liveblog
NOS NieuwsAangepast

Excuses Tino Martin voor 'verre van vlekkeloos optreden' • Van Duin: zo'n toespraak doe je maar één keer

  • Lees hier de 5 mei-lezing van Merkel terug.
  • Vanavond om 21.00 uur begint het 5 mei-concert, in de grote zaal van Carré.
  • Cultuurhistoricus: 'Vlagvertoon om verbondenheid uit te drukken'.
  • Rutte is 'helemaal voor' een vrije dag op Bevrijdingsdag.
  • Optreden Tino Martin niet te zien op sommige digitale bevrijdingsfestivals.
liveblog gesloten

Tino Martin biedt excuses aan voor 'verre van vlekkeloos optreden'

Zanger Tino Martin heeft excuses aangeboden voor het optreden dat hij eerder vandaag gaf in Gilze-Rijen bij het evenement Artiesten voor de vrijheid. Hij spreekt op Instagram van een "verre van vlekkeloos optreden". Martin schrijft dat hij recent was geveld door het coronavirus en dat hij de gevolgen van de besmetting "zwaar heeft onderschat". Martin heeft onder meer last van oorsuizen en een "sterk verminderde zangconditie".

De zanger was dit jaar een van de Ambassadeurs van de Vrijheid en in die hoedanigheid te zien op de verschillende online bevrijdingsfestivals. Het optreden van Martin leidde onder kijkers van de live-uitzending tot beroering. Op sociale media vroegen mensen zich af of Martin "wat borreltjes op had".

De registratie van het optreden zou op de regionale festivals van onder meer Den Haag, Drenthe en Friesland later nog eens worden uitgezonden, maar daar ging een streep door. Volgens Drenthe en Friesland was de kwaliteit van het optreden niet afdoende. Het Nationaal Comité 4 en 5 Mei liet weten dat met Martin was afgesproken alleen het liveoptreden uit te zenden.

Optreden Tino Martin niet te zien op sommige digitale bevrijdingsfestivals

Een optreden van zanger Tino Martin is op verschillende online bevrijdingsfestivals op het laatste moment niet uitgezonden. De zanger, bekend van onder meer zijn hit Zij weet het, trad vanmiddag op in Gilze-Rijen, bij het evenement Artiesten voor de vrijheid. Een live-registratie van dat optreden werd op meerdere regionale festivals uitgezonden, maar een opname zou volgens het programma later te zien zijn op de festivals van onder meer Den Haag, Drenthe en Friesland. Dat was volgens het Nationaal Comité 4 en 5 Mei uiteindelijk tegen de afspraken in.

"De afspraak met hem was om alleen een live-optreden uit te zenden", zegt een woordvoerder van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei. De festivals in Drenthe en Friesland bevestigen dat ze zijn gebeld dat het optreden niet gebruikt mocht worden, volgens het festival in Den Haag was er sprake van technische problemen.

Kwaliteit

Maar in Drenthe en Friesland klinkt ook dat de kwaliteit van het optreden niet afdoende was. "Het is een grote taak voor een ambassadeur om een grote doelgroep te bereiken, en dat bereik je met muziek", zegt een woordvoerder van het Bevrijdingsfestival Fryslân. "Heel erg zonde dat het niet is gelukt. We gaan nu Jonna Fraser uitzenden. Andere festivals die een gat in hun schema hebben mogen gebruikmaken van de Friese ambassadeur van de vrijheid, de band De Kast."

Een fragment uit Martins optreden:

Tino Martin bij Artiesten voor de Vrijheid

Op sociale media wordt verder geklaagd over het optreden van Tino Martin. "Wat slecht dit", "het leek wel of hij wat borreltjes op had" en "wat een afgang" is te lezen. "Daar zit al minstens twee flessen oranjebitter in, mag ik hopen", schrijft iemand anders.

De manager van de zanger zei enkele uren na het optreden dat hij niet kan beoordelen hoe het optreden was. Het gaat volgens hem "allemaal goed" met Tino Martin.

Manifestatie in Amsterdam rustig verlopen

Een manifestatie van de politieke beweging Vrij en Sociaal Nederland op de Dam in Amsterdam is rustig verlopen. Enkele tientallen mensen waren daarop afgekomen. Volgens de organisatoren staat "de vrijheid onder druk van de huidige bestuurscultuur en de invloed van internationale organisaties en bedrijven".

De beweging deed in maart mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer, maar behaalde 942 stemmen, veel te weinig voor een Kamerzetel.

Bevrijdingsfestival Wageningen voortaan met veel minder militairen

Net als vorig jaar was er dit jaar vanwege corona geen Bevrijdingsdefilé in Wageningen. Volgend jaar is er als het goed is wel een defilé met militaire optocht, maar dan wel met veel minder militairen dan voorheen, meldt Omroep Gelderland.

Er doen nog zo'n twintig militairen mee. "Als we op zo'n dag met honderden van het huidige personeel meelopen, dan gaat het ten koste van het echte werk dat we moeten doen", zegt minister Ank Bijleveld van Defensie. Volgens haar is het niet zozeer een geldkwestie, maar komt het niet uit met het defensiepersoneel. Volgens haar gaat het nog wel om "een representatieve delegatie die eer doet aan de bevrijders".

In maart werd bekend dat de optocht nog maar eens in de vijf jaar zou worden ondersteund door het ministerie van Defensie. Maar sindsdien zijn veel gesprekken gevoerd en Defensie is dus teruggekomen van dat besluit. Nu is afgesproken dat Defensie toch elk jaar mee blijft doen, maar met minder mensen. "Dat had het nationaal comité liever, dan één keer in de vijf jaar groot", zegt Bijleveld.

André van Duin blikt terug: 'Zo'n toespraak doe je maar één keer in je leven'

André van Duin hield gisteravond een toespraak bij de Nationale Herdenking op de Dam. Een toespraak die bij veel mensen iets losmaakte, zo ondervond hij zelf ook. Hij blikte vandaag terug bij het Homomonument, de plek waar hij normaal stil is op 4 mei:

Andre van Duin blikt terug: 'Zo'n toespraak doe je maar één keer in je leven'

Demonstraties op Malieveld, op de Dam voorbij

De demonstratie op het Malieveld in Den Haag is afgelopen. In de hofstad waren een paar honderd mensen afgekomen op een protest van de actiegroepen Nederland in Opstand en Viruswaarheid. Voor zover bekend was er geen sprake van ongeregeldheden.

Ook een protest op de Dam van de groep 'Nederland in verzet, weg met dit kabinet' is ten einde. Dat protest was aangekondigd als picknick.

Op de Dam start later vanmiddag nog een andere manifestatie, georganiseerd door de politieke organisatie Vrij en Sociaal Nederland. Die zegt dat "de vrijheid onder druk staat van de huidige bestuurscultuur en de invloed van internationale organisaties en bedrijven". Vrij en Sociaal Nederland deed mee aan de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen, maar behaalde geen zetel. Dat protest duurt tot 18.35 uur.

Merkel beantwoordt vragen van Nederlandse studenten

Na haar 5 mei-lezing beantwoordde de Duitse bondskanselier vanmiddag vragen van Nederlandse studenten. "Hoe is het om andere mensen noodgedwongen vrijheidsbeperkingen op te leggen?", vroeg een van de studenten aan Merkel.

"Helemaal niet goed", antwoordde Merkel. "Ik heb in '89 na de val van de muur in vrijheid geleefd. Nu beperk ik de vrijheid van mensen", vervolgt de bondskanselier. "Maar het gaat ook om de vrijheid met betrekking tot andere mensen. We willen niet dat zij sterven."

Bekijk een compilatie van het interview:

Studenten interviewen Merkel: 'Hoe is het om vrijheidsbeperkingen op te leggen?'

Paar honderd demonstranten op Malieveld

Bij een demonstratie op het Malieveld in Den Haag zijn een paar honderd mensen aanwezig. De actiegroepen Nederland in Opstand en Viruswaarheid organiseerden het protest.

  • Regio15
  • Regio15
  • Regio15

Oorlogsveteraan (94) spreekt scholiere (14), die hem een brief schreef

Tweede Wereldoorlog-veteraan Pieter Huijskens (94) ontmoet scholiere Lieve Vermeer (14), die hem een brief schreef om hem te bedanken voor zijn inzet destijds.

"U heeft ervoor gezorgd dat wij in vrijheid kunnen leven":

Oorlogsveteraan spreekt scholiere: ‘Ik hoop dat jij nooit een oorlog zal meemaken’

Premier Rutte ontsteekt bevrijdingsvuur

Met het ontsteken van het Bevrijdingsvuur gaf demissionair premier Mark Rutte het startschot voor de Bevrijdingsfestivals, die net als vorig jaar vanwege corona online plaatsvinden.

Ambassadeur van de vrijheid Davina Michelle begeleidde het moment muzikaal.

Bekijk het optreden en het ontsteken van het vuur:

Demissionair premier Rutte ontsteekt bevrijdingsvuur

Schuilplaats uit Tweede Wereldoorlog gevonden in Leidse tuin

In een tuin in Leiden is een betonnen schuilplaats gevonden, die mogelijk werd gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat is bijzonder, want volgens Erfgoed Leiden en Omstreken zijn er niet veel overblijfselen van de oorlog in de stad.

"Uniek voor Leiden, mogelijk zelfs voor Nederland. We weten niet hoeveel er nog zijn in Nederland want dat is nooit geïnventariseerd. Dus ja, we moeten er zuinig op zijn", zegt bouwkundig historicus Edwin Orsel van Erfgoed Leiden en Omstreken tegen Omroep West.

Geen vlaggen op Groningse kerktorens door harde wind

Deze Bevrijdingsdag wapperen er geen vlaggen op de Martinitoren en andere kerktorens in Groningen. De gemeente Groningen vindt dat te riskant door het onstuimige weer met de harde windstoten. "Met deze windkracht kan de veiligheid niet worden gegarandeerd", schrijft de gemeente. De vlaggen vanaf de grondmasten, die voornamelijk bij overheidsgebouwen staan, hangen wel uit.

Ook gisteren, tijdens de Nationale Dodenherdenking, werd vanwege de harde wind de nationale driekleur in meerdere steden niet halfstok gehesen op de torens.

Rutte is 'helemaal voor' een vrije dag op Bevrijdingsdag

"Daar ben ik helemaal voor", antwoordt premier Rutte op de vraag of Bevrijdingsdag elk jaar een vrije dag moet worden. "Maar de regering gaat daar niet over. Dat moeten de bedrijven regelen in de cao's."

"Maar ik heb de indruk dat we daar heel dichtbij zitten", zegt Rutte. Hij zegt dat Gerdi Verbeet, die dit jaar voor het laatst voorzitter is van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, daaraan heeft bijgedragen. "Dit wordt waarschijnlijk haar erfenis", zegt de premier na de 5 mei-lezing van de Duitse bondskanselier Merkel.

Hoewel Bevrijdingsdag een officiële feestdag is, zijn veel werknemers nu een keer in de vijf jaar vrij.

Van audiotour tot schatzoeken: veel regionale initiatieven op Bevrijdingsdag

Regionale organisaties, gemeenten en lokale media trekken deze Bevrijdingsdag alles uit de kast om er ondanks het ontbreken van grote evenementen een feestelijke dag van te maken.

In Zwolle is een route voor de Geocache-app uitgezet, om belangstellenden langs locaties te leiden waar in de Tweede Wereldoorlog iets is gebeurd. De deelnemers krijgen opdrachten en ontvangen aan het einde van de wandeling een boekje over een joods meisje dat in Zwolle woonde.

Wandelaars in Enschede kunnen een route lopen waarin ze kennis maken met verhalen uit de oorlog. Zware en humoristische scènes uit die verhalen zijn met straattheater voor de camera vastgelegd. Op aangegeven locaties kunnen de wandelaars op hun mobiele telefoon deze video's bekijken.

In Amsterdam kunnen mensen een tijdreis door de geschiedenis maken middels een audiotour. De rol van de Dam bij de herdenking van de Tweede Wereldoorlog en de viering van de bevrijding komt uitgebreid voorbij, en ook wordt stilgestaan bij het namenmonument voor de slachtoffers van de schietpartij op de Dam, op 7 mei 1945.

Speciale maaltijdsoepen uitgedeeld

In alle provincies worden vandaag speciale blikken Vrijheidsmaaltijdsoep uitgedeeld. De soep is een alternatief van de gezamenlijke vrijheidsmaaltijden die vanwege de coronamaatregelen niet doorgaan.

"We hebben gekozen voor de soep omdat daar ook iets verwarmends en verbindends in zit":

Speciale maaltijdsoepen voor Bevrijdingsdag

Merkel dankt Nederland voor verzoening met Duitsland na WO II

Merkel zei in haar 5 mei-lezing dat "wij Duitsers nooit zullen vergeten dat Nederland ons na de Tweede Wereldoorlog en na de beschavingsbreuk van de Shoah de hand reikte om verzoening mogelijk te maken".

"Wij zullen altijd dankbaar zijn dat hieruit de Duits-Nederlandse vriendschap is voortgekomen."

Lees meer van de toespraak:

Demonstratie op Bevrijdingsdag 'ongepast' en 'smakeloos'

Demissionair staatssecretaris Raymond Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) noemt een aangekondigde demonstratie tegen coronamaatregelen "ongepast". De actiegroep 'Nederland in Verzet, weg met het kabinet' gaat vanmiddag op de Dam in Amsterdam picknicken. Niet om Bevrijdingsdag te vieren maar "om te herdenken hoe het was om in vrijheid te leven".

"Natuurlijk is het zo dat als gevolg van het coronavirus er maatregelen genomen moeten worden waardoor mensen enigszins in hun vrijheid worden ingeperkt", zei Knops in Goedemorgen Nederland. "Maar dat staat in schril contrast met het totale gebrek aan vrijheid in de Tweede Wereldoorlog." Ook sergeant 1 van de luchtmobiele brigade Dennis Kroon keurt het uitgekozen moment af: "Ik vind het smakeloos om vandaag te kiezen om te demonstreren".

De gemeente Amsterdam staat de bijeenkomst toe onder strenge voorwaarden. Zo mag er niet gedemonstreerd worden aan de kant van het Nationaal Monument en mag er geen muziek worden gemaakt.

Bekijk de 5 mei-lezing van Duitse bondskanselier Merkel

De Duitse bondskanselier Angela Merkel verzorgt de jaarlijkse 5 mei-lezing. Volg de lezing vanaf 12.00 uur via Facebook, via YouTube of via NOS.nl.

Vanwege de coronamaatregelen spreekt ze via een videoverbinding vanuit Berlijn.

Kinderen ontbijten in Koepelgevangenis

Kinderen ontbijten vanochtend in de Koepelgevangenis in Arnhem voor het Nationaal Kinder Vrijheidsontbijt. Ze gaan met elkaar en speciale gasten in gesprek over de betekenis van vrijheid.

Joodse gemeenschap 'benieuwd' naar toespraak Merkel

De 5 mei-lezing van de Duitse bondskanselier Merkel is "een unieke gelegenheid", zei hoofdredacteur van het Nieuw Israëlitisch Weekblad Esther Voet in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Ze is blij dat Merkel spreekt en hoort ook dat de veelal Joodse lezers van het Weekblad "verheugd zijn" over de toespraak van de bondskanselier en benieuwd zijn naar wat ze gaat zeggen.

"Angela Merkel is een vrouw die pal staat voor de vrijheid van de mens. Ze is ook iemand die heel goed weet wat er is gebeurd in de Tweede Wereldoorlog, daar een vierkant standpunt over inneemt en verantwoordelijkheid neemt", zegt Voet.

Merkel is pas de derde Duitse leider die tijdens een bevrijdingsfeest Nederland toespreekt. In 1995 legde bondskanselier Kohl een krans in Rotterdam en betuigde hij spijt voor wat Duitsland in de Tweede Wereldoorlog had gedaan. In 2012 sprak bondspresident Joachim Gauck in Breda de 5 mei-lezing uit.

Het weer: wisselvallige Bevrijdingsdag

Het wordt dit jaar een koude Bevrijdingsdag; met een tempratuur van ongeveer 10 graden, veel bewolking en geregeld een bui is het een perfecte dag om binnen te blijven.

Ook waait het vandaag nog flink. Volgens Weerplaza is de wind wel beduidend minder dan gisteren, toen uit voorzorg aan kerken in Groningen geen vlaggen halfstok werden gehangen.

"We kunnen vandaag windkracht 4 of 5 in het binnenland verwachten, en windkracht 6 of 7 aan de kust en aan het IJsselmeer", zegt een woordvoerder van Weerplaza. Gisteren werd kortstondig windkracht 9 gemeten.

Speciale Vrijheidssoep vervangt vrijheidsmaaltijden

De speciale Vrijheidsmaaltijdsoep werd deze week op verschillende plekken in het land uitgedeeld. Mensen die zelf de soep - met onder meer aardappels, bloemkool en kokosmelk - willen bereiden, kunnen het recept hier vinden.

In Friesland vervoeren ongeveer 180 legervoertuigen de soep naar 10.000 ouderen. "Het gaat om oude legervoertuigen, nieuwe legervoertuigen, maar ook jeeps in legeruitvoering en er rijden zelfs wat oude scooters van militairen mee", zegt een woordvoerder van Bevrijdingsfestival Fryslân.

Legervoertuigen in Friesland brengen soep rond.

Cultuurhistoricus: 'Vlagvertoon om verbondenheid uit te drukken'

Hoewel er geen cijfers bekend zijn over vlagvertoon in Nederland, lijkt het rood-wit-blauw dit jaar weer prominenter aanwezig in het straatbeeld. "Ik kan me voorstellen dat we meer zijn gaan vlaggen omdat in deze coronatijd de behoefte groot is om verbondenheid uit te drukken", zegt cultuurhistoricus Anne Petterson van de Radboud Universiteit in het NOS Radio1 Journaal. "De vlag is een tastbaar en zichtbaar symbool om dat te laten zien."

De driekleur krijgt betekenis door de plek en de manier waarop we de vlag gebruiken, aldus Petterson. "Vandaag op 5 mei wappert de vlag volop om de bevrijding te vieren. Het kan een teken van vreugde zijn, dat er een feest te vieren is, net als op Koningsdag of als er iemand geslaagd is."

Oranje kleding

In haar onderzoek naar de nationale cultuur rond 1900, ontdekte Petterson dat de nationale vlag toen ook al een belangrijk symbool was. "Vergeleken met 100, 150 jaar geleden, is het opvallend hoezeer we op elkaar lijken. Ook toen werd de verjaardag van de koningin gevierd door volop te vlaggen, maar ook deden mensen oranje kleding aan. Ze schminkten nog net geen vlaggetjes op hun gezicht."

Zeer veel kijkers voor Nationale Herdenking op de Dam

De Nationale Herdenking op een lege Dam trok gisteravond zeer veel kijkers; tussen 19.50 en 20.30 uur keken 6.295.000 kijkers naar de uitzending op NPO1, 2 en 3, waar exact dezelfde beelden waren te zien. Dat zijn er iets meer dan vorig jaar: 6.275.000. En veel meer dan bijvoorbeeld tien jaar geleden: 4.674.000.

Ook op SBS werden de beelden van NPO doorgegeven. Om 20.03 uur keken ruim 7,1 miljoen naar de vier zenders bij elkaar opgeteld; daarmee is de herdenking het meest bekeken televisie-moment van dit jaar. Naar de herdenking op de Waalsdorpervlakte keken 1 miljoen mensen.

Bevrijdingsvuur aangestoken

In hotel De Wereld in Wageningen is, zoals traditie op 5 mei, middernacht het Bevrijdingsvuur ontstoken.

Ellen ten Damme met het bevrijdingsvuur