liveblog
NOS NieuwsAangepast

Afrikaanse Unie 'gerustgesteld' na toezeggingen van Poetin • Duits parlement stemt in met 100 miljard euro voor defensie

  • Welkom in het liveblog van vrijdag 3 juni over de oorlog in Oekraïne
  • Poetin garandeert Afrikaanse Unie graanexport
  • 100 miljard euro extra voor defensie in Duitsland
  • Meer dan 50.000 plekken beschikbaar bij gemeentelijke opvanglocaties voor vluchtelingen uit Oekraïne
  • Aan Russische zijde zijn er gedwongen mobilisaties, met ongemotiveerde manschappen als gevolg;
  • Oekraïense troepen claimen flinke vooruitgang bij zuidelijk offensief;
liveblog gesloten

Afrikaanse Unie "gerustgesteld" na gesprek met Poetin

Russische president Poetin ontmoet voorzitter Afrikaanse Unie Macky Sall

Macky Sall, de voorzitter van de Afrikaanse Unie, is "gerustgesteld" na zijn gesprek met de Russische president Poetin. De twee spraken elkaar over de voedselcrisis. Rusland blokkeert namelijk de graanexporten via de Zwarte Zee, waardoor er voedseltekorten dreigen op de wereldmarkt. Volgens Sall is Poetin bereid om de uitvoer van Russische tarwe en kunstmest te garanderen en de export van Oekraïens graan te versoepelen.

Poetin zei na afloop dat Rusland de veiligheid van graanexport via de havens kan garanderen. Hij noemt het bovendien onzin dat Rusland de graanexport uit havens niet zou toestaan. Ook meent hij dat graan uitgevoerd kan worden via Belarus, Roemenië en Polen.

Sall had eerder gezegd dat Afrikanen door de dreigende voedseltekorten indirect slachtoffer van de oorlog worden. Hij sprak van "ernstige bedreigingen voor de voedselzekerheid". De voedselprijzen zijn enorm gestegen, mede doordat de export van Oekraïens graan tot stilstand is gekomen. Poetin had voor het overleg met Sall gezegd dat Rusland "altijd aan de kant van Afrika staat en graag nauwer wil samenwerken".

Tuindersbedrijf maakt einde aan wurgcontract voor Oekraïners

Het tuindersbedrijf Vreugdenhil Bulbs & Plants gaat Oekraïners en Polen met een wurgcontract een nieuw contract aanbieden. Gisteren maakte CNV bekend dat in de contracten allerlei boeteclausules zijn opgenomen en ook staat erin dat een overtreding van de regels kan leiden tot "deportatie naar Oekraïne en een verbod op toegang tot EU-landen". Vreugdenhil huurde deze mensen in bij het Poolse uitzendbureau JanPol.

Het directeursechtpaar Vreugdenhil meldt nu dat de samenwerking met JanPol per direct is opgezegd. De werknemers krijgen een nieuw contract via het Nederlandse uitzendbureau Tradiro.

Henry Stroek van CNV Dienstverlening is blij dat Vreugdenhil afscheid heeft genomen van JanPol. Stroek: "Het bedrijf doet nu aan schadebeperking." Hij wijst erop dat het bedrijf al meer dan een week geleden is geïnformeerd over de wurgcontracten, maar daar toen niets mee deed. "Wij gaan Vreugdenhil de komende tijd volgen hoe ze met de Oekraïense en Poolse werknemers omgaan."

Zelensky: 'Wij zullen overwinnen'

In een video, op dag 100 van de oorlog, spreekt de Oekraïense president Zelensky de burgers van zijn land moed in. Dat deed hij in bijzijn van de Oekraïense premier en andere topambtenaren. Daarmee wil hij laten zien dat zijn mensen nog altijd in hoofdstad Kiev aan het werk zijn.

"Wij zullen overwinnen", zegt Zelensky in de video. "Leve Oekraïne. Leve onze helden":

Zelensky: 'We zullen overwinnen'

Bondsdag akkoord met 100 miljard euro voor defensie

Het Duitse parlement, de Bondsdag, is akkoord gegaan met een extra investering van 100 miljard euro in de Duitse strijdkrachten. Er waren 567 ja-stemmen voor het voorstel van de coalitie van sociaaldemocraten, Groenen en liberalen, terwijl 491 stemmen genoeg waren geweest.

De 100 miljard euro wordt over een periode van meerdere jaren uitgegeven en wordt onder meer gebruikt voor de aanschaf van beter materieel als vliegtuigen en tanks. Hiermee gaat het land ook voldoen aan de NAVO-doelstelling om elk jaar 2 procent van het nationaal inkomen aan defensie uit te geven.

De Duitse bondskanselier Scholz had een paar dagen na de Russische invasie zelf de extra investeringen aangekondigd.

'Vriendin van Poetin' op sanctielijst

De Europese Unie heeft 65 nieuwe personen op de sanctielijst geplaatst, onder wie de 39-jarige Alina Kabajeva. Zij is waarschijnlijk huidige vriendin van president Vladimir Poetin. Eerder werden ook de ex-vrouw van Poetin en zijn dochters op de lijst gezet.

Kabajeva is een oud-topturnster. Zij is voormalig olympisch, wereld- en Europees kampioen in de ritmische gymnastiek. Het is nooit bevestigd dat zij een relatie heeft met de Russische president. Ook is niet bekend of het vermeende stel kinderen heeft.

Op de EU-sanctielijst staan vanaf vandaag verder hoge militairen die medeverantwoordelijk worden gehouden voor het Russische geweld in Boetsja en Marioepol. In deze twee steden zijn veel burgers om het leven gekomen. Onder meer kolonel Omoerbekov staat op de lijst. Hij staat bekend als 'de slager van Boetsja', omdat zijn brigade daar burgers heeft gedood, verkracht en gemarteld.

De 65 nieuwe personen die op de sanctielijst zijn geplaatst zijn niet meer welkom in de EU en eventuele bezittingen worden bevroren.

Zweedse minister van Defensie: blijvende steun nodig voor Oekraïne

Zweden en andere Europese landen moeten voorbereid zijn op voortdurende steun en wapenleveringen aan Oekraïne. Dat zegt de Zweedse minister van Defensie Peter Hultqvist. Hij gaat uit van een langlopend conflict met Rusland.

Zweden heeft het lidmaatschap van de NAVO aangevraagd, nu de oorlog in Oekraïne het veiligheidsbeeld in Scandinavië ook heeft veranderd. Donderdag maakte Hultqvist al bekend dat Zweden meer economische hulp en militaire uitrustingen aan Oekraïne heeft geleverd. Het gaat om onder meer antischeepsraketten, geweren en antitankwapens. De militaire hulp is het derde pakket dat Zweden aan Oekraïne heeft verstrekt sinds Rusland 100 dagen geleden dat land binnenviel.

Leider Afrikaanse Unie praat in Rusland met Poetin over voedseltekorten

De voorzitter van de Afrikaanse Unie, de Senegalese president Macky Sall, bezoekt vandaag de Russische president Poetin. Hij wil namens het Afrikaanse continent aandringen op een oplossing voor het uitvallen van de export richting Afrika van vooral graan en kunstmest als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

De twee treffen elkaar in de badplaats Sotsji aan de Zwarte Zee, die vanwege de oorlog in Oekraïne het middelpunt is geworden van een belangenstrijd tussen Rusland, de Afrikaanse Unie en de EU.

Rusland blokkeert namelijk de graanexporten via de Zwarte Zee, waardoor er voedseltekorten dreigen op de wereldmarkt. Dit raakt met name landen in Afrika die sterk afhankelijk zijn van de Oekraïense en Russische graanexport.

Aantal opvangplekken Oekraïners voor het eerst boven 50.000

Het aantal opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen ligt voor het eerst boven de 50.000. In totaal kunnen in theorie nu 50.596 Oekraïners onderdak vinden bij gemeentelijke opvanglocaties. Daarmee is het doel dat kabinet en gemeenten begin maart stelden om zo snel mogelijk 50.000 bedden te realiseren, behaald, zij het later dan gepland.

Sinds het begin van de Russische invasie registreerden 62.260 Oekraïners zich bij Nederlandse gemeenten. Deze week meldden zich ruim duizend Oekraïense vluchtelingen. Van hen vonden er 41.332 onderdak bij de gemeentelijke opvang. Andere vluchtelingen hebben elders onderdak gevonden, bijvoorbeeld bij gastgezinnen.

In aanloop naar de zomer wil het kabinet 75.000 opvangplekken bij gemeenten realiseren. De bezetting van de nu beschikbare bedden ligt al een paar weken rond de 82 procent. Er is daarmee nu nog plek voor 9000 Oekraïense vluchtelingen bij gemeentelijke opvanglocaties.

'Dronkenschap en gebrek aan moreel aan Russische zijde'

De Russische militaire leiding ondervindt nog steeds een tekort aan strijdkrachten. Ook is het behoud van het moreel van de troepen een probleem. Dat meldt het Institute for Study of War (ISW) in zijn dagelijkse rapport over de oorlog.

Dat komt onder meer door gedwongen mobilisaties in door Rusland bezette gebieden. Het Oekraïense leger meldde gisteren dat dat bijvoorbeeld in de pro-Russische Volksrepubliek Donetsk (DNR) gebeurt. Het ISW zegt dat gedwongen mobilisatie hoogstwaarschijnlijk geen betekenisvolle gevechtskracht zal opleveren, omdat troepen ongemotiveerd zijn.

Een regiment van de DNR plaatste deze week een video-oproep aan de Russische president Poetin online. Daarin werd door onder dwang gemobiliseerde soldaten geklaagd dat ze de hele oorlog doorbrengen aan de frontlinie in Cherson zonder voedsel of medicijnen. Ook wordt er gesproken van een gebrek aan screening. Zo zouden rekruten die niet fit genoeg zijn toch naar het front worden gestuurd.

De belangrijkste inlichtingendienst van Oekraïne bracht een onderschept telefoongesprek naar buiten waarin DNR-soldaten klagen over fysiek ongeschikte militairen. "Die klootzakken voeren niets uit, zuipen alleen maar en zorgen voor overlast", klinkt het in het gesprek. Het zou er aan het front chaotisch aan toe gaan.

Een militair vertelt dat hij in de frontlinie in de loopgraven was. Hij wijst op onverantwoord gedrag van ongetrainde collega's. "Ze hadden een hogere plek opgezocht om internet te ontvangen. Ze zijn helemaal gestoord, die klootzakken. Kort daarop werden ze met een raket bestookt, precies op onze locatie."

Rusland heeft volgens het ISW moeite met het rouleren van troepen. Als militairen terugkomen in Rusland weigeren ze vaak weer naar Oekraïne te vertrekken, meldt het ISW. Daardoor voelt de legerleiding zich gedwongen om ongemotiveerde en ongetrainde troepen naar het front te sturen.

'Oekraïne heeft geen plannen om Rusland aan te vallen met Amerikaanse raketten'

Oekraïne is niet van plan om door de VS geleverde raketsystemen te gebruiken om Rusland aan te vallen, heeft een adviseur van president Zelensky gezegd.

Woensdag werd bekend dat de Amerikanen geavanceerde raketsystemen naar Oekraïne sturen. Het gaat om het type M142 Himars, dat wordt uitgerust met raketten die een bereik hebben van maximaal zo'n 80 kilometer.

"Oekraïne voert een defensieve oorlog en is niet van plan deze raketten te gebruiken om faciliteiten in Rusland aan te vallen", zegt de adviseur. "Onze partners weten waar hun wapens worden gebruikt."

Strijd in Oekraïne is loopgravenoorlog aan het worden

In heel Oekraïne zijn loopgraven gegraven. Met name in het zuiden en oosten van het land zijn het er veel, aan de frontlinies. Militairen hebben alle voorzieningen om het er dagenlang uit te houden.

Verslaggever Sander van Hoorn laat zien hoe zo'n loopgraaf eruit ziet in Kryvyi Rih, in het zuiden van Oekraïne:

Strijd in Oekraïne is loopgravenoorlog aan het worden

Oekraïense troepen claimen flinke vooruitgang bij zuidelijk offensief

Oekraïense troepen zeggen flinke vooruitgang te hebben geboekt bij een offensief in de regio rond de stad Cherson.

"In de regio Cherson hebben de strijdkrachten 8 kilometer bezet gebied bevrijd", meldde de lokale defensie-eenheid gisteren op Telegram. Oekraïense troepen begonnen hun offensief afgelopen weekend vanuit het noorden. Sindsdien is er weinig informatie over de operatie naar buiten gekomen.

Twee dagen geleden meldde het Institute for the Study of War (ISW) in zijn dagelijkse rapport over de oorlog dat de Russen kwetsbaar zijn in de regio rond Cherson. Dat komt door hun focus op de stad Severodonetsk en de gevechten in de Donbas-regio. De Oekraïense president Zelensky zei vannacht dat zijn troepen ook in Severodonetsk "enig succes" hebben geboekt. "Maar het is te vroeg om conclusies te trekken. Het is daar nu zo moeilijk."

Gisteren zei Zelensky dat Rusland ongeveer 20 procent van het Oekraïense grondgebied heeft bezet.

Oekraïense militairen rijden op een beschadigde weg nabij de frontlinie in de buurt van Severodonetsk

Afrikaanse Unie bij Poetin langs om export

De Senegalese president Macky Sall spreekt vandaag namens de Afrikaanse Unie in het Russische Sotsji met zijn ambtgenoot Vladimir Poetin. Hij wil namens het Afrikaanse continent aandringen op een oplossing voor het uitvallen van de export richting Afrika van vooral graan en kunstmest als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

Sall noemde het tekort aan kunstmest en tarwe door de oorlog in Oekraïne vorige week "alarmerend" voor de voedselvoorziening in Afrika. Afrika is voor zijn voedselzekerheid erg afhankelijk van Rusland en Oekraïne, die samen de graanschuur van Europa worden genoemd.

Er ligt volgens Brussel ruim 20 miljoen ton graan in Oekraïne te wachten op transport naar het buitenland. De EU helpt Oekraïne om dit op alternatieve wijze het land uit te krijgen, over de weg en per trein. Maar dat is ingewikkeld en duur.

Goedemorgen!

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren vind je hier terug.