Omikronvariant rukt op in België • Tekort aan ontstekingsremmers voorlopig opgelost

OMT-lid Bonten: ‘Nieuwe strategie nodig om omikrongolf te voorkomen’

Er zijn nog veel vragen over de nieuwe omikronvariant, maar "het liegt er niet om wat er in het buitenland gebeurt". Dat heeft OMT-lid en microbioloog Marc Bonten gezegd in Nieuwsuur. "Als we kijken naar vergelijkbare landen als België, Denemarken en Groot-Brittannië dan zie je dat deze variant snel de overhand krijgt. Dus onder gelijke omstandigheden verspreidt het virus zich beter. Dat zal in Nederland ook gebeuren."

Bonten zegt dat het al duidelijk is dat deze variant besmettelijker is en dat de bestaande vaccins minder goed helpen om verspreiding tegen te gaan. "Wat we nog niet weten: hoe goed is de bescherming tegen de ernstige vorm van deze ziekte. Als die hetzelfde is als bij de deltavariant, valt het mee. Als die wezenlijk anders is, dan krijgen we niet alleen meer besmettingen, maar ook veel meer ziekenhuisopnames."

Bonten hoopt dat een nieuw kabinet en de Tweede Kamer als het nodig is op korte termijn forse maatregelen nemen. "Er is geen tijd om te dralen. We moeten een nieuwe strategie gaan bedenken om deze golf te voorkomen." Bonten zegt dat er ook als komende week niet duidelijk is hoe ziekmakend omikron is, toch op korte termijn moet worden nagedacht over strengere maatregelen.

Omikron deze week in regio Kopenhagen al dominant

In Denemarken groeit het aantal besmettingen met de omikronvariant zo snel dat al deze week in en rond Kopenhagen meer dan de helft van de nieuwe infecties met deze variant zullen zijn. Dat zegt het Statens Serums Institut (SSI), dat zich onder meer bezighoudt met de bestrijding van infectieziekten.

Of de zeer besmettelijke omikronvariant ook in andere regio's al dominant zal worden, is nog onduidelijk. Zeker is wel dat het aantal coronabesmettingen toeneemt en dat als gevolg daarvan ook het aantal ziekenhuisopnames stijgt. Dat zal vooral ongevaccineerden en mensen met een zwakke afweer treffen, zegt SSI-topman Henrik Ullum.

'Bassischolen wel of niet sluiten is lastige beslissing voor het kabinet'

Het demissionaire kabinet staat morgen voor een moeilijk besluit: moet het terugkomen van het stellige voornemen van vorige week om de basisscholen open te houden, ook nu de omikronvariant aan een opmars is begonnen? Die variant is veel besmettelijker dan de nu dominante deltavariant en virologen waarschuwen dat omikron binnen een paar weken de meest voorkomende variant zal zijn. Het is nog onduidelijk wat dat gaat betekenen voor de druk op de zorg.

Het Outbreak Management Team opperde begin vorige week al om de kerstvakantie voor basisscholen een week eerder te laten ingaan. "Ik denk dat het kabinet dit soort signalen niet langer meer kan negeren", zei politiek verslaggever Ron Fresen in het NOS Journaal van 20.00 uur. "En de redenering daarbij is: als je de scholen volgende week al dichtdoet, gaan er minder kinderen besmet de kerstvakantie in, met familiefeesten met Kerst, en dat zorgt dan in januari weer voor minder besmettingen. En zo hopen ze het te dempen."

Toch is zo'n besluit lastig uit te leggen, zei Fresen. "Met de huidige maatregelen gaat het met de deltavariant juist wel de goede kant op. Hiermee ga je iets proberen te voorkomen waar nog veel onzekerheid over is."

Viroloog Van Ranst ziet omikronvariant oprukken in België

De Belgische viroloog Marc Van Ranst ziet dat de omikronvariant in België aan een snelle opmars bezig is. "Ongeveer 10 dagen geleden was omikron goed voor 0,3 procent van de stalen, nu is dat al 3 procent", zei Van Ranst tegen de VRT. "Dus dat is maal tien op ongeveer evenveel dagen tijd." Hij acht het mogelijk dat de omikronvariant in België over tien dagen 30 procent van de besmettingen uitmaakt, zoals in Engeland nu al het geval is.

Of dit effect gaat hebben op de ziekenhuisopnames moet worden afgewacht. "Veel omikronbesmettingen zitten nu nog in een vroeg stadium en hebben dus nog geen of een heel kleine invloed op de hospitalisatiecijfers. Waarschijnlijk zal dat wel veranderen."

Zijn Nederlandse collega Marion Koopmans zei vandaag dat de omikronvariant in Nederland binnen enkele weken tot twee maanden dominant zal zijn en dat de huidige coronamaatregelen mogelijk onvoldoende blijken te zijn. Het is volgens haar nog onduidelijk hoe ziekmakend de omikronvariant is.

Mogelijk eerder kerstvakantie op basisscholen vanwege omikronvariant

Het demissionaire kabinet denkt toch na over een vervroegde kerstvakantie voor het basisonderwijs. De reden is de snelle opmars van de omikronvariant. Dat zeggen bronnen in Den Haag. Het kabinet is er nog niet uit, morgen valt een besluit.

Zo'n besluit zou aansluiten bij het advies van het het Outbreak Management Team. Het kabinet wilde er tot nu toe niet aan, onder meer uit vrees voor extra leerachterstanden bij kinderen.

Minister De Jonge zei vanmiddag dat het kabinet de afweging opnieuw moet maken. Morgen geven premier Rutte en De Jonge een persconferentie over de coronasituatie.

11.000 vrijwilligers voor hulp bij boosterprikken

Ruim 11.000 mensen hebben zich tot nu toe aangemeld om GGD's te helpen bij het zetten van boosterprikken. Tien dagen geleden ging de website GGDreservisten.nl online. Via deze site kunnen mensen zich aanmelden die eerder voor de GGD werkten of om een andere reden bevoegd zijn om te vaccineren.

Koepelorganisatie GGD GHOR weet niet of er al mensen daadwerkelijk zijn ingezet. Onbekend is ook wanneer deze 11.000 mensen aan de slag kunnen.

GGD-GHOR benadrukt dat de selectie zorgvuldig moet gebeuren, vanwege wet- en regelgeving. "Je moet wel kijken of mensen bevoegd en bekwaam zijn om aan de slag te gaan", zegt een woordvoerder.

"Het gaat om medische handelingen, maar daarnaast om privacygevoelige gegevens. Daar moet je voorzichtig mee zijn." Bovendien moeten de vraag en het aanbod in de verschillende regio's met elkaar overeenkomen. Daarom worden nu gesprekken gevoerd tussen lokale en regionale organisaties en de regionale GGD's.

Demissionair minister Hugo de Jonge liet vanmiddag weten dat de boostercampagne opnieuw wordt versneld. Hoe dat gaat gebeuren, weet de De Jonge nog niet. Het ministerie, het RIVM en de GGD's werken nu aan een plan dat later in de week meer duidelijkheid moet geven.

'Omikronvariant in Nederland binnen twee maanden dominant'

De omikronvariant kan in Nederland binnen enkele weken tot twee maanden dominant zijn. Dat zegt Marion Koopmans, viroloog van het Erasmus MC, op basis van haar eigen onderzoek en de resultaten uit Zuid-Afrikaanse, Duitse en Britse studies in een interview met de NOS.

Koopmans denkt dat de huidige coronamaatregelen onvoldoende zijn om de besmettingscijfers te laten blijven dalen, zodra de variant dominant is. "Als omikron de nu nog dominante deltavariant verdringt, verwacht je dat de maatregelen zoals we die nu hebben, minder effect hebben. Je zult dan iets moeten doen."

Een belangrijke vraag is nog of je nu minder, even ziek of juist ernstiger ziek wordt als je besmet raakt met de omikronvariant. Koopmans vindt het te vroeg om daar al iets over te zeggen.

Militairen oefenen zetten boostervaccinaties

Defensie zet ongeveer 40 militairen in bij het zetten van boostervaccinaties. Militairen van de 43 Gemechaniseerde Brigade kregen vandaag een training in Hilversum.

Het is niet moeilijk, maar je hebt wel handigheid nodig, zei een officier:

Tekort aan onstekingsremmers voor covidpatiënten voorlopig opgelost

Het tekort aan het reumamedicijn tocilizumab is voorlopig opgelost. Nog deze maand krijgt Nederland een nieuwe lading. Ziekenhuizen kunnen de ontstekingsremmer weer bestellen en er is voldoende voorraad tot en met januari.

Onder de ziekenhuisapothekers ontstond eerder deze maand grote zorg over de beschikbaarheid van de ontstekingsremmer. De vraag naar tocilizumab explodeerde wereldwijd omdat het medicijn ook effectief bleek tegen het voorkomen van ernstige longontsteking bij coronapatiënten. Patiënten die het middel krijgen, belanden minder gauw op de IC.

Nicole Hunfeld, voorzitter van de landelijke Commissie Acute Tekorten Geneesmiddelen, zei deze maand tegen de NOS dat er "in principe geen tot weinig voorraad meer beschikbaar" was. Dat probleem is nu tot in ieder geval even opgelost. Maar, zegt Hunfeld: "We verwachten begin januari weer een nieuwe levering. Die is zeker, maar de leveringen in de maanden daarna niet. Dus het probleem is helaas nog niet definitief opgelost."

Britse website voor aanvragen boostervaccin crasht

De website waarop inwoners van Engeland een afspraak kunnen maken voor een boosterafspraak is gecrasht. Premier Johnson maakte gisteravond bekend dat iedere volwassene voor 1 januari een derde vaccininjectie kan halen.

Voor 09.00 uur Britse tijd hadden al 110.000 mensen een afspraak gemaakt. De zorgautoriteiten vragen iedereen die nu geen afspraak kan maken om het morgen nog eens te proberen. Een woordvoerder van premier Johnson heeft gezegd dat de capaciteit van de website wordt uitgebreid om stroom van aanvragen aan te kunnen.

Bij vaccinatiecentra waar je zonder afspraak kan binnenlopen, stonden vandaag lange rijen met wachtenden.

13.844 positieve tests, gemiddeld daling

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.844 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2811 minder dan gisteren. Gemiddeld daalt het aantal positieve coronatests ook: in de afgelopen zeven dagen werden gemiddeld 17.376 positieve tests per dag geregistreerd. Dat is 20 procent minder dan de zeven dagen daarvoor.

Sinds 4 december geldt er een aangepast testbeleid. Mensen met lichte klachten kunnen nu ook volstaan met een zelftest. Als de test positief uitvalt, moet die persoon alsnog naar de GGD voor een PCR-test. Hierdoor kunnen de besmettingscijfers worden vertekend.

28 overleden covid-patiënten

Bij het RIVM werden 28 overleden covid-patiënten gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 63 doden per dag, tegen 50 doden per dag een week eerder.

In het weekend worden minder sterfgevallen doorgegeven aan het RIVM. Daardoor zijn op zondag en maandag deze cijfers vrijwel altijd lager dan in de rest van de week.

Denk-leider Azarkan schond coronaregels na positieve test

Denk-leider Farid Azarkan heeft in maart van dit jaar de coronaregels geschonden. Azarkan was positief getest maar ging na drie dagen toch naar de Tweede Kamer. Ook nam hij deel aan een debat over de positie van demissionair premier Mark Rutte. Dat blijkt uit WhatsApp-gesprekken tussen de fractieleden van Denk en een medewerker, die Nieuwsuur in bezit heeft.

De regels schreven voor dat Azarkan ten minste vijf dagen in isolatie had moeten gaan. Denk zegt dat de partij "vanwege de privacy en de veiligheid van onze Kamerleden" nooit commentaar geeft op medische gegevens. "Wel kunt u ervan verzekerd zijn dat we altijd verantwoord handelen conform consultaties met huisarts en de GGD."

2768 coronapatiënten in het ziekenhuis

In de ziekenhuizen zijn 183 nieuwe coronapatiënten opgenomen op de verpleegafdeling. Op de IC's kwamen er 29 nieuwe patiënten bij.

In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 2768 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2782), van wie 650 op de IC (gisteren: 662), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding. Momenteel liggen er 20 patiënten in Duitsland op de IC.

De Jonge: boosterprikcampagne versneld

Het zetten van boosterprikken wordt versneld. Dat zegt demissionair minister De Jonge van Volksgezondheid. Volgens hem werkt een extra prik tegen de omikronvariant van het coronavirus. Die baart het kabinet zorgen: "We weten er niet veel van, maar wat we weten is niet geruststellend".

"De muur van immuniteit die we hebben opgebouwd lijkt onvoldoende bestand tegen omikron. Maar we zien dat de variant zich wel wat aantrekt van de extra prik", zegt De Jonge, die zich baseert op onderzoek in Groot-Brittannië.

Hóe het vaccinatieprogramma versneld wordt, weet de minister nu nog niet. De Jonge denkt morgen meer te kunnen zeggen over wat het betekent voor het moment waarop mensen een boosterprik kunnen krijgen. "Het RIVM maakt op dit moment een plan van aanpak."

Meeste basisscholen hebben zelftesten geleverd gekregen

Vrijwel alle scholen in het primair onderwijs hebben zelftesten ontvangen voor hun leerlingen. Dat meldt een woordvoerder van het ministerie van OCW aan persbureau ANP. Vrijdag waren alle zelftesten geleverd, behalve bij scholen waar een bezorger voor een dichte deur stond. Die scholen worden vandaag opnieuw bezocht.

Leerlingen van groep 6, 7 en 8 wordt gevraagd zich thuis twee keer per week te laten testen. Dat geldt ook voor alle leraren. Voor de leerlingen zijn zo'n 1,2 miljoen zelftesten per week nodig.

Het ministerie begon vorige week maandag met de verdeling van zelftesten. De eerste levering bestond uit 2,4 miljoen zelftesten, genoeg voor alle leerlingen in groep 6, 7 en 8 voor twee keer testen per week gedurende twee weken. Voor de kerstvakantie volgt nog een tweede levering, zodat scholen genoeg zelftesten hebben tot en met enkele weken na de kerstvakantie.

Mensen uit 1957, 1958 of 1959 kunnen uitnodiging boosterprik maken

Mensen die geboren zijn in 1957, 1958 of 1959 kunnen vanaf 11.00 uur online een afspraak maken voor een boosterprik. Dat meldt demissionair minister De Jonge van Volksgezondheid op sociale media.

Wie liever belt moet wachten op de uitnodigingsbrief die bij mensen op de deurmat valt. Voor de booster worden de vaccins van Moderna of Pfizer gebruikt. Mensen kunnen niet zelf kiezen welke booster ze nemen. De boosterprik kan in Nederland zes maanden na de laatste coronaprik worden gehaald.

Wie na de laatste vaccinatie nog positief is getest op het coronavirus, moet zes maanden wachten vanaf het moment waarop hij of zij corona heeft gehad, aldus het RIVM.

Zuid-Korea zet 11.000 camera's in om positief geteste mensen te volgen

De autoriteiten in de Zuid-Koreaanse stad Bucheon gaan positief geteste mensen vanaf januari volgen met behulp van bijna 11.000 beveiligingscamera's, gezichtsherkenning en kunstmatige intelligentie. Het systeem bekijkt de bewegingen van positief geteste mensen, houdt in de gaten of ze contact hebben met anderen en of ze wel een mondkapje dragen, meldt persbureau Reuters.

Volgens de autoriteiten in Bucheon, in de buurt van Seoul, moet het systeem het bron- en contactonderzoek in de stad ontlasten. Daar wordt vaak 24 uur per dag aan gewerkt. "Het duurt soms uren om camerabeelden te analyseren", meldt de burgemeester van de stad. "Gezichtsherkenning levert de analyse direct." Voor het systeem worden camera's gebruikt die in de hele stad hangen of nog komen te hangen.

Op het project komt kritiek van mensenrechtenadvocaten en verschillende parlementariërs. Zij vrezen dat de gegevens ook voor andere zaken gebruikt gaan worden. "Het plan van de regering om een Big Brother te worden met corona als rechtvaardiging is een neo-totalitair idee", zegt een parlementslid van de conservatieve Volkspartij, de belangrijkste oppositiepartij. "Het is absoluut verkeerd om mensen via cameratoezicht te volgen en daarvoor belastinggeld te gebruiken."

Volgens de stad Bucheon zijn de zorgen onterecht, omdat mensen die niet positief getest zijn onherkenbaar worden gemaakt. Het Zuid-Koreaanse minister van Wetenschap en ICT zegt dat er nu geen plannen zijn om het systeem ook elders in Zuid-Korea te gebruiken. Het land volgt mensen die positief getest zijn overigens nu ook al, onder meer door bankgegevens en de locatie van mobiele telefoons in de gaten te houden.

Werkgevers kunnen vanaf vandaag NOW-loonsteun aanvragen

Werkgevers die loonsteun willen aanvragen voor november en december van dit jaar, kunnen daarvoor vanaf vandaag een aanvraag indienen bij het UWV. Het kabinet kondigde de terugkeer van de zogeheten Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) eind november aan, vanwege de aangescherpte coronamaatregelen.

Het gaat om de zevende periode aan NOW. Die geldt dit keer niet voor de gebruikelijke drie, maar voor twee maanden. Nieuw is dit keer dat ook bedrijven die na 1 februari 2020 zijn gestart in aanmerking komen voor loonsteun. Werkgevers kunnen de loonsteun tot en met 31 januari volgend jaar aanvragen. Het demissionaire kabinet heeft er zo'n 1,5 miljard euro voor uitgetrokken.

Meer dan 50 miljoen besmettingen in VS

In de Verenigde Staten zijn in totaal meer dan 50 miljoen besmettingen geconstateerd, meldt persbureau Reuters op basis van eigen tellingen. Na een periode van daling van het aantal besmettingen in de afgelopen twee maanden, worden de laatste twee weken weer stijgingen gemeld.

Dat komt voornamelijk door de nog altijd dominante deltavariant. Vooral in koudere delen van het land neemt het aantal nieuwe besmettingen toe. Ook het aantal ziekenhuisopnames is weer in stijgende lijn. Ten opzichte van de Thanksgiving-feestdagen, eind november, is het aantal ziekenhuisopnames met 20 procent gestegen.

In totaal zijn in de VS nu ruim 800.000 mensen overleden aan de gevolgen van het virus.

CBS: fors minder buitenlandse toeristen in 2020

Buitenlandse toeristen lieten Nederland in het eerste coronajaar, 2020 massaal links liggen. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat het aantal buitenlandse toeristen met 64 procent afnam ten opzichte van 2019.

In totaal kwamen er vorig jaar 7,3 miljoen toeristen uit het buitenland naar Nederland. Dat waren er bijna 13 miljoen minder dan een jaar eerder.

Vooral in de maanden april, mei, november en december kwamen er weinig toeristen naar Nederland. April was een uitschieter met 97 procent minder toerisme.

Het binnenlands toerisme viel stil in het voorjaar, maar in de zomer en nazomer gingen mensen juist veel méér weg in eigen land dan voorgaande jaren. Ze gaven wel minder geld uit dan ze in eerdere jaren deden.

Johnson waarschuwt voor omikronvloedgolf, boostercampagne versneld

De Britse premier Johnson waarschuwt dat er een vloedgolf aan omikronbesmettingen zit aan te komen. In verband daarmee wordt de boostercampagne in Engeland versneld. Iedereen boven de 18 jaar kan voor 1 januari een boosterprik krijgen, een maand eerder dan de bedoeling was. Om dat mogelijk te maken komen er pop-upvaccinatiecentra en worden het leger en vrijwilligers ingezet.

Johnson zei in een tv-toespraak dat het aantal besmettingen met de omikronvariant van het coronavirus elke twee of drie dagen verdubbelt. "Het is nu wel duidelijk dat twee vaccinaties niet genoeg zijn voor de bescherming die we nodig hebben. Maar het goede nieuws is dat onze wetenschappers ervan overtuigd zijn dat een derde vaccinatie de bescherming weer op peil brengt." Omdat de omikronvariant snel oprukt, is sinds vandaag alarmfase 4 van kracht. Alarmfase 5 breekt aan als de zorg de toevoer van patiënten niet meer aankan.

De omikronvariant is besmettelijker dan de deltavariant en de Britse gezondheidsautoriteiten verwachten dat het snel de meest voorkomende variant zal zijn. Het is nog niet duidelijk of deze nieuwe variant ook ernstiger is.

Wales, Schotland en Noord-Ierland voeren hun eigen coronabeleid. De verwachting is dat zij het voorbeeld van Engeland zullen volgen.

Welkom!

Goedemorgen en welkom in een nieuw liveblog. Volg hier het belangrijkste coronanieuws uit binnen- en buitenland van maandag 13 december. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.