Chef VN-atoomwaakhond naar Zaporizja • Tsjetsjeense leider krijgt hoge rang in Russisch leger

IAEA-chef onderweg naar Zaporizja

De chef van VN-atoomwaakhond IAEA is op weg naar Oekraïne voor spoedoverleg over de kerncentrale Zaporizja. Rafael Grossi zal in de hoofdstad Kiev opnieuw pleiten voor een veiligheidszone rond de centrale die bezet is door Russische troepen.

Eerder vandaag ondertekende de Russische president Poetin een decreet waarin staat dat de centrale onder beheer van de Russische staat valt. Maar het Oekraïense agentschap voor kernenergie bracht daar gelijk tegenin dat Oekraïne de centrale vanuit Kiev gaat runnen - al maakte de organisatie niet duidelijk hoe dat in zijn werk gaat.

Tsjetsjeense leider Kadyrov nu kolonel-generaal in Russisch leger

De Russische president Poetin heeft de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov benoemd tot kolonel-generaal. Dat laat Kadyrov weten op Telegram. Kolonel-generaal is een hoge rang in het Russische leger.

De 46-jarige leider van de Russische autonome republiek Tsjetsjenië is een bondgenoot van Poetin. Hij spreekt op Telegram van een "grote eer" en een "promotie".

Kadyrov, die Tsjetsjenië met harde hand leidt, geldt als een van de meest uitgesproken voorstanders van de oorlog in Oekraïne. Zijn Tsjetsjeense militie vecht mee aan Russische zijde en hij roept herhaaldelijk op tot extreme acties zoals de inzet van kernwapens. Afgelopen week beweerde hij dat hij zijn zonen van 14, 15 en 16 jaar naar het front stuurt.

Russische boksers weer welkom bij toernooien

De internationale boksbond IBA laat boksers uit Rusland en Belarus weer aan wedstrijden meedoen. Volgens de bond "mag politiek geen invloed hebben op de sport". Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom is de belangrijkste geldschieter van de IBA.

Boris van der Vorst, de voorzitter van de Nederlandse bond, noemt het besluit "schandalig" en hoopt dat Nederlandse boksers de toernooien met Russen en Belarussen zullen boycotten.

Eerste rechtszaak tegen Russische dienstweigeraar

In Rusland is voor het eerst een rechtszaak gestart tegen een man die is opgeroepen voor mobilisatie, maar die weigert op te komen. Dat meldt de Russische mensenrechtenadvocaat Pavel Chikov op Twitter.

De 32-jarige man uit Penza, zo'n 600 kilometer ten zuidoosten van Moskou, wil de papieren voor zijn mobilisatie niet ondertekenen en is daarom opgepakt door de oproerpolitie. Hij zit volgens Chikov in een tijdelijk detentiecentrum. Onder nieuwe Russische wetgeving kan de man veroordeeld worden tot twee jaar gevangenisstraf.

Kazachstan weigert Oekraïense diplomaat uit te zetten

De Kazachse autoriteiten hebben geweigerd om de Oekraïense ambassadeur het land uit te zetten. Moskou had daar om gevraagd omdat de ambassadeur opmerkingen zou hebben gemaakt over het doden van Russen, schrijft Al Jazeera

In reactie op het besluit van Kazachstan is de Kazachse ambassadeur in Rusland op het matje geroepen. Er is hem gezegd dat het aanblijven van de Oekraïense ambassadeur "absoluut onaanvaardbaar is", meldt het staatspersbureau RIA op basis van het Russische Ministerie van Defensie. Moskou wil dat er alsnog maatregelen genomen worden "om deze verfoeilijke nationalist zo snel mogelijk te verdrijven".

De betrekkingen tussen Rusland en ex-Sovjet-bondgenoten zijn gespannen sinds de oorlog in Oekraïne.

Gevluchte journalist Ovsjannikova: 'Doe Poetin maar enkelband om'

De activistische Russische tv-journalist Marina Ovsjannikova heeft in een videoboodschap van zich laten horen. Ze beschouwt zichzelf als onschuldig, en vindt dat niet zij, maar Poetin verbannen moet worden uit de samenleving. Ovsjannikova stond vanwege meerdere protestacties tegen het Kremlin onder huisarrest. Ze is fel tegenstander van de oorlog tegen Oekraïne. Ze is samen met haar 11-jarige dochter gevlucht. Waar ze op dit moment verblijft is onbekend.

'Poetin stevent af op een heel grote nederlaag'

Volgens verschillende deskundigen is de kans groot dat de Oorlog in Oekraïne uitmondt in een grote nederlaag voor president Poetin. Hij lijfde illegaal vier Oekraïense regio's in en kondigde een mobilisatie af, maar op het slagveld lijdt hij flinke verliezen.

Het beoogde afschrikkingseffect dat Poetin met de annexatie had, heeft weinig effect gehad, zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen tegen Nieuwsuur. "Oekraïne liet gelijk zien: daar trekken we ons niets van aan. En de vaak ongetrainde, gemobiliseerde jongens, veel nut aan het front hebben ze niet."

Zijn er scenario's denkbaar waarin Rusland weer terugslaat? Mogelijk biedt de winter een kans voor Poetin, maar een overduidelijke overwinning lijkt onhaalbaar, zeggen deskundigen. De enige troefkaart die Poetin nog heeft is waarschijnlijk de tijd. "Ook Oekraïne heeft geen ongelimiteerde middelen", zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga (Universiteit Leiden). "Rusland hoopt dat de westerse eenheid op een gegeven moment verdwijnt en de wapenleveranties stokken."

De actuele situatie op het slagveld:

Oekraïense kinderen niet teruggekeerd na 'vakantie' in Rusland

Kinderen uit het oosten van Oekraïne die van de zomer 'op vakantie gingen' naar Rusland zijn niet meer teruggekeerd naar huis. Dat zeggen de ouders van deze kinderen. De dorpen waar ze vandaan komen zijn de afgelopen weken heroverd. Eerder waren er ook al meldingen van ouders van wie kinderen niet uit Rusland waren teruggekeerd.

Akkoord over nieuw EU-sanctiepakket tegen Rusland

De Europese Unie is het eens geworden over het achtste sanctiepakket tegen Rusland. Een verwacht onderdeel daarvan is een prijsplafond voor Russische olie. Daarnaast komen er waarschijnlijk beperkingen op de export van vliegtuigonderdelen naar Rusland en restricties op de import van Russisch staal.

Morgen wordt bekendgemaakt wat er precies in het sanctiepakket zit.

De EU-vertegenwoordiger van Tsjechië bracht het nieuws op Twitter:

De sancties zijn bedoeld als straf vanwege de Russische invasie van Oekraïne. Ze zorgen ervoor dat Rusland minder Europees geld krijgt, waardoor het moeilijker wordt om de oorlog te financieren. De nieuwe sancties zijn ingesteld vanwege de illegale annexatie van vier Oekraïense regio's.

Zelensky: alles wat nodig is voor het leven is vernietigd in Lyman

De Oekraïense president Zelensky zegt dat de recent bevrijde stad Lyman tijdens de Russische bezetting grotendeels is verwoest. "Dat doen ze in alle steden die ze bezetten", schrijft hij op Twitter.

De stad in de regio Donetsk werd afgelopen weekend heroverd na een maandenlange bezetting. Naar eigen zeggen trokken de Russen zich terug "richting gunstiger linies" om te voorkomen dat ze omsingeld werden.

'Kerncentrale Zaporizja blijft opereren onder Russisch toezicht'

De door Rusland bezette kerncentrale in Zaporizja blijft opereren onder Russisch toezicht. Dat meldt staatspersbureau RIA op basis van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. De verklaring komt in navolging van de illegale annexatie van Zaporizja, afgelopen weekend.

TASS, een ander Russisch staatspersbureau, meldt dat het hoofd van het Internationale Atoomagentschap, Rafael Grossi, de komende dagen een bezoek brengt aan Moskou. Hij komt de situatie in de kerncentrale bespreken.

De kerncentrale is al langer onderwerp van discussie. Sinds begin maart is het complex ingenomen door de Russen, maar het draait met Oekraïens personeel. Rondom het terrein wordt gevochten, en wordt er gevreesd voor een nucleaire ramp. Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar ervan de kerncentrale te beschieten.

Foto's: Oekraïense militairen aan de frontlinie in Bachmoet

Rond de oostelijk gelegen stad Bachmoet vechten de strijdkrachten uit Oekraïne en Rusland met elkaar. Persbureau Reuters maakte foto's van de Oekraïense militairen, die bij de stad bezet terrein heroverden.

Russische tv-journalist ontsnapt uit huisarrest

De 44-jarige Russische tv-journalist Marina Ovsjannikova is ontsnapt uit haar huisarrest. Ze bevestigt dat in een bericht op de online berichtenservice Telegram. Ovsjannikova moest binnen blijven omdat ze meerdere keren kritiek uitte op de oorlog in Oekraïne. Door de Russische staat wordt ze beschuldigd van het verspreiden van nepnieuws, waarvoor ze ook meerdere boetes kreeg.

"Ik beschouw mezelf als volkomen onschuldig, en aangezien onze staat weigert zijn eigen wetten na te leven, weiger ik me te houden aan de straf die ik op 30 september kreeg opgelegd", schrijft ze. Ze is gevlucht met haar 11-jarige dochter, hun huidige verblijfplaats is onbekend.

De journaliste kreeg in totaal twee maanden huisarrest opgelegd. De maatregel volgde nadat Ovsjannikova tijdens een protest bij het Kremlin een poster omhoog had gehouden, waarop stond dat Poetin een moordenaar is, en zijn soldaten fascisten. Ook ging ze tijdens een nieuwsuitzending voor de camera's staan met de tekst "stop de oorlog" en "ze liegen tegen je", waarmee ze internationaal veel aandacht kreeg.

Volgens haar advocaat moest Ovsjannikova vandaag voor de rechter in Moskou verschijnen, maar daar kwam ze niet opdagen. Als ze veroordeeld wordt riskeert ze een gevangenisstraf van maximaal 10 jaar.

Het live protest van de journalist:

Geen aanwijzingen dat Rusland gebruik kernwapens voorbereidt

Volgens de Verenigde Staten is Rusland niet bezig om het gebruik van kernwapens voor te bereiden in de oorlog met Oekraïne, ondanks Russische waarschuwingen dat het indien nodig zal putten uit zijn hele wapenarsenaal.

"We nemen kernwapens of nucleaire dreigingen zeer serieus. Maar ik wil wel zeggen dat we geen enkele reden hebben gezien om onze eigen nucleaire houding aan te passen, noch hebben we enige indicatie dat Rusland zich voorbereidt om binnenkort kernwapens te gebruiken", zei de perssecretaris van het Witte Huis.

Tijdens de aankondiging van de mobilisatie van Russen naar het front, zinspeelde Poetin op het gebruik van kernwapens. Hij deed dat ook in het begin van de invasie van Oekraïne. De VS heeft het Kremlin al geïnformeerd wat voor tegenreactie het kan verwachten bij het gebruik van kernwapens. Welke boodschap precies is overgebracht, is niet bekend. Deskundigen zeggen dat er niet per se een nucleair antwoord zal komen, wel zou bijvoorbeeld de Russische vloot in de Zwarte Zee uitgeschakeld kunnen worden.

In april dit jaar testte Rusland naar verluidt een ballistische raket, die volgens de VS meer dan tien kernkoppen kan vervoeren:

Poetin ondertekent illegale annexatie, EU komt met nieuw sanctiepakket

President Poetin heeft zijn handtekening gezet onder de illegale annexatie van de vier Oekraïense regio's Donetsk, Cherson, Loegansk en Zaporizja. Daarmee is volgens hem zo'n 15 procent van het Oekraïense oppervlak nu onderdeel van Rusland. De annexaties werden aangekondigd na schijnreferenda in de regio's waaruit zou blijken dat een groot deel van de bevolking bij Rusland wil horen.

In reactie op de annexatie voert de Europese Unie vandaag gesprekken over het achtste sanctiepakket tegen Rusland. Onderdeel daarvan is een prijsplafond op Russische olie. De buitenlandsezakenvertegenwoordiger van de unie, Josep Borrell, zegt dat de lidstaten waarschijnlijk vandaag een definitief akkoord bereiken. Naar verwachting wordt later op de dag bekend wat er nog meer in het sanctiepakket zit, dat bedoeld is om Rusland financieel verder te raken.

'Oekraïense opmars Cherson gestopt'

Volgens een door Rusland geïnstalleerde regeringsmedewerker van de geannexeerde regio Cherson is de Oekraïense opmars in de zuidelijke regio gestopt. Hij zegt dat tegen het Russische staatspersbureau TASS.

In de afgelopen dagen boekten de Oekraïense strijdkrachten snelle vooruitgang in de zuidelijke regio van het land. Langs de westoever van de Dnepr-rivier zou het leger tientallen kilometers hebben bevrijd. Zowel van Oekraïense als Russische zijde werd de herovering van meerdere plaatsen bevestigd.

De claim van de Russen dat de Oekraïense opmars is gestuit, is niet geverifieerd.

In beeld: gemobiliseerde Russen trainen voor de oorlog

Door Poetin gemobiliseerde Russen krijgen eerst een militaire training voordat ze moeten vechten aan het front. In de Oekraïense regio Donetsk, die voor een groot deel bezet is, zijn ze daarmee bezig.

Britse inlichtingendienst: leger Oekraïne blijft vooruitgang boeken

In het noordoosten van Oekraïne zijn de strijdkrachten van het land doorgedrongen tot aan een nieuwe Russische verdedigingslinie. Dat meldt het Britse ministerie van Defensie. Het leger heeft "een substantieel deel" aan de oostkant van de Oskil rivier heroverd. Daarmee komen ze dicht in de buurt van een nieuw Russisch knooppunt voor de bevoorrading van de troepen, de stad Svatove.

Afgelopen weekend werd de stad Lyman heroverd, die strategisch gezien ook een belangrijke plek was voor het Russische leger. De Oekraïense strijdkrachten staan nu aan de grens van Loegansk, een regio die president Zelensky graag wil heroveren. Vorige week werd dat deel van Oekraïne illegaal geannexeerd door Rusland, samen met de regio's Donetsk, Cherson en Zaporizja.

'Prijsplafond Russische olie geldt niet voor ons'

De Hongaarse minister voor Buitenlandse Zaken Péter Szijjártó zegt dat nieuwe EU-afspraken over een Russisch prijsplafond niet gelden voor olie die per pijpleiding wordt vervoerd. Hongarije is voor een groot deel afhankelijk van olie en gas uit Rusland, dat het land binnenkomt via pijpleidingen.

De Europese Unie overlegde de afgelopen dagen om Rusland te straffen voor de invasie van Oekraïne met het achtste sanctiepakket. De Financial Times meldde gisteren dat de lidstaten eruit zijn. Onderdeel van de afspraken is een prijsplafond voor Russische olie. Door die nieuwe maatregel zouden de inkomsten van het Kremlin verder terug moeten lopen.

Hongarije heeft zich vaker uitgesproken tegen de sancties die zijn ingesteld tegen Rusland. Na aandringen van de regering kwam eerder al een uitzondering op een EU-boycot van Russische olie. Die geldt nu alleen voor olie die per schip wordt vervoerd, en niet voor olie die via pijpleidingen binnenkomt.

Welkom

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne.