Wat kan Europa doen om Oekraïne de winter door te helpen?
Vier dagen nadat Rusland een groot deel van de Oekraïense energie-infrastructuur heeft platgelegd, komt de stroomvoorziening langzaam weer op gang. Toch verwachten deskundigen een lange, koude winter voor Oekraïners. Wat kan Europa doen om Oekraïne de winter door te helpen?
Terwijl de temperatuur nauwelijks nog boven het vriespunt komt, hebben Oekraïners nog maar mondjesmaat toegang tot stroom en water. De netbeheerder van het land zei gisteren dat in driekwart van de stroombehoefte kan worden voorzien. Het stadsbestuur van de hoofdstad Kiev meldt dat de stroomvoorziening in die stad bijna helemaal is hersteld.
Toch betekent dat niet direct dat Oekraïne opgelucht kan ademhalen, volgens deskundigen. Zolang de oorlog doorgaat, zal Rusland energiedoelen in Oekraïne blijven aanvallen, denkt Willem Coppoolse. Hij is groepsdirecteur van een Oekraïens energiebedrijf. De schade is groot, zegt hij. "Er zijn veel transformatorstations beschoten. Dat zijn de schakelpunten waar stroom van de productieplekken naar de mensen gaat. Het kost veel tijd om die weer op te bouwen."
'Energiesysteem is als domino omgevallen'
Hij legt uit dat het systeem is omgevallen als een rij dominosteentjes. "Geen elektriciteit betekent niet alleen geen warmte, maar ook geen water. De warmte- en watervoorzieningen werken op pompen en die vallen uit als er geen elektriciteit is."
Europa en de Verenigde Staten sturen dieselaggregaten naar het land om de stroomvoorziening op gang te helpen. Zo kunnen bijvoorbeeld ziekenhuizen weer van stroom worden voorzien: die hebben, naast rioolwaterzuiveringen en distributievoorzieningen voor gas, voorrang op het stroomnet, zegt netbeheerder Ukrenergo. Inmiddels wordt ook de stroomvoorziening van huishoudens langzaam maar zeker weer opgevoerd.
Volgens Coppoolse is het op de korte termijn belangrijk dat Europa aggregaten blijft sturen. "Die kun je nooit genoeg hebben. Je kunt ze in een wijk aan het net koppelen en dan heb je verspreid over de steden allemaal kleine elektriciteitscentrales." Afgelopen vrijdag zegde voorzitter van Europese Commissie Von der Leyen onder meer 200 middelgrote transformatoren uit Litouwen en 40 zware generatoren uit Roemenië toe.
De stroomuitval leidde tot grote problemen in ziekenhuizen:
De energie-expert denkt dat de aanvallen van Rusland op het elektriciteitsnet een nieuwe stroom vluchtelingen op gang zullen brengen. "In een huis zonder elektriciteit, water en verwarming kun je niet wonen."
Vluchtelingenstroom als doel
Oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif denkt dat die mogelijke vluchtelingenstroom een belangrijke doelstelling van president Poetin is. De zwakke plek van Oekraïne, zo schetst De Kruif, is de steun vanuit het westen. "Door een vluchtelingenstroom te veroorzaken met mensen die naar het westen komen, denkt Poetin dat de steun zal afnemen."
Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken zei vrijdag dat Nederland Oekraïners die op de vlucht slaan weer zal opvangen. "Wij hebben altijd gezegd dat we voor opvang in de eigen regio zijn en dit is onze regio."
Hij noemde de Russische raketaanvallen op de elektriciteitsvoorzieningen ronduit schandalig. "Dit betekent dat Poetin het echt gemunt heeft op de burgerbevolking."
'Blijf Oekraïne steunen met wapens'
Hoelang Rusland deze luchtaanvallen nog kan volhouden, is volgens oud-commandant De Kruif moeilijk te zeggen. "Dat hangt af van het arsenaal dat de Russen nog hebben en ze worden steeds afhankelijker van raketten die ze kunnen krijgen uit het buitenland: met name Noord-Korea en Iran."
Op militair gebied vindt hij het belangrijk om Oekraïne te blijven steunen met wapenleveranties. Daarnaast zou Europa de export van wapens uit Noord-Korea en Iran kunnen belemmeren. "Dan kan Rusland deze operaties niet volhouden."
