Oekraïne: tot nu toe 264 evacués uit Azovstal • Burgerdoden in Sjevjerodonetsk

Oekraïne: tot nu toe 264 evacués uit Azovstal

53 zwaargewonde mensen zijn geëvacueerd uit de Azovstal-fabriek in Marioepol en naar het ziekenhuis in Novoazovsk gebracht, zegt de Oekraïense onderminister van Defensie Hanna Maljar in een videoboodschap. 211 anderen zijn via een humanitaire corridor naar Olenivka gebracht. Beide plaatsen staan onder controle van pro-Russische rebellen.

Volgens Maljar zullen alle evacués via uitwisselingen met de Russen weer naar gebied komen dat in Oekraïense handen is.

'200 tot 300 militairen geëvacueerd uit Azovstal-fabriek'

Er zouden tussen de 200 en 300 Oekraïense militairen zijn geëvacueerd uit de Azovstal-staalfabriek, twittert Nieuwsuur-verslaggever Gert-Jan Dennekamp. Een journalist van de Russische tv-zender RT zou dat hebben gezegd. Het zou enkel om gewonde militairen gaan, die nu onderweg zijn naar een ziekenhuis ten oosten van Marioepol.

Oekraïne wint terrein, maar het is nog te vroeg voor conclusies

Vandaag kwam het bericht naar buiten dat het 227ste Oekraïense bataljon de Russische grens in de regio Charkov heeft bereikt. Daarmee wordt een belangrijk moment van de strijd om de regio gemarkeerd. Dit weekend zei NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg nog dat Oekraïne deze oorlog kan winnen, maar experts zijn voorzichtiger.

Volgens de laatste rapporten van het Institute for the Study of War (ISW) behaalt Oekraïne inderdaad successen aan het oostfront. Ook op andere plekken heeft het Oekraïense leger succes in het tegenoffensief. Toch lijkt het niet waarschijnlijk dat Oekraïne een groot tegenoffensief gaat beginnen om bezette gebieden te heroveren, zegt generaal buiten dienst Mart de Kruif. "Op dit moment vechten zo'n 80.000 Russen tegen 60.000 Oekraïners. Voor een succesvol offensief heb je een overmacht van 3 tegen 1 nodig, die is er niet", zegt hij.

Als het tot stilstand brengen van de Russische troepen een overwinning is, dan is dat grotendeels gelukt. "Maar als het gaat over het terugveroveren van al het door Rusland bezette grondgebied, heeft Oekraïne nog een lange weg te gaan", denkt Oost-Europa-deskundige (Instituut Clingendael) Bob Deen.

Clip Oekraïense winnaars Songfestival populair

De videoclip van het nummer Stefania, van de Oekraïense winnaar van het Eurovisie Songfestival, is sinds gisteren bijna 7 miljoen keer bekeken. De bandleden zijn daarin te zien tussen de ruïnes van door oorlog verwoeste gebieden. De clip is, net als het liedje, een eerbetoon aan alle moeders in Oekraïne.

Beelden te zien waarop Azovstal-militairen naar ambulance worden gebracht

Op beelden die gepubliceerd zijn door Russische media zouden gewonde Azovstal-militairen te zien zijn die naar een ambulance worden gebracht. Er is sprake van een gevangenenruil, melden de Russische media verder. Eerder vandaag werd door het Russische ministerie van Defensie bekendgemaakt dat er een akkoord was over het evacueren van gewonde militairen uit het complex.

In de Azovstal-fabriek in Marioepol zitten Oekraïense militairen. Al weken houden ze de Russen op afstand, waardoor de inname van de havenstad niet geclaimd kan worden. Zo'n 600 gewonde militairen zouden er vastzitten onder zeer slechte omstandigheden. Medische zorg is nauwelijks mogelijk.

Oekraïne heeft nog niets naar buiten gebracht over de evacuatie. President Zelensky komt naar verwachting vanavond met een mededeling, zegt zijn adviseur.

'10 burgerdoden na Russische beschietingen in Sjevjerodonetsk'

Bij een Russische beschieting van de Oekraïense stad Sjevjerodonetsk zijn volgens de regionale gouverneur minstens tien burgerdoden gevallen. Hij zegt verder dat er na hevige beschietingen branden zijn uitgebroken in de regio Loegansk. Daarbij zouden huizen en ziekenhuizen beschadigd zijn.

In Donetsk zijn na een aanval negen burgerdoden gevallen, meldt de regionale gouverneur. Zes anderen raakten gewond.

'Turkije gaat NAVO-toetreding Zweden en Finland niet goedkeuren'

President Erdogan zegt dat Zweedse en Finse diplomaten niet naar Turkije hoeven te komen om te praten over NAVO-toetreding. Naar eigen zeggen gaat het land de uitbreiding van het militaire bondgenootschap niet goedkeuren.

Ankara is geen voorstander van toetreding van de twee Noord-Europese landen. Volgens Erdogan bieden Zweden en Finland onderdak aan "vele terroristische organisaties", doelend op de Koerdische organisaties PKK en YPG.

Eerder op de dag zeiden Zweden en Finland een delegatie naar Ankara te sturen voor gesprekken.

Dronebeelden van schade in regio Cherson

Op nieuwe dronebeelden zijn de verwoestingen te zien van het oorlogsgeweld in het stadje Oleksandrivka, in de regio van Cherson.

Rutte: kans dat Nederlandse F-35's in Bulgarije blijven is klein

De kans dat vier Nederlandse F-35's op een Bulgaarse luchtmachtbasis gestationeerd blijven, is klein. Premier Rutte heeft dat gezegd bij een bezoek aan de Nederlandse militairen die daar nu werken.

Bulgarije had gevraagd om de gevechtsvliegtuigen daar voorlopig te laten. Ze zijn daar voor bescherming van de oostflank van het NAVO-bondgenootschap. "Het verzoek is gedaan en er wordt over gesproken. Maar het is lastig vanwege onze beperkingen bij Defensie", zei premier Rutte. Met de NAVO is afgesproken dat de gevechtsvliegtuigen in ieder geval tot eind deze maand in Bulgarije blijven.

Na het anderhalf uur durend bezoek aan de basis reisde Rutte door naar de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Daar spreekt hij premier Petkov. Centraal in dat gesprek staat de oorlog in Oekraïne.

Zweedse en Finse diplomaten naar Turkije voor gesprekken over NAVO

Zweedse en Finse diplomaten reizen op korte termijn naar Turkije om te praten over het besluit om te te treden tot de NAVO. Turkije had eerder gezegd geen voorstander te zijn van uitbreiding met de Noordse landen. Dat kan roet in het eten kan gooien omdat alle dertig lidstaten moeten instemmen met de toetreding.

Turkije is geen voorstander van toetreding van Zweden en Finland omdat deze landen onderdak bieden aan "vele terroristische organisaties", zei president Erdogan vrijdag. Hij doelde daarmee op Koerdische organisaties als de PKK en YPG.

Poetin: 'NAVO-lidmaatschap Zweden en Finland geen directe bedreiging'

President Poetin zegt dat hij geen directe dreiging ziet nu Zweden en Finland hebben besloten om een NAVO-lidmaatschap aan te vragen. Wel benadrukte hij dat Rusland met een reactie komt als de NAVO zou beginnen met het versterken van de militaire infrastructuur in beide landen. Poetin zei niet wat de reactie precies zal zijn.

In een gesprek met de leiders van Armenië en Belarus, zei Poetin dat de uitbreiding van de NAVO door de Verenigde Staten op een "agressieve" manier wordt gebruikt om de toch al moeilijke veiligheidssituatie in de wereld te verslechteren.

Gisteren besloot Finland om een NAVO-lidmaatschap aan te vragen en vandaag was het Zweden dat akkoord gaf voor het begin van de procedure. Poetin heeft vaker gezegd dat de uitbreiding van de NAVO de reden was om Oekraïne binnen te vallen.

Rusland: akkoord over evacueren gewonde soldaten Azovstal-fabriek

Het Russische ministerie van Defensie zegt dat er een akkoord is bereikt over het evacueren van gewonde militairen uit de zwaar belegerde Azovstal-fabriek in Marioepol. Ze worden naar een medisch centrum gebracht in het plaatsje Novoazovsk, dat wordt bezet door de Russen. Volgens het ministerie is er een humanitaire corridor geopend om de militairen uit het gebied weg te krijgen.

De Oekraïense viceminister van Defensie zegt in een reactie dat "alles wat we er over zeggen het proces alleen maar kan verstoren".

Een Oekraïense militair die vastzit op het omsingelde staalcomplex zei afgelopen weekend tegen CNN dat er zo'n 600 gewonden zijn. Volgens hem zijn de omstandigheden verschrikkelijk. "Vandaag was ik in het ziekenhuis van het complex. Strijders liggen daar met geamputeerde armen en benen. Ze sterven in groten getale omdat we geen goede medische zorg kunnen bieden. Er zijn simpelweg geen medicijnen."

Ook Zweden gaat NAVO-lidmaatschap aanvragen

De Zweedse premier Magdalena Andersson heeft op een persconferentie in Stockholm gezegd dat het land een aanvraag gaat indienen om lid te worden van de NAVO.

Ze is ervan overtuigd dat er onder de Zweedse bevolking genoeg steun is voor dat besluit, meldt de BBC. Gisteren kondigde Finland aan lid te willen worden van de NAVO.

Noorse burgemeester stuurt Russische eremedaille retour

De voormalige burgemeester van het Noorse stadje Kirkenes heeft een medaille die hij van president Poetin kreeg naar Moskou teruggestuurd.

Kirkenes ligt in het uiterste noorden van Noorwegen aan de grens met Rusland. Het poolstadje heeft een bijzondere band met Rusland. In de Tweede Wereldoorlog werd het bevrijd door het Rode Leger. De Russische militairen verlieten het land na de Duitse capitulatie. Wat bleef was dankbaarheid en vertrouwen.

Rune Rafaelsen onderhield als burgemeester van Kirkenes warme banden met de Russische buren. Daarvoor kreeg hij van Poetin een medaille. Hij was er blij mee, totdat Rusland Oekraïne binnenviel. Het duurde een paar dagen, maar toen was het grenzeloze vertrouwen weggevaagd. "Russische burgemeesters rijden rond met een 'Z' op hun auto", zei hij tegen Nieuwsuur. "Hoe kan ik met die collega's om tafel zitten?"

Rafaelsen stuurde de medaille retour met een brief: "Ik kan geen medaille dragen die is uitgereikt door Vladimir Poetin, een persoon en president die alle principes van samenwerking en vriendschap schendt. Daarom geef ik de Orde van Vriendschap terug."

EU stelt economische groeicijfers bij

De Europese Unie heeft in verband met de oorlog in Oekraïne de verwachtingen voor de economische groei naar beneden bijgesteld. Het bruto binnenlands product groeit dit jaar naar verwachting met 2,7 procent en volgend jaar met 2,3 procent. Eerder ging de Europese Commissie nog uit van 4 procent dit jaar en 2,8 procent volgend jaar.

"De Russische invasie stelt ons voor nieuwe uitdagingen, net nu we hersteld waren van de economische gevolgen van de pandemie", zegt de Commissie. De EU is voor zijn olie, gas en kolen zeer afhankelijk van Rusland. Omdat de EU Rusland wil straffen importeert het vanaf augustus geen Russische kolen meer. Ook de import van gas moet nog dit jaar aanzienlijk worden teruggebracht. Aan een olieboycot wordt nog gewerkt.

Daarnaast kampen economieën wereldwijd met een energietekort en razendsnel oplopende inflatie. De Commissie verwacht wel dat de inflatie dit kwartaal een piek bereikt om vervolgens heel geleidelijk aan af te zwakken.

McDonald's doet Russische vestigingen in de verkoop

De Amerikaanse fastfoodketen McDonald's zegt dat het de eerste stappen heeft gezet in de verkoop van zijn 850 restaurants in Rusland. Met 62.000 werknemers in dienst is McDonald's het grootste bedrijf dat Rusland na de invasie van Oekraïne verlaat.

In maart gingen alle vestigingen al dicht. Het was de bedoeling dat de sluiting tijdelijk was. McDonald's bleef zijn werknemers betalen. Dat blijft zo totdat de verkoop rond is. Het is de bedoeling dat de nieuwe eigenaar het personeel overneemt. Wie die nieuwe eigenaar wordt, is niet bekend.

McDonald's opende zijn eerste restaurant in Rusland in 1990 in Moskou. Het stond symbool voor de normalisering van de relaties tussen Oost en West na de val van de Berlijnse Muur. Eerder vandaag maakte ook Renault bekend dat het uit Rusland vertrekt.

Moskou noemt NAVO-lidmaatschap Finland en Zweden 'zwaarwegende fout'

Ruslands viceminister van Buitenlandse Zaken Rjabkov noemt de toetreding van Zweden en Finland tot de NAVO een "zwaarwegende fout met verstrekkende gevolgen" die de militaire spanningen doet toenemen. "Ze moeten niet de illusie hebben dat wij daar zo maar mee instemmen", waarschuwt hij beide landen.

De reactie volgt op een telefoongesprek tussen president Poetin met zijn Finse collega Niinnistö. Ook Poetin noemde de toetreding van Finland een fout. Beide landen delen een 1300 kilometer lange grens.

Finland breekt na de Russische inval in Oekraïne met zijn decennialange neutraliteitspolitiek. Hetzelfde geldt voor Zweden. Morgen spreken de parlementen van beide landen over de plannen om zich bij de NAVO aan te sluiten. Ze zullen er zo goed als zeker mee instemmen.

Renault trekt zich volledig terug uit Rusland

Het Franse autoconcern Renault verkoopt al zijn belangen in Rusland. De aandelen van Renault Rusland komen in handen van de stad Moskou. Het meerderheidsbelang in de Russische autoproducent Avtovaz wordt verkocht aan een Russisch instituut. Onderdeel van die overeenkomst is een optie tot terugkoop binnen zes jaar. Renault bezat bijna 70 procent van de aandelen van Avtovaz.

"Het was een moeilijk maar noodzakelijk besluit en een verantwoorde keuze voor 45.000 medewerkers die we in Rusland hebben", zei algemeen directeur Luca de Meo. Hij sluit niet uit dat Renault in de toekomst naar Rusland terugkeert.

Het vertrek lekte in maart al uit. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Koeleba, haalde toen hard uit naar Renault. Om druk te zetten riep hij klanten en andere bedrijven op om Renault wereldwijd te boycotten. De waarde van de bezittingen, 2,2 miljard euro, worden in de eerste helft van dit jaar afgeboekt.

Belarus zendt meer troepen naar grens met Oekraïne

Belarus zendt meer troepen naar de grens met Oekraïne. Het gevolg is volgens Britse ministerie van Defensie dat Oekraïne militairen die aan de grens gelegerd zijn daar moeten blijven om een eventuele Belarussische aanval op te vangen. Ze kunnen dan niet naar de Donbas worden gestuurd om tegen de Russen te vechten.

Belarus is de trouwste bondgenoot van Rusland. Belarussische troepen vechten niet mee, maar Belarus stond wel toe dat Russische troepen via Belarussisch grondgebied Oekraïne binnentrokken. Ook vuurde Rusland vanuit Belarus raketten op Oekraïne af.

Het Britse ministerie van Defensie vermoedt dat de Belarussische president Loekasjenko de Russische invasie zo veel mogelijk wil steunen maar meer sancties van het Westen wil voorkomen. Mogelijk is hij ook bang dat deelname aan de strijd tot onrust onder zijn militairen leidt.

'Finland en Zweden flinke versterking van NAVO'

Hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga van de Universiteit Leiden ziet de toekomstige aansluiting van Finland en Zweden bij de NAVO als een versterking van het bondgenootschap. "Het zijn twee landen met grote krijgsmachten" zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. Zweden heeft volgens hem in 2011 al laten zien dat het "naadloos" met de NAVO kan samenwerken. Het deed toen mee aan de handhaving van een no-flyzone boven Libië.

Osinga verwacht dat de Turkse bezwaren tegen toetreding van Zweden en Finland langs diplomatieke weg worden weggenomen. Voor Russische represailles hoeft het aan Rusland grenzende Finland niet bang te zijn. "Het aparte is dat de Finse president met Poetin gesproken heeft. Daar waar de Russen de afgelopen dagen en weken heel agressief reageerden op een eventueel Fins lidmaatschap, meldde de Finse president nu dat het een rustig gesprek was. We zien ook in de Russische media intussen dat de agressiviteit aan het afnemen is."

Rusland kan volgens Osinga op het moment buiten Oekraïne geen ander avontuur aan. "Ze hebben juist troepen weggetrokken daar richting Oekraïne". Op termijn zal Rusland mogelijk wel nucleaire wapens naar de grens met Finland verplaatsen.

Osinga zei verder dat Poetin in drie maanden van oorlog het omgekeerde heeft bereikt van wat hij wilde bereiken. "Het is bizar. Het verdeelde Oekraïense volk is een natie geworden, hij heeft het Westen weten te verenigen en de Europese Unie en de NAVO te versterken en de NAVO wordt uitgebreid."

Gouverneur Charkov bevestigt: Oekraïense militairen tot aan de grens met Rusland doorgedrongen

Ook de gouverneur van de provincie Charkov zegt dat Oekraïense militairen die de gelijknamige stad verdedigden, gebied tot aan de grens met Rusland hebben heroverd. Het Oekraïense ministerie van Defensie verspreidde een video waarop Oekraïense militairen ergens een grenspaal neerzetten en daarachter plaatsnemen voor een foto of video. Dat zou aan de grens met Rusland zijn.

De video van het ministerie. De beelden zijn niet onafhankelijk geverifieerd:

De Russen trokken bij het begin van de invasie, in februari, ook bij Charkov de grens over. Doel was de inname van de stad, de tweede stad van het land. Dat mislukte. Na weken van gevechten, beschietingen en een Oekraïens tegenoffensief gaven de Russen de strijd op. Elders in de provincie hebben de Russen nog wel gebied in handen.

Gebieden in het zuiden en oosten van Oekraïne zijn nog stevig in Russische handen.

De Britten deelden deze kaart van Oekraïne met daarop de belangrijkste oorlogsinformatie:

Grote NAVO-oefening in Estland van start

In Estland start vandaag een NAVO-oefening die twee weken gaat duren. Aan de oefening 'Hedgehog' doen 15.000 militairen uit veertien landen mee. Het is de grootste militaire oefening in de Oostzeestaat sinds het zich in in 1991 losmaakte van de Sovjet-Unie.

Hedgehog en ook de NAVO-oefeningen die elders in Oost- en Centraal-Europa gaande zijn, waren al voor de Russische invasie in Oekraïne gepland, zegt een woordvoerder. "Ze laten zien dat de NAVO sterk is en klaar staat om onze landen tegen elke dreiging te verdedigen."

Finland en Zweden hebben het afgelopen weekend gezegd dat ze zich bij het bondgenootschap willen aansluiten. Nu al doen ze als "partners" aan de oefeningen mee. In welke vorm precies is onduidelijk.

Nederlandse militairen doen niet mee aan Hedgehog in Estland, wel aan de oefeningen 'Iron Wolf' en 'Swift Response', eveneens in de Baltische staten.

Oekraïense postbedrijf wil Songfestival-postzegel uitbrengen

Het Oekraïense postbedrijf wil een speciale postzegel uitbrengen na de winst van Oekraïne bij het Eurovisie Songfestival. Een kunstcommissie die over het uitgeven van postzegels gaat, gaat er nu naar kijken. De baas van postbedrijf Ukrposhta heeft er alle vertrouwen in dat zijn verzoek wordt goedgekeurd. De vorige twee Oekraïense winnaars van het Songfestival kregen ook een eigen postzegel.

De Oekraïense band Kalush Orchestra won afgelopen weekend het Eurovisie Songfestival in Turijn. De postbaas publiceerde op Facebook een concept van de postzegel met de tekst Save Mariupol, save Azovstal. Die oproep deed de frontman van de Oekraïense band na afloop van het optreden op het Songfestival.

Ukrposhta gaf onlangs ook een postzegel uit met daarop een afbeelding van een Oekraïense soldaat op het Slangeneiland die zijn middelvinger opsteekt naar een Russisch oorlogsschip. Aan het begin van de oorlog riep de Russische marine vanaf het schip de grenswachten op het Slangeneiland op zich over te geven. Op een geluidsopname was te horen dat de grenswachten met elkaar overlegden. Daarna zei een van hen: "Krijg de klere." Dit werd een populaire slogan.

'Oekraïense troepen bereiken grens met Rusland'

Oekraïne zegt dat troepen de grens met Rusland hebben bereikt tijdens het tegenoffensief bij de Oost-Oekraïense stad Charkov. Het Oekraïense ministerie van Defensie heeft een video vrijgegeven waarop militairen bij en door hen zelf meegenomen grenspaal poseren. Het zou gaan om manschappen van een vrijwilligersbrigade uit Charkov.

Het Oekraïense leger zei de afgelopen dagen dat Russische troepen bij Charkov geleidelijk worden teruggedrongen. Charkov is de op een na grootste stad van Oekraïne en sinds het begin van de oorlog wordt er hevig gevochten.

De Russen concentreren zich nu op de oostelijke Oekraïense regio's Donetsk en Loehansk, waarvan pro-Russische separatisten sinds 2014 delen in handen hebben. Britse inlichtingendiensten meldden gisteren dat het offensief "zijn momentum heeft verloren" en ver achter op schema loopt. De Russen zijn er volgens de Britten de afgelopen maand niet in geslaagd om "substantiële delen van Oekraïne" te veroveren.

Zweedse premier: NAVO-lidmaatschap beste keuze

Het NAVO-lidmaatschap is de beste keuze om Zwedens veiligheid te garanderen, heeft de Zweedse premier Andersson gezegd in toelichting op het besluit van haar partij om een aanvraag voor toetreding te steunen. "Als Zweden het enige land aan de Oostzee is dat geen NAVO-lid is zouden we zeer kwetsbaar zijn." Ook Finland is nog geen NAVO-lid, maar wil dat wel worden.

Zweden zegt ook kwetsbaar te zijn tijdens het aanvraagproces. Dan is artikel 5 van het NAVO-handvest ('aanval op een is aanval op allen') immers nog niet van kracht. Het land is met de NAVO in overleg over veiligheidsgaranties gedurende die periode.

Als Zweden NAVO-lid is, mogen er geen kernwapens op Zweeds grondgebied worden gestationeerd, stelt Andersson. Zo is NAVO-lidmaatschap te verenigen met het Zweedse streven naar een kernwapenvrije wereld, vindt de premier.

Welkom

Welkom in ons nieuwe liveblog over de oorlog in Oekraïne. Ons blog van gisteren is hier terug te vinden.