'Macron belooft zes extra houwitsers aan Oekraïne' • Kamer: met spoed meer wapens naar Oekraïne

Macron bereid naar Moskou te gaan 'als Poetin een gebaar maakt'

De Franse president Macron is bereid naar Moskou te gaan om te praten met Vladimir Poetin, maar wel onder voorwaarden. De Russische leider moet eerst een gebaar maken om aan te tonen dat overleg zin heeft. "Ik ga er momenteel niet op de bonnefooi naartoe", zei Macron tegen de zender TF1. De Franse president gaf het interview vanuit Kiev, waar hij vandaag een ontmoeting had met de Oekraïense president Zelensky. Hij reisde samen met de Duitse bondskanselier Scholz en de Italiaanse premier Draghi naar de Oekraïense hoofdstad.,

Eerder vandaag zei Macron een communicatiekanaal met het Kremlin open te willen houden om te overleggen over bijvoorbeeld humanitaire aangelegenheden, bescherming van gevangenen of de voedselzekerheid.

"Daarom sluit ik niets uit. Wel zal ik dat altijd doen in alle transparantie met de Oekraïense president Zelensky en alleen wanneer het zinvol is. Het is niet onze taak om in plaats van Oekraïne een besluit te nemen over de voorwaarden voor beëindiging van de oorlog", aldus de Franse president.

Oekraïne wacht lange, veeleisende weg naar EU-lidmaatschap, zegt Scholz

Bondskanselier Scholz heeft de Oekraïners gewaarschuwd dat ze een lange weg te gaan hebben voordat ze tot de EU kunnen toetreden. Mogelijk besluiten de 27 lidstaten volgende week om Oekraïne kandidaat-lid te maken. Dat betekent dat de hoop voor de Oekraïners op aansluiting bij Europa concreet wordt, zei Scholz tegen de publieke omroep ZDF. "Het is geen makkelijke, maar een veeleisende weg die zeer lang kan duren", zei Scholz. Hoelang weet niemand, zei hij. "maar het is de moeite waard, dat is de boodschap".

Scholz was vandaag op bezoek in Oekraïne, samen met de Franse president Macron, de Roemeense president Iohannis en de Italiaanse premier Draghi. Scholz en Macron spraken zich voor het eerst krachtig uit voor het Oekraïense kandidaat-lidmaatschap.

'Macron belooft Oekraïne nog eens zes houwitsers'

President Macron heeft bij zijn bezoek aan Oekraïne beloofd dat Frankrijk nog eens zes houwitsers aan het Oekraïense leger zal leveren, boven op de twaalf die al eerder zijn geleverd. Dat zegt een bron dicht bij het Fransen ministerie van Defensie tegen persbureau Reuters.

Daarnaast zou Macron de Franse wapenfabrikant Nexter hebben opgedragen om zijn organisatie aan te passen naar 'oorlogstijdmodus', zodat de levering van nieuwe Caesar-houwitsers aan het Franse leger wordt versneld. Het Franse leger heeft minder dan tachtig van deze wapensystemen.

Europese Commissie vóór kandidaat-lidmaatschap Oekraïne, nog niet voor toetreding

De Europese Commissie komt morgen met het advies om Oekraïne kandidaat-lid van de Europese Unie te maken. Maar voordat er over toetreding onderhandeld kan worden, moet Oekraïne stappen zetten, onder meer op het gebied van de rechtsstaat en de bestrijding van corruptie. Dat hebben betrouwbare bronnen tegen de NOS gezegd.

Deze tussenstap die de Commissie bepleit, lijkt een handreiking naar landen als Nederland die vinden dat Oekraïne nog lang niet klaar is voor het kandidaat-lidmaatschap. De 27 lidstaten beslissen volgende week over het advies. Het wordt aangenomen als alle lidstaten voor stemmen.

De Commissie adviseert morgen ook over Moldavië en Georgië, die eveneens lid willen worden van de Europese Unie. Volgens de Commissie kan Moldavië ook kandidaat-lid worden, maar voor dat land worden nog meer voorwaarden verbonden aan het starten van de onderhandelingen. Georgië, dat ook een aanvraag heeft ingediend, kan de kandidaat-status volgens de Commissie pas krijgen nadat aan een lange lijst met voorwaarden is voldaan.

Levensmiddelenfabriek in Charkov gebombardeerd

In het relatief rustige Charkov is donderdagnacht een levensmiddelenfabriek verwoest door een raket. Niemand raakte gewond, Wel werden het kantoor, opslagruimtes en een werkplaats vernietigd. Ook gingen vijf vrachtwagens en tractoren verloren.

Russische troepen werden eerder deze maand teruggedreven uit de tweede grootste stad van Oekraïne.

Tweede Kamer: met spoed meer wapens naar Oekraïne, geen taboes

De Tweede Kamer roept het kabinet op wapenleveranties en andere vormen van militaire steun aan Oekraïne "waar mogelijk op zeer korte termijn verder op te schroeven". De Kamer wil ook dat het kabinet er bij bondgenoten op aandringt dat zij met spoed meer wapens leveren en al beloofde leveranties uitvoert.

"Er mag geen taboe bestaan op welke wapens of wapensystemen Nederland levert, op het inkopen van wapens bij derde partijen of het leveren van wapens via andere bondgenoten", stelt de aangenomen motie van D66. Directe aanleiding is de roep van president Zelensky om meer wapens.

Duitsland en Frankrijk scharen zich achter 'onmiddellijk' kandidaat-lidmaatschap Oekraïne

Duitsland en Frankrijk zijn bereid Oekraïne als kandidaat-lid toe te laten tot de Europese Unie. Dat hebben bondskanselier Scholz en president Macron gezegd na een ontmoeting met president Zelensky in Kiev, waar ook de Italiaanse premier Draghi en de Roemeense president Iohannis bij waren.

"Mijn collega's en ik zijn vandaag naar Kiev gekomen met een heldere boodschap: Oekraïne hoort bij de Europese familie", zei Scholz. Macron zei dat alle vier landen voorstander zijn van het "onmiddellijk" toekennen van het kandidaat-lidmaatschap aan Oekraïne. Draghi zei dat Zelensky begrepen heeft dat het kandidaat-lidmaatschap een traject is; een route waarvoor in de Oekraïense samenleving ingrijpende hervormingen nodig zijn.

Scholz zei dat ook Moldavië op termijn kan toetreden. Iohannis wil bij de EU-top volgende week niet alleen de kandidatuur van Oekraïne te bespreken maar ook die van Moldavië en Georgië. 'We zijn op een keerpunt van de Europese geschiedenis beland. Buitengewone tijden vragen om buitengewone strategische en visionaire antwoorden." Naar verwachting stelt de Europese Commissie morgen voor om Oekraïne de status van kandidaat-lid te geven. De EU-regeringsleiders zullen dat dan volgende week bespreken.

Scholz deed geen concrete toezeggingen over wapenleveringen, iets waar vanuit Oekraïne herhaaldelijk en met klem op wordt aangedrongen. Hij wilde alleen kwijt dat Duitsland wapens levert en dat blijft doen zolang Oekraïne dat nodig heeft. Zelensky zei dat Duitsland ook de door Oekraïne gewenste wapens levert.

Gouverneur: drie doden na luchtaanval op Lysytsjansk

Er zijn zeker drie mensen omgekomen door een Russische luchtaanval op de Oost-Oekraïense stad Lysytsjansk. Daarnaast zijn er ook minstens zeven gewonden, meldt Serhi Hajdaj, de gouverneur van de regio Loegansk, op Telegram. Russische projectielen hebben volgens hem een gebouw geraakt waarin de burgers zich schuilhielden.

Nieuwe Britse sancties vanwege "barbaarse behandeling" Oekraïense kinderen

Het Verenigd Koninkrijk heeft vandaag sancties uitgevaardigd tegen enkele prominente Russen, onder wie de orthodoxe kerkleider Kirill en Maria Lvova-Belova, de presidentiële commissaris voor kinderrechten in Rusland. Laatstgenoemde wordt gestraft voor de "barbaarse behandeling van Oekraïense kinderen, door onder meer de gedwongen verhuizing en adoptie naar Rusland", zo zei buitenlandminister Liz Truss in een persverklaring. De sancties houden onder meer in dat hun Britse tegoeden worden bevroren, en dat ze niet meer van of naar het VK kunnen reizen.

Kirill werd twee weken geleden van een voorgestelde sanctielijst van de EU gehaald, onder druk van Hongarije. De Hongaarse premier Viktor Orban zou eerder hebben gezegd geen religieuze leiders te willen straffen. De Hongaren kregen hun zin omdat anders het afgesproken olie-embargo tegen Rusland gevaar zou lopen.

Rusland heeft vandaag soortgelijke sancties afgekondigd tegen 121 Australiërs, onder wie veel journalisten en politici, om hen te straffen voor de "Russofobe stemming" in het land.

Scholz, Macron, Draghi en Iohannis tussen de ruïnes in voorstad Kiev

De Europese regeringsleiders die vanochtend aankwamen Kiev kregen een rondleiding door Irpin, een zwaar getroffen voorstad van Kiev:

Gazprom schroeft toevoer aan Duitsland nog verder terug, 'mogelijk helemaal dicht'

Het Russische gasbedrijf Gazprom heeft vandaag de gastoevoer aan Duitsland verder teruggeschroefd, waardoor er nu nog maar 40 procent van de normale hoeveelheid binnenkomt via de belangrijke leiding Nord Stream 1. Gisteren was de toevoer al teruggebracht tot zo'n 60 procent. De Nederlandse marktprijs voor gas, die als standaard geldt in Europa, steeg daardoor met 25 procent. Gazprom zegt tegen het Russische persbureau RIA dat de leiding mogelijk helemaal dicht gaat, zonder een termijn te noemen.

Gazprom wijt het terugschroeven van de toevoer aan het ontbreken van essentiële apparatuur van Siemens, dat zou moeten terugkomen van een onderhoudsbeurt in Canada. Door sancties is dat nu niet mogelijk. Volgens de Duitse regering is dat een gelegenheidsargument, en wil Rusland met deze actie Europese landen angst aanjagen en de gasprijs verder opstuwen. Ook energiebedrijven uit Italië, Tsjechië en Oostenrijk zeggen vandaag minder gas uit Rusland binnen te krijgen dan afgesproken.

Het hoofd van de Duitse Bundesnetzagentur, de landelijke organisatie die energiestromen in goede banen moet leiden, zegt zich zorgen te maken over de Russische acties. "Dit kan onze situatie behoorlijk doen verslechteren. De zomer komen we wel door, nu het verwarmingsseizoen ten einde is. Maar het is zeer belangrijk dat we nu de voorraden helemaal opvullen."

Ook Roemeense president komt aan in Kiev

Ook de Roemeense president Klaus Iohannis is vandaag op bezoek in Kiev, zo laat hij zien in een video op Twitter. Hij reisde met een andere trein, en via een andere route, dan de Franse, Duitse en Italiaanse regeringsleiders die eerder vandaag aankwamen in de stad. Net als die collega's wil Iohannis "volledige solidariteit" tonen aan zijn buurland Oekraïne, schrijft de president op Twitter. "De illegale Russische agressie moet stoppen!"

Iohannis was dinsdag nog in Den Haag om met premier Mark Rutte en leiders van andere NAVO-landen de wapenhulp aan Oekraïne te bespreken. Iohannis zei woensdag voorstander te zijn van een Oekraïense kandidaat-status voor de EU.

Franse diplomaat: 'territorium Oekraïne moet hersteld, ook Krim moet terug'

De Franse regering wil dat Oekraïne een overwinning behaalt op Rusland, waarbij de "territoriale integriteit" van het land hersteld is. Daar hoort ook de Krim bij, zegt een Franse diplomatieke bron tegen persbureau Reuters. Dat Oekraïense schiereiland werd in 2014 door Rusland ingenomen. Volgens de bron is het aan de Oekraïense president Zelensky om te bepalen wat hij ziet als een militaire overwinning, en zal Frankrijk daarbij helpen.

De Franse president Macron kwam vanochtend aan in Kiev, voor een ontmoeting met Zelensky. "Dit is een belangrijk moment, het is een boodschap van eenheid gericht aan de Oekraïners", zo zei Macron bij het verlaten van de trein. Macron heeft de afgelopen maanden soms boze reacties opgeroepen in Kiev, bijvoorbeeld met zijn bewering dat Rusland niet "vernederd" moet worden en zijn nadruk op aanhoudende diplomatie met Rusland.

'Baby's geboren in Cherson krijgen automatisch Russisch paspoort'

Baby's die geboren zijn in Cherson na 24 februari, worden automatisch Russisch staatsburger. Dat zegt Kirill Stremousov, sinds de Russische bezetting een van de hoogste bestuurders in de zuidelijke Oekraïense regio, tegen het Russische persbureau Spoetnik. "Ook weeskinderen zullen worden geregistreerd als Russen." Volgens Stremousov, zelf een Oekraïner, hebben sinds de bezetting al zo'n 10.000 mensen in de regio een Russische paspoort aangevraagd, maar dat cijfer is niet onafhankelijk te verifiëren.

Oud-aanvoerder Rusland veroordeelt oorlog: 'Misschien beland ik nu in de cel'

Igor Denisov, voormalig aanvoerder van het Russisch voetbalelftal, heeft zich publiekelijk uitgesproken tegen de oorlog in Oekraïne. Hij is de meest prominente Russische sporter die nog in Rusland woont en zich zo openlijk uitspreekt tegen president Poetin, met gevaar voor eigen vrijheid.

Denisov spreekt zich uit in een interview op het YouTube-kanaal Nobel, van de Armeens-Russische sportjournalist Nobel Arustamyan. "Misschien beland ik in de cel of word ik vermoord vanwege deze woorden, maar ik zeg het zoals het is", zegt Denisov.

Lees meer:

'Nog 10.000 burgers in Severodonetsk'

In het omsingelde Severodonetsk zitten nog zo'n 10.000 burgers, volgens bestuurder Serhi Hajdaj van de Oekraïense regio Loehansk. Dat is een tiende van het aantal inwoners van voor de oorlog, toen de Oost-Oekraïense stad nog meer dan 100.000 mensen telde.

Severodonetsk en Lysytsjansk zijn de enige plekken in de regio Loegansk die nog niet volledig door de Russen zijn veroverd. Omdat alle drie de bruggen uit Severodonetsk zijn vernietigd, kunnen de burgers moeilijk nog naar het gebied komen dat in handen is van Oekraïne. Daardoor kunnen ook geen goederen meer naar de stad gebracht worden. Hajdaj zei maandag dat er nog wel een toegangsweg is, maar wilde niet zeggen waar die is. Oekraïense troepen controleren nog steeds een deel van de stad.

Volgens de pro-Russische separatisten houden zo'n 2000 mensen zich schuil op het terrein van de chemische Azot-fabriek. Naast strijders zouden daar ook ongeveer 1200 burgers bij zijn. Kiev schat dat er 540 tot 560 burgers schuilen. Het Russische ministerie van Defensie claimt dat Oekraïense "militanten" bewust burgers naar de fabriek Azot hebben geleid en deze mensen gebruikt als een menselijk schild.

Het Russische leger zei woensdag een humanitaire corridor te openen om de burgers te evacueren, maar wel naar gebied dat onder controle staat van Russische troepen. Volgens de Russen heeft het Oekraïense leger met beschietingen verhinderd dat de evacuatie kon doorgaan. Deze informatie is niet onafhankelijk geverifieerd, net als de Russische en Oekraïense cijfers.

Scholz, Draghi en Macron per nachttrein naar Kiev

Via persbureaus worden beelden verspreid van de Franse president Macron, de Duitse bondskanselier Scholz en de Italiaanse premier Draghi, onderweg naar Kiev. Zij waren per nachttrein vanuit Polen onderweg voor een ontmoeting met de Oekraïense president Zelensky. Het bezoek bleef lang geheim, maar werd vanochtend bevestigd door woordvoerders van Macron. Rond 08.45 uur kwamen ze aan in Kiev.

Duitsland, Frankrijk en Italië steunen Oekraïne sinds de Russische inval op militair en diplomatiek vlak, maar Zelensky heeft eerder gezegd dat hij meer hulp verwacht. Ook zegt hij te vrezen dat de West-Europese landen hem onder druk gaan zetten om land af te staan aan Rusland, in ruil voor een einde aan de gevechten.

Wapenbeurs Parijs in trek door oorlog in Oekraïne

Oekraïne ligt op ieders lippen op de Eurosatory-beurs in Parijs, een van de grootste defensiebeurzen ter wereld. Ook 28 Nederlandse defensiebedrijven zijn er dit jaar vertegenwoordigd.

Er zijn ook bijeenkomsten en presentaties over bijvoorbeeld de rol van grondtroepen in Oekraïne en over humanitaire hulp en de bescherming van burgers in het land. Opvallend veel buurlanden van Oekraïne en ook Scandinavische landen hebben delegaties naar Parijs gestuurd, op zoek naar nieuw legermaterieel.

Lees meer over de wapenbeurs in deze reportage:

Oud-bondskanselier Schröder verzet zich tegen sluiting kantoor Bondsdag

Gerhard Schröder legt zich niet neer bij de beslissing van het Duitse parlement om hem zijn kantoor af te nemen in de Bondsdag, meldt Deutsche Welle. Als oud-bondskanselier had Schröder recht op een eigen kantoor in het parlementsgebouw, op kosten van de Duitse staat: ruim 400.000 euro per jaar. De Bondsdag neemt hem al maanden kwalijk dat hij ook sinds de Russische inval in Oekraïne geen afstand neemt van Rusland, en besloot vorige maand om het geld voor zijn kantoor in te trekken. Sinds zijn aftreden in 2005 is Schröder gaan werken voor Russische energiebedrijven, en goed bevriend geraakt met president Poetin.

In een brief aan de Bondsdag noemt een advocaat van Schröder dat nu "illegaal en onconstitutioneel", en zegt hij dat hij het nieuws over het sluiten van zijn kantoor uit de media moest vernemen. De advocaat hoopt "de kans te krijgen om tot een wederzijds acceptabele overeenkomst te komen, door midden van een conversatie op basis van gelijkwaardigheid." Het is onduidelijk of Schröder juridische middelen heeft om de sluiting van zijn kantoor te voorkomen.

Amerikaanse veteranen vermist

Twee Amerikaanse veteranen die meevechten in Oekraïne worden vermist. Ze komen beiden uit de staat Alabama.

Familieleden van Andy Tai Ngoc Huynh (27) hebben al sinds 8 juni niks meer van hem vernomen. Op dat moment was hij in de regio van Charkov, niet ver van de Russische grens. Alexander Drueke (39) was in zijn gezelschap. Ook zijn familieleden krijgen geen contact meer met hem.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken onderzoekt berichten dat Russische troepen of pro-Russische rebellen twee Amerikanen krijgsgevangen genomen hebben. Als dat het geval is, gaat het om de eerste Amerikanen die gevangen genomen zijn sinds het begin van de oorlog eind februari.

Eerder werden twee Britten en een Marokkaan krijgsgevangen genomen in de zelfverklaarde volksrepubliek Donetsk. Een rechtbank veroordeelde hen ter dood.

Turkije wil overleg over graan leiden

Turkije wil leiding geven aan overleg tussen de Verenigde Naties, Oekraïne en Rusland over een oplossing voor de graanexport vanuit Oekraïne. Miljoenen tonnen graan kunnen Oekraïne niet uit omdat Russische schepen Oekraïense havens blokkeren. Daardoor dreigt een wereldwijde voedselcrisis. Ook liggen er zeemijnen bij Oekraïense havens die het vaarverkeer bemoeilijken.

Rusland zegt dat die mijnen eerst verwijderd moeten worden, maar volgens de Turkse minister van Buitenlandse Zaken is dat niet nodig, omdat de locatie van de mijnen bekend is. Onder leiding van Oekraïense marineschepen kunnen commerciële schepen bij drie havens graan laden en transporteren naar andere landen. Oekraïne heeft bezwaren tegen het weghalen van de mijnen, omdat de havens daarmee kwetsbaarder worden voor Russische aanvallen.

Volgens Turkije moet Rusland nog reageren op het voorstel. Als iedereen instemt, wordt er in Istanbul verder gepraat over het graanplan.

'Nederland levert Oekraïne antischeepsraketten'

Nederland is een van de landen die antischeepsraketten leveren aan Oekraïne. Dat zegt de Britse minister Wallace van Defensie en wordt door NAVO-bronnen bevestigd aan persbureau ANP. Het Nederlandse ministerie van Defensie doet geen mededelingen over welke wapens geleverd worden en wil het nieuws daarom niet bevestigen, zegt ANP. Harpoon-raketten maken ook onderdeel uit van het nieuwe pakket wapens dat de VS aan Oekraïne beloofd heeft.

Eerder maakte Nederland wel bekend pantserhouwitsers te leveren aan Oekraïne. Dat doet het samen met Duitsland. Op dit moment zijn Oekraïners nog aan het trainen om de vijf houwitsers op het slagveld in te kunnen zetten.

De Harpoon-raketten moeten de Oekraïners in staat stellen de Russen op afstand te houden in de Zwarte Zee. Russische schepen blokkeren onder meer de haven van Odessa waardoor het land geen graan kan exporteren naar andere landen.

Welkom!

Welkom in het blog van donderdag 16 juni. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.