 procent van de stad geen stroom had. Inmiddels wacht nog een kwart van de mensen op elektriciteit.

EU werkt aan nieuw sanctiepakket tegen Rusland

De Europese Unie werkt hard aan een negende sanctiepakket tegen Rusland. Dat heeft Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, laten weten. "We werken hard om Rusland te raken waar het ze pijn doet om hen zo verder te verzwakken in de oorlog tegen Oekraïne", liet Von der Leyen optekenen.

Ook zei Von der Leyen dat ze vertrouwen heeft in een wereldwijd prijsplafond voor Russische olie. Ze hoopt dat binnenkort, samen met de G7 en andere belangrijke partners, te kunnen presenteren. "We zullen niet rusten voordat Oekraïne de overwinning heeft behaald op Poetin en zijn onwettige en barbaarse oorlog", zei ze.

Oekraïense kunstwerken na risicovolle reis te zien in Spaans museum

Tijdens een risicovol transport zijn vorige week tientallen Oekraïense kunstwerken overgebracht naar een museum in Madrid. Twee vrachtwagens vertrokken vanuit Kiev met 51 kunstwerken, een paar uur voordat meerdere Russische raketten het land raakten. De vrachtwagens kwamen bij de Poolse grens aan rond hetzelfde moment als de raketinslag in het Poolse dorp Przewodòw.

De kunstwerken zijn inmiddels veilig aangekomen. De expositie is tot april te zien in het Tyssen-Bornmiza museum in Madrid. "Het erfgoed van Oekraïne wordt zo beschermd tijdens de huidige bezetting door Rusland", schrijft het museum. Vanaf april gaat de expositie verder naar het Ludwig museum in Keulen.

Hongarije stemt in met steunpakket voor Oekraïne

Hongarije heeft ermee ingestemd om 187 miljoen euro te sturen naar Oekraïne als onderdeel van een EU-steunpakket. Premier Viktor Orbán heeft gezegd bereid te zijn zijn deel van de steun aan Oekraïne te betalen, maar liever bilateraal te betalen.

Eerder deze week haalde Orbán zich de woede van enkele buurlanden op de hals door een sjaal te dragen met daarop een afbeelding van Groot-Hongarije. Dat land omvatte gebieden die nu toebehoren aan Kroatië, Slowakije, Roemenië, Servië, Oostenrijk én Oekraïne. Vooral Oekraïne is woedend over de afbeelding op de sjaal. De ambassadeur van Hongarije in Oekraïne werd door Kiev op het matje geroepen vanwege het incident.

Eerder weigerde Hongarije onder meer om wapenleveringen, bestemd voor het Oekraïense leger, door Hongaars grondgebied te laten gaan en lag het land dwars toen de EU sprak over een boycot van Russische olie.

Burgemeester Kiev: '70 procent van de stad zonder elektriciteit'

Na de zware Russische beschietingen van woensdag zit een groot deel van de inwoners van Kiev vanochtend nog altijd zonder elektriciteit. Volgens burgemeester Vitali Klitsjko gaat het om zo'n 70 procent van de hoofdstad. Het herstel van het elektriciteitsnetwerk kan langer duren doordat dat afhankelijk is van schade elders in het land.

Door de raketaanvallen zijn drie kerncentrales uitgeschakeld. Verwacht wordt dat de centrales vanavond weer in bedrijf kunnen worden genomen en zo het energienetwerk weer van stroom kunnen voorzien.

Burgemeester Klitsjko schrijft op zijn Telegram-kanaal dat in de nacht de watervoorziening op de linkeroever van de stad wel al is hersteld. Inwoners op de rechteroever zullen in de loop van de ochtend weer water krijgen. De Dnjepr-rivier loopt dwars door Kiev.

Zelensky bij VN: 'Raketaanvallen zijn Russische formule voor terreur'

De Oekraïense president Volodimir Zelensky heeft gisteravond laat de VN-Veiligheidsraad toegesproken. De raad was op verzoek van Oekraïne in spoedzitting bijeengekomen, waarbij Zelensky de landen via een videoverbinding toesprak. "We hebben vandaag 70 raketten op ons af gekregen en dat is slechts één dag", aldus de Oekraïense president.

Hij vroeg de raad zich hard uit te spreken tegen de aanvallen op het Oekraïense energienetwerk. Door die aanvallen viel op veel plaatsen gisteren de stroom uit, wat weer leidt tot problemen met de drinkwatervoorziening en de verwarming. Bij de beschietingen zijn volgens de president ook scholen, ziekenhuizen, infrastructuur en woonwijken getroffen. "Dat is de Russische formule voor terreur", zei Zelensky.

Zelensky noemde de aanvallen "misdaden tegen de menselijkheid", volgens hem wil Oekraïne een "stevige reactie" van de wereld zien. Overigens is het onwaarschijnlijk dat de Veiligheidsraad de aanvallen in een officiële verklaring zal veroordelen omdat Rusland vetorecht heeft.

Zelensky spreekt VN toe na reeks Russische luchtaanvallen

President Zelensky zal later vanavond de Veiligheidsraad van de VN toespreken over de schade die de meest recente Russische luchtaanvallen hebben aangericht in zijn land. De leden van de raad komen om 22.00 uur Nederlandse tijd speciaal bijeen om de Oekraïense president aan te horen.

Rusland heeft vandaag opnieuw grootscheepse luchtaanvallen uitgevoerd op de Oekraïense elektriciteitsvoorziening. In heel het land zitten Oekraïners zonder stroom en ook in een groot deel van buurland Moldavië is de elektriciteitsvoorziening uitgevallen.

De aankondiging van de speciale vergadering is niet in goede aarde gevallen bij Rusland. De Russische VN-gezant Dmitri Poljanski reageert dat het een schending is van de procedures van de Veiligheidsraad.

Oekraïense kerncentrale Zaporizja weer losgekoppeld van stroomnet

De Oekraïense kerncentrale in Zaporizja aan de rivier de Dnjepr is overgeschakeld op noodstroom, meldt het Internationaal Atoomenergieagentschap. De grootste kerncentrale van Europa draait op dieselgeneratoren na de toegang tot het elektriciteitsnetwerk te hebben verloren.

Het is niet de eerste keer dat de kerncentrale is afgesloten van het stroomnet. Begin deze maand moest de centrale ook overschakelen op dieselgeneratoren nadat hoogspanningskabels beschadigd waren geraakt door Russische beschietingen.

Drie andere kerncentrales in Oekraïne zijn eerder vandaag stilgelegd in verband met Russische luchtaanvallen op de Oekraïense elektriciteitsvoorziening.

Cyberaanval op website Europees Parlement

De website van het Europees Parlement is vanmiddag getroffen door een cyberaanval. Parlementsvoorzitter Roberta Metsola twitterde dat het om een "geavanceerde" cyberaanval ging en dat de pro-Kremlin hackersgroep Killnet verantwoordelijkheid voor de aanval heeft opgeëist. De website van het Europees Parlement was gedurende enkele uren uit de lucht vanwege de aanval. De servers zouden zijn overspoeld met internetverkeer, een wapen dat Killnet vaker heeft ingezet.

Andere EU-instellingen zijn voor zover bekend niet getroffen, laat de Europese Commissie weten. Zij "veroordeelt uiteraard deze cyberaanval".

Een woordvoerder van de VVD-delegatie van het Europees Parlement zegt dat de aanval het werk van de Europarlementariërs niet heeft belemmerd. "De impact was vrij gering."

De aanval kwam enkele uren nadat het Europees Parlement Rusland bestempelde als 'staatssponsor van terrorisme'. De Europarlementariërs stemden in met een resolutie waarin staat dat de aanvallen van Rusland op burgerdoelen een schending zijn van het internationale recht. Die actie is vooral symbolisch, maar voorzitter Metsola legt desondanks een link tussen de resolutie en de cyberaanval.

Rusland voert opnieuw raketaanvallen uit op Oekraïne, zeker drie doden

Oekraïne is opnieuw getroffen door Russische raketaanvallen. In de hoofdstad Kiev zijn zeker drie doden en elf gewonden gevallen door een aanval op een gebouw, melden de lokale autoriteiten. Ook uit andere delen van het land komen meldingen van explosies.

Volgens de burgemeester van Kiev zijn zowel infrastructuur als gebouwen geraakt. Rusland heeft het Oekraïense elektriciteitsnet de afgelopen periode geregeld bestookt met aanvallen. Burgemeester Klitsjko van Kiev heeft zijn inwoners opgeroepen de schuilkelders op te zoeken.

In verschillende Oekraïense steden is de stroom uitgevallen. De burgemeester van Lviv, in het westen van het land, zegt dat de hele stad zonder stroom zit. Ook uit buurland Moldavië komen meldingen van stroomuitval. Volgens de Moldavische vicepremier Andrei Spînu is er sprake van "massale stroomuitval" en werkt de netbeheerder aan herstel. Moldavië is zeer afhankelijk van buurlanden voor zijn elektriciteitsvoorziening.

Oekraïense media melden dat in diverse regio's de luchtafweer is ingezet. In het hele land is het luchtalarm te horen.

Europarlementariërs: Rusland is staatssponsor van terrorisme

Het Europees Parlement heeft Rusland bestempeld tot 'staatssponsor van terrorisme'. De Europarlementariërs hebben ingestemd met een resolutie, waarin staat dat de aanvallen van Rusland op burgerdoelen als de elektriciteitsvoorziening, ziekenhuizen, scholen en schuilplaatsen een schending zijn van het internationaal recht.

De actie is vooral symbolisch. De Europese Unie heeft al wel talloze sancties ingesteld tegen de Russen vanwege de oorlog. Het parlement heeft ook gevraagd om een verdere beperking van de diplomatieke betrekkingen met Rusland, en om contact met Russische functionarissen tot een minimum te beperken. In de praktijk is dat nu al het geval.

De Oekraïense president Zelensky is blij met de uitslag van de stemming. Hij zegt in een eerste reactie dat Rusland op alle mogelijke manieren geïsoleerd moet worden.

Johnson: Duitsland wilde aanvankelijk snel eind oorlog en opgave Oekraïne

Volgens voormalig Brits premier Johnson hadden verschillende Europese landen zeer verschillende opvattingen over hoe te handelen bij een Russische invasie in Oekraïne. Duitsland had de voorkeur voor een snelle Oekraïense nederlaag boven een langdurig conflict. Frankrijk wilde volgens Johnson tot vlak voor het begin van de oorlog niet geloven dat er daadwerkelijk een oorlog zou komen.

Johnson deed deze uitspraken in gesprek met CNN Portugal: "De Duitse mening was op een gegeven moment dat als het zou gebeuren, wat een ramp zou zijn, het beter zou zijn dat de hele zaak snel voorbij was en dat Oekraïne zou opgeven", zei hij. Volgens Johnson waren er "allerlei goede economische redenen" voor een dergelijke benadering, maar hij zei die "niet te kunnen steunen".

Johnson sprak ook over de Franse president Emmanuel Macron, die met de Russische president Poetin sprak om hem te overreden van een invasie af te zien. "Twijfel er niet aan dat de Fransen tot het laatste moment in de ontkenningsfase zaten", zei Johnson.

"Wat er gebeurde was dat iedereen - Duitsers, Fransen, Italianen, iedereen, Joe Biden - zag dat er gewoon geen optie was. Omdat je niet kon onderhandelen met deze man (Poetin). Dat is het belangrijkste punt", zei de ex-premier, eraan toevoegend dat de EU het daarna "briljant heeft gedaan". "Ze zijn verenigd. De sancties waren streng."

CNN heeft geprobeerd een reactie te krijgen van de verschillende landen, maar dat is niet gelukt.

Britten: Russen door voorraad Iraanse drones heen

Rusland heeft sinds september waarschijnlijk honderden in Iran vervaardigde onbemande luchtvaartuigen of drones tegen Oekraïne gelanceerd. Dat zegt het Britse ministerie van Defensie in een inlichtingenupdate op Twitter. Het Russische leger gebruikte deze kamikazedrones omdat er te weinig kruisraketten zouden zijn.

De Britten melden dat het Oekraïense elektriciteitsnet een belangrijk doelwit is, maar ook ziekenhuizen. Het gebruik van de Iraanse drones heeft maar beperkt succes gehad, zegt het ministerie. De meeste drones zijn uit de lucht geschoten. Rusland is waarschijnlijk bijna door zijn huidige voorraad van de Iraanse wapens heen, zegt het ministerie. Vermoed wordt dat Moskou de voorraad weer wil aanvullen. Buitenlandse drones importeren gaat sneller dan zelf nieuwe kruisraketten produceren.

Lange tijd hield Iran vol dat het geen aanvalsdrones had geleverd aan Moskou, ondanks het zich opstapelende bewijs. Eerder deze maand gaf minister van Buitenlandse Zaken Amirabdollahian uiteindelijk toe dat deze vliegende bommen aan Rusland zijn geleverd. Amirabdollahian zei echter wel dat het zou gaan een beperkt aantal drones, dat al voor de invasie zou zijn verkocht. Oekraïne en de VS noemden dat een nieuwe leugen.

De levering van de drones is ook in Iran zelf bekritiseerd. Een conservatieve geestelijke uitte zijn kritiek op de voorpagina van krant Jomhouri-e-Islami, waarvan hij zelf hoofdredacteur is.

Baby omgekomen bij raketaanval in Zaporizja

Bij een Russische raketaanval op een kraamafdeling van een ziekenhuis in de stad Vilniansk in de oblast Zaporizja is een pasgeboren baby gedood, meldt de gouverneur van Zaporizja Oleksandr Staroek op Telegram.

Een vrouw en een dokter zijn uit het puin gered. Aangenomen wordt dat er verder geen vermisten zijn.

Foto's van Staroek van de nasleep van de aanval, via de Kyiv Independent:

Oekraïne belooft bevolking warme schuilplaatsen

Oekraïne belooft zijn bevolking schuilplaatsen met warmte en water om de komende winter door te komen. De eerst sneeuw is gevallen in Oekraïne en door de Russische invallen zitten miljoenen mensen in het land zonder stroom. Eerder zei de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al te vrezen voor een "levensgevaarlijke winter" voor de bevolking in Oekraïne.

Duizenden schuilplaatsen verdeeld over het land blijven 24 uur per dag open en zullen inwoners voorzien van elektriciteit, warmte, internet en een mobiel netwerk. Bovendien zijn de schuilplaatsen gratis toegankelijk, zo kondigde president Volodymyr Zelensky in een videoboodschap aan.

Tsjechië past defensiestrategie aan

Tsjechië heeft vanwege de oorlog in Oekraïne zijn defensiestrategie gewijzigd om beter voorbereid te zijn op escalatie van het conflict. De stafchef van het leger zegt dat het land zich nu in de eerste plaats moet voorbereiden op een grootschalige oorlog tegen een hoogontwikkelde tegenstander. Tot nu toe was de training van militairen vooral gericht op deelname aan antiterroristische vredesoperaties in het buitenland, zoals in Mali.

Tsjechië telt bijna 27.000 beroepsmilitairen en zo'n 3600 reservisten. De algemene dienstplicht werd in 2004 afgeschaft. Voor de komende jaren staat een groot investeringsprogramma voor het leger op de agenda.

Gazprom dreigt gaskraan weer gedeeltelijk dicht te draaien

De Russische energieleverancier Gazprom dreigt vanaf maandag de gaskraan naar Europa gedeeltelijk dicht te draaien. Volgens het bedrijf heeft Oekraïne een deel van het gas achtergehouden dat via dat land naar de voormalige Sovjetrepubliek Moldavië stroomt.

De pijpleiding door Oekraïne is de laatst overgebleven die nog Russisch aardgas naar West-Europa brengt, nadat Gazprom Nord Stream 1 had afgesloten. Oekraïne zegt dat alle gasvoorraden die Rusland naar Moldavië heeft gestuurd in zijn geheel zijn doorgevoerd.

Moldavië, het armste land van Europa, is hard getroffen door de energiecrisis. Rusland heeft de aanvoer van aardgas gehalveerd en de aanvallen van Rusland op de Oekraïense energie-infrastructuur hebben ook geleid tot grootschalige stroomuitval in verschillende steden in Moldavië.

Dat land, dat net als Oekraïne sinds juni kandidaat is voor het EU-lidmaatschap, geeft Gazprom de schuld van de onvolledige levering en zegt dat het bedrijf gewoon moet leveren waarvoor betaald is.

Spionerende burgers gaven het Oekraïense leger informatie uit Cherson door

Waarom trokken de Russen zich zo plotseling terug uit Cherson? Na de bevrijding wordt duidelijk dat het Oekraïense leger veel steun kreeg van spionerende burgers. Die gaven posities van Russen door, met gevaar voor eigen leven.

Rusland meldt burgerdoden in regio Belgorod

Russische media melden dat bij explosies in de regio Belgorod, nabij de grens met Oekraïne, meerdere burgerdoden zijn gevallen. De gouverneur van de regio laat via Telegram weten dat er door Oekraïense beschietingen in twee dorpen in totaal drie slachtoffers zijn gevallen.

In het gebied geldt sinds 27 oktober de noodtoestand. Daardoor is het niet mogelijk om er zonder toestemming te verblijven. De gouverneur zegt onderzocht wordt hoe de getroffen burgers in het gebied konden zijn.

'Elektriciteitsnet op kolossale schaal vernietigd'

De schade die door Russische raketaanvallen is veroorzaakt bij Oekraïense elektriciteitscentrales is "kolossaal", meldt het hoofd van Ukrenergo, de nationale stroomnetbeheerder van Oekraïne. Praktisch geen enkele thermische of waterkrachtcentrale is ongeschonden, zegt hij.

Hij zegt dat Oekraïners te maken kunnen krijgen met langdurige stroomuitval, maar vindt het niet nodig om burgers te evacueren zoals vicepremier Irina Veretsjoek eerder aankondigde. Ukrenergo werkt volgens hem hard om de schade te herstellen en hoopt uit het buitenland reserve-onderdelen te krijgen.

De Japanse regering heeft intussen bekendgemaakt generatoren en zonnelantaarns naar Oekraïne te sturen om de winter door te komen.

2,5 miljard euro uit steunfonds uitbetaald

Oekraïne heeft opnieuw een deel van de EU-steun uitgekeerd gekregen. Het gaat om 2,5 miljard euro.

"Een sterke bijdrage aan de stabiliteit van Oekraïne aan de vooravond van een moeilijke winter. Dankbaar aan de EU en Von der Leyen voor de solidariteit en steun", twitterde president Zelensky.

Voor 2023 staat een EU-steunpakket van 18 miljard euro gepland, maar dat moet eerst nog worden goedgekeurd. De Hongaarse premier Orbán heeft al laten weten dat hij tegen dat steunpakket is.

Poolse president kreeg neptelefoontje Macron op avond raketinslag

Op de avond van de raketinslag bij een Pools dorp vlak bij de grens met Oekraïne heeft de Poolse president Duda gebeld met iemand die zich voordeed als de Franse president Macron. Het gaat volgens persbureau Reuters om een actie van de Russische komieken die bekend staan als 'Vovan' en 'Lexus', die eerder ook onder anderen Nederlandse Tweede Kamerleden wisten te misleiden. Beelden ervan zijn online te vinden.

In het telefoontje zegt Duda: "Emmanuel, geloof me, ik ben extra voorzichtig. Ik wil geen oorlog met Rusland en geloof me, ik ben extra, extra voorzichtig."

Het kantoor van Duda bevestigt op Twitter dat er iemand met de president is doorverbonden die zei dat hij Macron was. Duda zou tijdens het gesprek in de gaten hebben gekregen dat er iets mis was, en zou vervolgens het gesprek hebben beëindigd.

In 2020 werd Duda ook al gebeld door de twee, toen kreeg hij iemand aan de lijn die zich voordeed als VN-baas Guterres. Het kantoor van Duda gaat onderzoeken hoe dit opnieuw heeft kunnen gebeuren.

Woede om sjaal van Orbán

Oekraïne roept de Hongaarse ambassadeur op het matje. De Oekraïners zijn niet te spreken over het feit dat de Hongaarse premier Orbán bij een voetbalwedstrijd is verschenen met een sjaal waarop een oude landkaart van Hongarije is afgebeeld.

Het gaat om een kaart van voor 1918, toen delen van het huidige Oekraïne nog onder controle van Hongarije vielen. Een woordvoerder van de Oekraïense regering wil excuses van de Hongaren en zegt dat deze actie niet overeenkomt met de principes van Europees beleid.

Orbán droeg de gewraakte sjaal afgelopen zondag. Twee dagen eerder had hij nog laten weten dat hij tegen een Europees steunpakket van 18 miljard euro voor Oekraïne is. De Hongaarse premier keurt het Russische geweld af, maar wil naar eigen zeggen niet het belang van Oekraïne boven dat van zijn eigen land plaatsen. Het pakket is nu in gevaar omdat EU-lidstaten unaniem moeten instemmen.

Inval in Holenklooster in Kiev

De Oekraïense veiligheidsdienst SBOe en de politie zijn vanochtend vroeg binnengevallen in een bekend kloostercomplex in Kiev vanwege "ondermijnende activiteiten door de Russische diensten".

Het gaat om het Holenklooster, ofwel Kiev-Petsjersk Lavra. Daar zetelt de Russisch-Orthodoxe Kerk, die onder Moskou valt. Wat er precies is gebeurd, is nog onduidelijk. Ook is niet duidelijk of er arrestaties zijn verricht.

"Deze maatregelen worden genomen als onderdeel van het werk van de SBOe om destructieve activiteiten van de Russische geheime dienst in Oekraïne aan te pakken", meldt de SBOe.

In Oekraïense media werd tien dagen geleden gemeld dat er in de kerk gebeden werd voor Rusland. De SBOe kondigde toen aan daar onderzoek naar te zullen doen.

De Russisch-Orthodoxe Kerk spreekt in een reactie van intimidatie. "Zoals veel andere voorbeelden van vervolging van gelovigen sinds 2014, zal deze intimiderende actie waarschijnlijk onopgemerkt blijven door mensen die zichzelf vertegenwoordigers van internationale mensenrechtenorganisaties noemen."

Winterweer in Oekraïne

De afgelopen dagen is het winterweer begonnen in Oekraïne: de eerste sneeuw is gevallen, en de temperaturen dalen tot onder het vriespunt. Een gevaarlijke tijd breekt aan, liet de Wereldgezondheidsorganisatie eerder al weten. De organisatie vreest dat Oekraïners een "levensgevaarlijke winter" te wachten staat doordat miljoenen mensen zonder elektriciteit zitten.

'Nog zeker tot maart grote stroomstoringen'

Oekraïners moeten er rekening mee houden dat ze nog tot zeker eind maart moeten leven met grote stroomstoringen, heeft het hoofd van een grote energiemaatschappij in het land laten weten.

President Zelensky heeft zijn landgenoten afgelopen nacht opgeroepen om zo zuinig mogelijk om te gaan met het gebruik van elektriciteit. De helft van de capaciteit van het stroomnet ligt volgens de president plat door de aanhoudende Russische bombardementen.

Wat er precies is verwoest door de bombardementen wordt niet gezegd. "De overheid en de geheime dienst delen met opzet niet wat er allemaal is verwoest. Dat zou Rusland alleen maar in de kaart spelen", zei Svitlana Zalisjtsjoek van staatsgasbedrijf Naftogaz daarover vorige maand in Nieuwsuur:

IAEA: nu geen zorgen over veiligheid kerncentrale Zaporizja

Het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) maakt zich nu geen extra zorgen over de veiligheid van de kerncentrale van Zaporizja, die in Russische handen is. Afgelopen weekend werden er explosies gemeld bij de centrale op Oekraïens grondgebied.

Volgens het atoomagentschap zijn er gisteren en eergisteren zo'n twaalf explosies bij de centrale zijn geweest. Wie daarvoor verantwoordelijk is, is niet duidelijk. De Russen en Oekraïners wijzen naar elkaar. Het IAEA heeft de explosies zelf vastgesteld en zegt dat een koelvijver, een kabel naar een reactor en een brug naar een andere reactor zijn geraakt.

IAEA-topman Grossi riep de verantwoordelijken voor de aanvallen op daar direct mee te stoppen. Volgens het agentschap is de wereld ontsnapt aan een ramp.

Kiev meldt hevige gevechten in Donbas-regio

In de oostelijke Donbas-regio in Oekraïne zijn opnieuw hevige gevechten gaande, zegt het Oekraïense leger. Volgens de generale staf van het leger voert Rusland aanvallen uit op de plaatsen Avdiivka en Bachmoet.

In andere plaatsen, zoals Koepjansk, spreken de Oekraïners van een "actieve verdediging" door de Russische troepen. Dat houdt vermoedelijk in dat Oekraïne daar aanvallen uitvoert.

WHO: honderden aanvallen op Oekraïense zorg

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne ruim 700 aanvallen geregistreerd op de gezondheidsinfrastructuur in het land. Dat is tegen het humanitair recht en het oorlogsrecht, heeft de regionale WHO-directeur Hans Kluge gezegd bij een bezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kiev.

Kluge zegt dat honderden ziekenhuizen en andere medische gebouwen niet langer volledig functioneren. Dat komt ook door een tekort aan brandstof, water en elektriciteit. "Het is de grootste aanval op een gezondheidssysteem op Europese bodem sinds de Tweede Wereldoorlog", aldus Kluge.

De WHO vreest dat de Oekraïners een "levensgevaarlijke winter" te wachten staat. Honderdduizenden huizen, scholen en ziekenhuizen zitten zonder verwarming. Tien miljoen mensen zitten zonder elektriciteit. En als de temperaturen ver dalen, leidt dat tot gezondheidsrisico's. "Koud weer kan dodelijk zijn", zegt Kluge.

Andere problemen kunnen zich voordoen doordat mensen andere, risicovolle verwarmingsmethodes gaan gebruiken. Gezinnen kunnen bijvoorbeeld het huis warm stoken met kolen, hout of generatoren. "Dit levert gezondheidsriscio's op door giftige stoffen, maar ook door brandwonden en verwondingen door ongevallen."

Kremlin: geen nieuwe mobilisatieplannen

De Russische regering heeft geen plannen voor een nieuwe ronde van militaire mobilisatie. Woordvoerder Peskov van president Poetin heeft dat gezegd. Er wordt in het Kremlin niet over gesproken, zei hij op vragen van journalisten.

Rusland kondigde in september een mobilisatie aan vanwege de oorlog in Oekraïne. Het leidde ertoe dat naar verluidt honderdduizenden mannen het land ontvluchtten, uit vrees om te worden opgeroepen. Eind oktober werd bekendgemaakt dat de mobilisatie was afgerond. Volgens het Kremlin waren meer dan 300.000 mensen ingelijfd.

Poetin heeft het decreet dat aan de basis van de mobilisatie ligt nog niet ingetrokken. Waarnemers wijzen erop dat daardoor de mogelijkheid openblijft dat er een nieuwe mobilisatieronde komt.

Duitsland stuurt luchtafweersysteem naar Polen na raketinslag

Duitsland zal een Patriot-luchtafweersysteem naar Polen sturen. Directe aanleiding is de raketinslag die vorige week twee levens eiste in een dorpje aan de Pools-Oekraïense grens. Waarschijnlijk kwam dat door uit de koers geraakt Oekraïens afweergeschut.

Minister Lambrecht van Defensie zegt dat Duitsland het buurland wil helpen om het luchtruim te beveiligen. Eerder in de oorlog stonden de Duitsers ook al twee Patriot-systemen aan Slowakije af. In totaal beschikt Duitsland over twaalf van dit soort systemen.

Lambrechts Poolse ambtgenoot Blaszczak heeft het aanbod verwelkomd. Hij is van plan om het Patriot-systeem ergens bij de Pools-Oekraïense grens te stationeren.

Oekraïne spreekt doden Russische krijgsgevangenen tegen

Oekraïne spreekt tegen dat het een groep Russische krijgsgevangenen heeft gedood, zoals het Russische ministerie van Defensie zegt. Volgens de commissaris voor mensenrechten van het Oekraïense parlement kloppen de beschuldigingen niet.

Op Russische sociale media circuleren beelden van lichamen van ongeveer tien Russische militairen die zouden zijn gedood nadat ze zich hadden overgegeven aan de Oekraïense autoriteiten. Moskou sprak in een reactie van "schokkende oorlogsmisdaden".

De Oekraïense mensenrechtencommissaris Lubinets zegt echter dat er geen sprake was van overgave door de Russen. Ze zouden hebben gedaan alsof en vervolgens het vuur hebben geopend op de Oekraïense strijdkrachten. Daarmee waren het niet de Oekraïners, maar de Russen die zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden, zegt Lubinets.

De Verenigde Naties hebben toegezegd de zaak te onderzoeken.

Donorconferentie voor Moldavië in Parijs

Ongeveer 45 landen en organisaties komen vandaag in Parijs bij elkaar om geld bij elkaar te krijgen voor Moldavië. Dat land gaat zwaar gebukt onder de oorlog in buurland Oekraïne.

Moldavië, een van de armste landen van Europa, kampt met grote prijsstijgingen van energie en eerste levensbehoeften. Ook zijn sinds het begin van de oorlog honderdduizenden Oekraïners naar Moldavië gevlucht. Moldavië heeft per hoofd van de bevolking meer vluchtelingen opgenomen dan welk ander land dan ook.

De Duitse minister Baerbock van Buitenlandse Zaken benadrukte voor haar vertrek naar Parijs de noodzaak van verdere hulp voor Moldavië, nu de winter voor de deur staat. Twee eerdere donorconferenties voor Moldavië, in Berlijn en Boekarest, leverden samen zo'n 1,2 miljard euro op.

Welkom

In dit liveblog lees je over de laatste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van vorige week staat hier.