'Geef ME'ers voorrang bij vaccin' • Frankrijk scherpt coronaregels aan

EU draait bij na kritiek van VK op regels voor vaccinexport

De strenge regels van Brussel voor de export van coronavaccins hebben vrijdagavond tot spanningen geleid tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Het gaat om de export van vaccins die in de EU zijn geproduceerd naar landen buiten de EU. Brussel heeft aangekondigd die stroom nauwlettend in de gaten te houden en indien nodig stop te zetten. Ook moet er vooraf toestemming worden gevraagd voor de export.

Het grootste pijnpunt voor het VK en Ierland was dat de regels aanvankelijk ook leken te gelden voor de export van vaccins naar Noord-Ierland, dat sinds de brexit geen onderdeel meer is van de EU. In de brexit-afspraken is vastgelegd dat goederen de grens tussen Ierland en Noord-Ierland vrij kunnen passeren. De EU wilde zich beroepen op een artikel uit de overeenkomst waarmee daar in bepaalde omstandigheden van kan worden afgeweken, tot groot ongenoegen van Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Onder meer de eerste minister van Noord-Ierland en de Britse premier Johnson lieten zich over de kwestie uit.

Later vanavond maakte de Europese Commissie bekend dat ze toch geen gebruik zal maken van het zogeheten Noord-Ierse protocol. De Ieren zijn daar blij mee. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Coveney zei dat er lessen uit de situatie moeten worden getrokken. "Het protocol is niet iets om lichtvaardig mee om te gaan."

Aanleiding voor de Europese exportmaatregelen is het conflict tussen de EU en farmaceut AstraZeneca. Die vlogen elkaar afgelopen week in de haren over de vertraging bij de levering van vaccins. In plaats van de beloofde 80 miljoen zou het bedrijf in het eerste kwartaal maar 31 miljoen doseringen kunnen leveren.

Brussel suggereert dat AstraZeneca meer vaccins aan de Britten levert dan aan de EU, en dat dat niet mag.

Kleine versoepelingen in Italië, Griekse tieners mogen weer naar school

In de meeste regio's in Italië worden de coronamaatregelen iets minder streng. Vanaf maandag gaan bars en restaurants overdag weer open en ook musea zijn dan weer toegankelijk. Italiaanse gezondheidsexperts zijn niet onverdeeld enthousiast. Er zijn zorgen dat het aantal besmettingen weer oploopt.

In een groot deel van Griekenland mogen middelbare scholieren vanaf maandag weer fysiek naar de les. In de hoofdstad Athene geldt dat alleen voor leerlingen van 12 tot en met 15 jaar. Daar gaan ook morgen de niet-essentiële winkels dicht. Die waren twee weken geleden opengegaan, maar Griekse virologen hadden hun zorgen geuit over de lange rijen voor met name kleding- en schoenenwinkels.

Andere maatregelen die in Griekenland van kracht zijn, zijn een avondklok (tussen 21.00 uur en 05.00 uur), een mondkapjesplicht en een verbod om buiten de eigen regio te reizen.

Snelle ademtest vanaf maandag in Amsterdam

De vier grote coronatestlocaties in Amsterdam voeren vanaf maandag een blaastest in. De komende maanden wordt die snelle ademtest ook in de rest van Nederland ingezet. Alle bezoekers van de testlocaties krijgen de blaastest, waarbij de uitslag binnen een paar minuten duidelijk is.

Met de zogenoemde SpiroNose kan in 70 procent van de gevallen met zekerheid worden vastgesteld dat er geen besmetting is. Voor de overige 30 procent geldt dat er daarna nog een vervolgtest moet worden gedaan, met een wattenstaafje in neus en keel.

Geen derde lockdown, wel strengere maatregelen in Frankrijk

Een derde lockdown in Frankrijk is nog niet aan de orde, heeft premier Castex gezegd na topberaad. Volgens hem is de situatie in Frankrijk beter dan in andere landen, maar nog altijd zorgwekkend. De Franse regering heeft daarom besloten om de maatregelen uit te breiden, ook met het oog op de Britse en Zuid-Afrikaanse variant.

Niet-essentiële reizen vanuit landen buiten de Europese Unie worden verboden. Ook wordt het aantal mensen dat in winkelcentra mag zijn verder beperkt en gaat de politie de avondklok strikter handhaven. De avondklok gaat in Frankrijk al om 18.00 uur in.

"De komende dagen zijn cruciaal", zei Castex. "We doen wat we kunnen om een nieuwe lockdown te voorkomen." De premier zei verder dat er tot dusver bijna anderhalf miljoen Fransen zijn gevaccineerd.

Maatregelen in verschillende gemeenten uit angst voor rellen

Met de rellen van deze week in het achterhoofd hebben verschillende gemeenten extra maatregelen genomen in de hoop nieuwe ongeregeldheden voortijdig de kop in te drukken.

In Urk wordt extra cameratoezicht ingezet en er geldt een noodverordening. Ook is de vissersplaats tot en met 10 februari aangewezen als veiligheidsrisicogebied, wat betekent dat de politie preventief mag fouilleren. Vorige week zaterdag werd in Urk een teststraat van de GGD in brand gestoken.

In een reeks gemeenten geldt dit weekend een noodverordening na signalen over dreigende ongeregeldheden. De maatregel is afgekondigd in onder meer Meppel, Leerdam, Drachten, Breda, Gouda, Sittard-Geleen en Apeldoorn. In die laatste gemeente wordt opgeroepen om zondag op een voormalig fabrieksterrein te gaan "koffiedrinken". Een vergelijkbare oproep werd ook gedaan bij de demonstraties in Amsterdam en Eindhoven, die uitliepen op gewelddadigheden.

Ook de gemeente Eindhoven heeft extra camera's opgehangen. Verder is er een streep gezet door twee demonstraties die dit weekend in Eindhoven zouden worden gehouden. In Hilversum is het centrum aangewezen als veiligheidsrisicogebied.

'Nieuwe maatregelen in Frankrijk'

De Franse premier Castex zal vanavond nieuwe coronamaatregelen aankondigen, meldt persbureau AFP. In het Elysée, het Franse presidentiële paleis, zijn gezondheidsexperts met een klein aantal ministers, de premier en president Macron bijeen om te praten over de corona-aanpak.

De bewegingsvrijheid van Fransen is al sterk ingeperkt. Zo geldt in het hele land een avondklok, die al om 18.00 uur van kracht wordt. De regering concludeerde afgelopen week dat die onvoldoende werkt, omdat het aantal nieuwe besmettingen hoog blijft.

GGD-systeem nog steeds niet waterdicht

Het is nog steeds mogelijk om uit een systeem van de GGD privacygevoelige gegevens uit te draaien, blijkt uit onderzoek van de NOS en Nieuwsuur. Het gaat om het systeem dat wordt gebruikt voor bron- en contactonderzoek.

Vanuit die printfunctie kunnen de gegevens van mensen ook als pdf worden opgeslagen, zodat ze digitaal met anderen kunnen worden gedeeld. Dat kunnen ook gevoelige data zijn, zoals bsn-nummers, adressen en testresultaten.

De functie staat aan voor alle medewerkers die werken met HPzone Lite, zegt de GGD. Duizenden bron- en contactonderzoekers maken gebruik van dat systeem. De GGD gaat de printmogelijkheid niet blokkeren, "omdat hiermee data van groepen mensen geanalyseerd kunnen worden voor de bestrijding van het coronavirus."

De exportfunctie werd afgelopen week wel grotendeels gedicht.

'ME'ers moeten voorrang krijgen bij coronavaccin'

De politie wil dat agenten die actief zijn als ME'er voorrang krijgen bij de coronavaccinaties. Korpschef Henk van Essen en de ondernemingsraad roepen op om die groep eerder in te enten.

In een video op het Twitteraccount van Van Essen wordt gezegd dat het risico op besmetting in een ME-bus groot is. "Als je aan de bak moet, zit je met z'n achten in een bus", zegt een politiechef in de video. "Dampend en zwetend zit je dicht tegen elkaar. Het is warm en benauwd. Stel je voor dat de inzetbaarheid van de ME in gevaar komt omdat een of meerdere groepen in quarantaine moeten."

Het zou gaan om een groep van zo'n 3000 politiemensen.

Ook goedkeuring van Europese Commissie voor AstraZeneca-vaccin

Zoals verwacht heeft de Europese Commissie zijn fiat gegeven voor het gebruik van het coronavaccin van AstraZeneca en de Oxford-universiteit. Dat meldt Commissievoorzitter Ursula von der Leyen op Twitter. Vanmiddag maakte het Europees geneesmiddelenagentschap EMA al bekend dat het middel is goedgekeurd voor EU-burgers van 18 jaar en ouder.

Von der Leyen voegt eraan toe dat ze erop rekent dat AstraZeneca de afgesproken 400 miljoen doses zal leveren. Deze week lagen de farmaceut en de Europese Commissie met elkaar in de clinch over vertraging bij de levering van vaccins voor de EU.

Rekenen en taal in een concertzaal

Door corona lopen sommige scholen tegen logistieke problemen aan. Lege concertzalen en sporthallen bieden uitkomst.

GGD-voorzitter Rouvoet: vreselijk dat datalek kon gebeuren

Al bij het begin van de pandemie wist GGD Nederland dat het registratiesysteem voor mensen die zich op corona laten testen, kwetsbaar is. Voorzitter André Rouvoet zegt in een reactie op het grootschalige datalek, dat deze week werd onthuld door RTL Nieuws, dat het "vreselijk is dat dit heeft kunnen gebeuren".

Volgens Rouvoet is onder druk van de virusuitbraak besloten om het systeem toch te blijven gebruiken, ook toen er flink opgeschaald werd.

Stelletjes op Valentijnsdag welkom in restaurants New York

Als het aantal coronagevallen binnen de perken blijft, mogen restaurants in New York op Valentijnsdag ook binnen eten serveren. Sinds half december moeten de horecazaken in de stad het hebben van mensen die komen afhalen of buiten in een paviljoen hun eten verorberen.

Vanaf 14 februari (Valentijnsdag) mag er ook binnen worden gegeten. Wel moet driekwart van de tafeltjes nog leeg blijven, laat gouverneur Cuomo weten.

Op 15 maart worden in New York ook de regels voor het aantal gasten bij bruiloften versoepeld.

Antwerpen sluit synagoge waar coronaregels niet werden opgevolgd

Een synagoge in Antwerpen moet de komende vier weken de deuren dichthouden omdat de coronaregels herhaaldelijk niet werden nageleefd, meldt de Vlaamse omroep VRT. Volgens de burgemeester werd onder meer het samenscholingsverbod niet gerespecteerd. Ook overtraden de gelovigen de hygiëneregels.

Deze week besloot het bestuur van de synagoge zelf al om de komende twee weken geen vieringen te houden. Burgemeester Bart De Wever noemt dat een positief signaal, maar heeft toch besloten om het joodse gebedshuis te sluiten. "De wet geldt voor iedereen", zegt hij.

Britten en Zuid-Afrikanen niet meer welkom in Duitsland

Duitsland doet de grens op slot voor reizigers uit landen waar varianten van het coronavirus veel voorkomen. Het inreisverbod voor reizigers uit Groot-Brittannië, Ierland, Portugal, Zuid-Afrika en Brazilië gaat morgen in. Vanaf zondag zijn ook reizigers uit de Afrikaanse staten Lesotho en Swaziland niet meer welkom. De maatregel geldt in ieder geval tot 17 februari.

Er gelden wel een paar uitzonderingen, onder meer voor vracht- en ambulancevluchten.

Extra beveiliging bij teststraten Gooi en Vechtstreek

De test- en vaccinatielocaties in de GGD-regio Gooi en Vechtstreek worden per direct 24 uur per dag fysiek beveiligd. Aanleiding zijn de brandbare goederen die vanochtend werden gevonden op het terrein van een teststraat in Hilversum. Aan de spullen was een stuk vuurwerk vastgemaakt.

De teststraat was tot halverwege de middag dicht voor politieonderzoek. De GGD laat weten dat de testlocatie aan het Colosseum morgen weer opengaat.

Toestemming nodig voor export vaccins naar niet-EU-landen

Producenten van coronavaccins in de Europese Unie moeten toestemming vragen om hun vaccins naar landen buiten de EU te verschepen. De noodmaatregel van de Europese Commissie gaat morgenochtend in en geldt tot eind maart.

Het exporteren van vaccins kan alleen met goedvinden van de lidstaat waar de producent gevestigd is. Daarbij krijgt de Europese Commissie het laatste woord. De maatregel is volgens EU-commissaris Dombrovskis nodig om te zorgen dat de bestelde vaccins daadwerkelijk zo snel mogelijk bij inwoners van de Europese Unie terechtkomen.

Het gaat volgens de commissie niet om een verbod, hoewel de uitvoer wel kan worden verboden als de EU erdoor wordt benadeeld.

De maatregel komt na een week van ruzie tussen de Europese Commissie en AstraZeneca. De farmaceut verraste de EU met de mededeling dat er in het eerste kwartaal tientallen miljoenen vaccins minder geleverd worden dan is afgesproken.

De EU vermoedt dat vaccins die AstraZeneca in Nederland en België heeft geproduceerd, zijn gebruikt om productietegenvallers in het Verenigd Koninkrijk op te vangen.

Korpschef: ruim 11.500 boetes na invoering avondklok

In de eerste zes dagen van de avondklok zijn in het hele land 11.582 boetes uitgedeeld aan mensen die zonder geldige reden op straat waren. Dat zegt korpschef Henk van Essen tegen persbureau ANP.

In het weekend werden 5959 bekeuringen uitgeschreven, in de dagen daarna werden tot en met vanochtend vroeg nog eens 5623 mensen beboet.

"Dat we de avondklok strikt handhaven zie je terug in de bekeuringen", zegt Van Essen tegen het ANP. "We zijn strikt in de naleving, met een warm hart. Als de dienst van een IC-medewerker in het ziekenhuis uitgelopen is, dan knijpen we een oogje toe."

De korpschef ging ook in op de rellen rond de avondklok. Hij spreekt van een "ongekend intensieve week". De afgelopen drie avonden zijn volgens hem beheersbaar verlopen. "We zitten erbovenop en zijn met veel politiemensen op straat, blauwverven noem ik dat in jargon. Wat ook helpt is de maatschappelijke verontwaardiging, je bent bijna een paria als je deelneemt aan rellen."

Wel is volgens Van Essen het 'toetsenbordactivisme' nog veelvuldig aanwezig. "We monitoren de sociale media. Als we zien dat mensen opruien tot rellen, worden ze meteen aangehouden. Dat leidt tot zware straffen. De mensen die dat doen zijn heel vaak jongeren. Wie gaat rellen of daartoe oproept, komt daar niet mee weg."

Twee Braziliaanse coronavarianten in Nederland

In Nederland zijn door het RIVM twee Braziliaanse varianten van het coronavirus ontdekt. In de regio Amsterdam is de Braziliaanse variant P1 gevonden bij twee mensen die onlangs terugkwamen van een reis naar Brazilië. Ze waren bij aankomst in Nederland in quarantaine gegaan, ontwikkelden klachten en kregen een positieve testuitslag.

De Braziliaanse coronavariant P2 is aangetroffen bij iemand in de regio Gelderland, die onlangs in Brazilië is geweest. Ook deze reiziger was in quarantaine gegaan bij terugkeer in Nederland.

Gisteren werd bekend dat de P2-variant ook is gevonden bij twee mensen in de regio Brabant. Zij hebben volgens het RIVM "geen reishistorie met het Zuid-Amerikaanse land". Een mogelijke andere link met Brazilië wordt onderzocht.

De P1-coronavariant wordt vooral gevonden bij uitbraken in en om Manaus, de hoofdstad van de Braziliaanse staat Amazonas. Het type P2 komt in heel Brazilië voor.

Positief oordeel EMA over vaccin AstraZeneca

Het Europees geneesmiddelenbureau EMA heeft groen licht gegeven voor gebruik van het vaccin van farmaceut AstraZeneca en de Oxford-universiteit. Het is het derde vaccin dat voor de Europese Unie is goedgekeurd, na die van Pfizer/BioNTech en Moderna.

Als de Europese Commissie het advies van het EMA overneemt, komt het vaccin beschikbaar voor EU-burgers van 18 jaar en ouder.

Noodverordening van kracht in Meppel

In een deel van Meppel geldt de komende tijd tussen 17.00 en 06.00 uur een noodverordening. Het is vanaf vandaag onder meer verboden om in die uren gezichtsbedekkende kleding te dragen.

Aanleiding voor de maatregel zijn de ongeregeldheden van begin deze week in andere steden en oproepen op sociale media om ook in Meppel de boel op stelten te zetten.

"Dat wordt in enorme aantallen gedeeld", zegt burgemeester Korteland tegen RTV Drenthe. "De politie heeft drie mensen opgepakt, maar daarmee zijn die berichten niet zomaar van sociale media verdwenen. Het is dan lastig inschatten wat mensen gaan doen."

'Kans groot dat basisscholen 8 februari open kunnen'

Minister Hoekstra van Financiën denkt dat de kans heel groot is dat de basisscholen op 8 februari weer opengaan. Dit zei hij na afloop van de ministerraad. Minister Slob van Onderwijs is nog voorzichtig en zegt dat het kabinet nog wacht op een beslissend rapport van het Outbreak Management Team (OMT). Dat rapport moet duidelijkheid geven welke rol jonge kinderen spelen bij de verspreiding van de nieuwe variant van het coronavirus.

Minister Hoekstra, ook CDA-leider, benadrukt dat het belangrijk is dat de basisschoolleerlingen weer snel naar school kunnen. De negatieve effecten van het thuiswerken zijn groot, benadrukte Hoekstra.

Buurtouders ingezet om rellen te voorkomen

Een groep van ongeveer 25 buurtvaders en jongerenwerkers loopt sinds maandag 's avonds door de Haagse Schilderswijk om nieuwe rellen te voorkomen. Zondag was de wijk het toneel van brandstichting, ontploffingen en vernielingen en greep de ME in.

Brandbare spullen met vuurwerk gevonden bij teststraat Hilversum

Op het terrein van de teststraat in Hilversum die vanochtend werd afgesloten, zijn brandbare spullen gevonden. De teststraat aan het Colosseum werd afgezet vanwege "verdachte goederen". De politie zegt dat aan de goederen een stuk vuurwerk was vastgemaakt.

Om 09.50 uur ontdekte een getuige een verdacht voorwerp bij de teststraat. De omgeving werd uit voorzorg afgezet en ook de Explosieven Opruimingsdienst werd ingeschakeld. Enkele omliggende gebouwen werden ontruimd.

Het politieonderzoek bij de teststraat is nu klaar. De recherche vraagt om tips en camerabeelden uit de omgeving.

4438 nieuwe besmettingen, minder dan gemiddeld

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4438 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 292 minder dan gisteren.

Het aantal is ook lager dan het gemiddelde van afgelopen week, toen er per dag gemiddeld 4622 mensen positief getest werden. Gemiddeld genomen daalt het aantal positieve tests.

In de ziekenhuizen nam de bezetting licht af. Er liggen nu 2231 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2240), van wie 659 op de IC (gisteren: 645).

Janssen: ons vaccin is 66 procent effectief

Farmaceut Johnson & Johnson stelt dat zijn kandidaat-coronavaccin 66 procent bescherming biedt tegen matige tot ernstige vormen van covid-19. Dat blijkt volgens de farmaceut uit een tussentijdse analyse van onderzoek bij zo'n 44.000 mensen.

Het verschilt wel per land: zo bleek het vaccin volgens Johnson & Johnson in de VS 72 procent van de geteste mensen te beschermen tegen matige tot ernstige vormen en in Zuid-Afrika 57 procent. In dat land is een mutant van het virus wijdverspreid, waarvan experts nog niet zeker weten of de bestaande vaccins er goed tegen beschermen.

Nederland heeft 11,3 miljoen doses van het vaccin besteld. In tegenstelling tot andere vaccins is er maar één prik nodig en het middel blijft op koelkasttemperatuur langer goed dan de meeste andere vaccins.

De Jonge: op drempel lente meest kwetsbaren ingeënt

Demissionair minister De Jonge (Volksgezondheid) zou graag in het eerste kwartaal "meer vaart" maken met het vaccineren. "Dat heeft alleen niets te maken met het tempo van het prikken, maar met het tempo van leveren", zei hij. "Daar zit mijn grootste zorg."

Toch denkt De Jonge dat "op de drempel van de lente" de kwetsbaarste mensen ingeënt kunnen zijn. Ook als er aanzienlijk minder vaccins van AstraZeneca geleverd zullen worden.

Eerste vaccinspuit tentoongesteld in Groningen

Het Universiteitsmuseum van de Rijksuniversiteit Groningen gaat de spullen die zijn gebruikt bij de eerste vaccinatie tegen het coronavirus in Groningen tentoonstellen. Het gaat onder meer om de ampul en spuit waarmee verpleegkundige Harm Wedman van het UMCG op 6 januari werd ingeënt.

Cisca Wijmenga, rector magnificus van de Rijksuniversiteit Groningen, zegt tegen RTV Noord dat ze blij is met de spullen. "Het zijn op zich heel gewone spullen, maar met een grote betekenis", zegt ze. "We beleven een historische periode, nu wereldwijd mensen gevaccineerd worden tegen een nieuw virus. De vaccins worden gezien als de toegangspoort naar een nieuw tijdperk. We gaan er in het museum goed op passen."

Politie doet nog steeds onderzoek bij teststraat

Er wordt nog steeds onderzoek gedaan bij de teststraat in Hilversum die vanochtend werd afgezet vanwege "verdachte goederen". In de loop van de middag hoopt de politie de teststraat weer vrij te geven.

Deal tussen AstraZeneca en EU openbaar

De vaccindeal tussen farmaceut AstraZeneca en de Europese Unie is online gezet op de website van de Europese Commissie. Delen van het contract dat op 27 augustus 2020 werd ondertekend, zijn zoals verwacht zwartgelakt. Het is daardoor onder meer niet te zien wat de beloofde doses, een belangrijke passage in het contract, aan de EU zijn.

Apeldoorn stelt noodverordening in vanwege 'koffiedrinken'

De gemeente Apeldoorn heeft voorbereidingen getroffen om het aangekondigde "koffiedrinken" zondag op het Zwitsalterrein in de Gelderse stad veilig te laten verlopen. Via sociale media wordt opgeroepen om komend weekeinde naar het voormalige fabrieksterrein te gaan, vergelijkbaar met de oproepen van vorige week om in Eindhoven en Amsterdam bij wijze van protest tegen het coronabeleid 'koffie' te drinken.

In die steden liepen de bijeenkomsten uit op rellen. Apeldoorn wil dat voorkomen. Burgemeester Heerts heeft daarom een noodverordening ingesteld voor het gebied rond de binnenstad, het station en het Zwitsalterrein van zaterdagavond 21.00 uur tot maandagochtend 04.30 uur. De politie beschikt onder een noodverordening over meer bevoegdheden. Heerts wil de samenkomst niet verbieden, omdat demonstreren een grondrecht is.

De gemeente zegt geen idee te hebben hoeveel mensen er zondag komen. De stad adviseert inwoners en ondernemers om uit voorzorg losse voorwerpen naar binnen te halen.

Vijftal opgepakt vanwege opruiing

De politie heeft vanochtend vroeg vijf mannen van 18 tot 23 jaar aangehouden vanwege oproepen tot rellen in Leerdam via sociale media. Ze werden opgepakt in Leerdam en het nabijgelegen Asperen.

De politie wil tegenover RTV Utrecht niets zeggen over de inhoud van de berichten. "Gelukkig is het de laatste avonden een stuk rustiger, maar er zijn toch nog mensen die het nog steeds nodig vinden om oproepen te doen op sociale media", zegt een woordvoerder tegen de regionale omroep. "Wij zijn daar heel scherp op en zo konden we deze ook snel onderscheppen en deze personen aanhouden."

GGD: testuitslagen en bron- en contactonderzoek vertraagd na datalek

De maatregelen die de GGD neemt om zijn systemen beter beveiligen na het datalek dat deze week bekend werd, gaan een vertraging betekenen van het bron- en contactonderzoek en het doorgeven van testuitslagen.

De koepel van de GGD's voert beperkingen door in zijn computersystemen en dat heeft gevolgen, zegt de GGD GHOR Nederland: "Beperkingen in toegang van mensen tot gegevens vertraagt de snelheid waarmee wij ons werk kunnen doen en verlengt de doorlooptijden. Bijvoorbeeld de snelheid waarmee we testuitslagen kunnen doorgeven en testafspraken kunnen maken."

Teststraat Hilversum afgezet, afspraken verplaatst

De politie heeft vanochtend een teststraat in Hilversum afgezet vanwege "een onderzoek naar verdachte goederen". Het is niet duidelijk wat er is aangetroffen. De straat is uit voorzorg afgezet, meldt de politie op Twitter.

De GGD Gooi en Vechtstreek laat weten dat iedereen met een testafspraak wordt gebeld. De afspraken worden verplaatst naar de teststraat in Huizen.

Contract tussen EU en AstraZeneca vandaag openbaar

De Europese Commissie maakt vandaag het contract met farmaceut AstraZeneca openbaar, bevestigen bronnen tegenover de NOS. Delen van het contract zullen worden zwartgelakt. "Maar het is in het belang van beide partijen om de betwiste delen leesbaar te houden, om het eigen gelijk te bewijzen", zegt correspondent Thomas Spekschoor.

De EU vroeg eerder AstraZeneca al het contract openbaar te maken. De twee partijen botsen met elkaar over de levering van het vaccin. Eerder deze maand meldde AstraZeneca onverwacht dat de farmaceut in het eerste kwartaal geen 80 miljoen, maar slechts zo'n 30 miljoen vaccins zal leveren aan de 27 EU-landen.

Volgens AstraZeneca staat er in het contract met de EU slechts dat het z'n uiterste best moet doen om de beloofde leveringen te halen. De EU vermoedt dat vaccins die in Nederland en België zijn geproduceerd, zijn gebruikt om productietegenvallers in het Verenigd Koninkrijk op te vangen.

AstraZeneca heeft volgens persbureau Reuters de EU inmiddels 8 miljoen doses extra aangeboden in het eerste kwartaal. Volgens de EU is dat niet genoeg, omdat het alsnog veel minder is dan de afgesproken levering.

VK deelt geen details uit contract met AstraZeneca

Het Verenigd Koninkrijk deelt geen details uit het contract met farmaceut AstraZeneca omwille van de nationale veiligheid. Staatssecretaris Lucy Frazer van Justitie zei dat de Britse overheid zo transparant mogelijk probeert te zijn, maar nou eenmaal niet alles kan delen. Ze legde op de Britse radio niet uit hoe het delen van de contractdetails de nationale veiligheid zou kunnen schaden.

Eerder suggereerde de EU dat AstraZeneca meer vaccins aan de Britten levert dan aan de EU, en dat dat niet is afgesproken. De contracten zouden daar meer duidelijkheid over kunnen geven.

De EU waarschuwde farmaceuten recent nog dat het overweegt de export van vaccins die in Europa zijn geproduceerd te blokkeren, om zo farmaceuten te dwingen zich aan de afgesproken leveringen te houden. Kate Bingham, oud-hoofd van het Britse vaccinprogramma, denkt niet dat de EU zo ver zal gaan. "We hebben altijd heel goed samengewerkt met de EU", zei ze tegen de BBC.

Eerste 85- tot 89-jarigen uitgenodigd voor prik

De eerste 50.000 mensen uit de groep van 85- tot en met 89-jarigen ontvangen vandaag een uitnodiging voor een vaccinatie-afspraak. Via de uitnodiging kan een prikafspraak worden gepland, waarna een inenting volgt met het vaccin van BioNTech/Pfizer.

De groep is in totaal zo'n 258.000 mensen groot. De rest krijgt morgen of volgende week een uitnodiging. Vanaf 9 februari verwacht het RIVM de 400.000 mensen in de groep 80 tot en met 84 jaar uit te nodigen voor een prik met het Pfizer-vaccin.

Het RIVM meldt verder dat het vaccineren van 90-plussers "goed" is gestart en dat de vaccinatiebereidheid "erg hoog" lijkt. Het Rode Kruis laat weten in alle veiligheidsregio's vanaf volgende week beschikbaar te zijn voor het vervoeren van mensen naar vaccinatielocaties. "Het is belangrijk dat mensen zo snel mogelijk een vaccinatie kunnen krijgen", zegt Marieke van Schaik, directeur van het Nederlandse Rode Kruis.

Het Rode Kruis benadrukt dat het vervoer enkel voor mensen is die vanwege een fysieke of psychische beperking niet op een andere manier op de locatie kunnen komen.

Protesten tegen coronabeleid in Libanon

In de Libanese stad Tripoli was het voor de vierde avond op rij onrustig vanwege protesten tegen het coronabeleid van de regering. Demonstraten zouden onder meer een overheidsgebouw in brand hebben gestoken.

Een dag eerder kwam in Tripoli, een van de armste steden van Libanon, een 30-jarige man om het leven toen ordetroepen met scherp schoten op de betogers.

'AstraZeneca zegde EU wel vaccinhoeveelheden toe'

AstraZeneca heeft wel degelijk toegezegd een bepaalde hoeveelheid vaccins te kunnen leveren, heeft voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie gezegd op de Duitse radio. Het verweer van de farmaceut dat er in het contract met de EU alleen staat dat het z'n uiterste best moet doen, klopt niet volgens de commissievoorzitter.

Die zogenoemde best effort-clausule gold alleen voor de periode waarin niet duidelijk was of AstraZeneca een werkend vaccin kon ontwikkelen. Voor daarna zijn concrete hoeveelheden van vaccinleveringen vastgelegd voor december 2020 en de eerste drie kwartalen van 2021, vertelde Von der Leyen.

Voor buitenstaanders is niet te controleren welke interpretatie van het contract klopt; de EU en AstraZeneca spraken af het contract geheim te houden. De EU wil van die afspraak af. Mogelijk wordt het contract vandaag toch openbaar, zeggen ingewijden, maar daar is toestemming van AstraZeneca voor nodig.

Ook werkt de EU aan een regeling om export van vaccins die in de EU geproduceerd zijn, tegen te houden. Vermoed wordt dat AstraZeneca productietegenvallers in het Verenigd Koninkrijk heeft opgelost met vaccins die in Nederland en België geproduceerd zijn, en eigenlijk bedoeld waren voor de Europese markt. De EU betaalde AstraZeneca honderden miljoenen euro's om alvast genoeg vaccin te produceren in afwachting van goedkeuring door de geneesmiddelenautoriteiten. Later vandaag beslist het Europees medicijnagentschap (EMA) of het vaccin wordt toegelaten voor gebruik in Europa.

GGD "weet niets" van verscherpt toezicht privacywaakhond

De GGD "weet niets" van een verscherpt toezicht op de dienst van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Dat zegt André Rouvoet, voorzitter van koepelorganisatie GGD GHOR, tegen de NOS. Rouvoet reageert op een artikel van Nieuwsuur, waarin de AP het verscherpte toezicht meldde vanwege het recent onthulde datalek bij de GGD. "Maar noch bij de koepel, noch bij de directeuren van de 25 GGD's is hierover een bericht binnengekomen", zegt Rouvoet. Hij is daarom verbaasd over de uitspraken van de AP. "Want verscherpt toezicht is een juridische term, waar je normaliter iemand vooraf van op de hoogte stelt."

Rouvoet zegt inmiddels contact te hebben gehad met de AP. "In die gesprekken is mij bevestigd dat de AP niet over het juridische instrument van verscherpt toezicht beschikt. En ik heb ook gezegd: als de AP behoefte heeft aan een indringend gesprek: anyplace, anytime."

De Jonge: binnen een paar weken bij met vaccineren

Demissionair minister De Jonge van Volksgezondheid belooft in het AD dat de prikachterstanden in Nederland binnen een maand zijn ingelopen. De komende twee à drie weken worden er meer vaccins gezet dan dat er worden geleverd, zegt hij in de krant. "Dat betekent dat we met een paar weken bij zijn."

Nederland is in Europa op dit moment een van de slechtst presterende landen als het gaat om het aantal inentingen. Ongeveer een procent van de Nederlanders heeft minstens één inenting gehad. Alleen Bulgarije scoort slechter, meldt Our World in Data. Sneller prikken betekent wel dat Nederland snel door zijn voorraden heen raakt. Volgens de minister zal de voorraad vaccins eind februari zo klein zijn, "dat je ternauwernood kunt prikken wat er de week daarna in de agenda staat".

De Jonge zegt tegen het AD ook: "Ik snap dat iedereen momenteel over mijn schouder op de vingers kijkt. Ik baal natuurlijk ook dat we op dit moment onderaan staan in de staatjes. Een deel van de verklaring zit 'm in de wat trage start en een ander deel in een voorzichtiger voorraadbeheer dan andere landen. We zagen wekelijks aanpassingen in de leveringen, vandaar de aanvankelijke terughoudendheid."

Het is volgens de minister geen optie om 24 uur per dag te gaan prikken met de huidige voorraad. "Dan sta je daarna twee weken stil". Volgens hem bepaalt de levering van het aantal vaccins het tempo van de vaccinatie. "Mijn zorg zit eerder bij de iets langere termijn: nemen we niet te veel risico? Ik snap dat mensen daar nu nog anders over denken, maar we moeten wel zorgen dat we over een tijdje ook nog genoeg op voorraad hebben om de ingeplande prikken te kunnen garanderen. Dat is telkens een moeilijke afweging om te maken."

WHO-onderzoekers ontmoeten voor het eerst Chinese collega's

Het team van de Wereldgezondheidsorganisatie dat in de Chinese stad Wuhan onderzoek doet naar de oorsprong van het coronavirus, heeft voor het eerst een ontmoeting gehad met Chinese wetenschappers. Dat meldt viroloog Marion Koopmans van het Erasmus MC op Twitter, die onderdeel is van de groep. Volgens haar was het een facemask-to-facemask-ontmoeting.

De onderzoeksgroep kwam twee weken geleden aan in Wuhan, waar het virus eind 2019 opdook. De quarantaineperiode was gisteren voorbij, waardoor de onderzoekers in Wuhan onderzoek kunnen doen naar het virus. Ze gaan de komende twee weken onder meer naar de vismarkt van Huanan, die gelinkt wordt aan de eerste besmettingsgevallen. Ook staat een bezoek aan het Wuhan Institute of Virology en aan ziekenhuizen op het programma.

De WHO zei eerder dat er "geen garanties zijn" voor antwoorden. Ook is het maar de vraag of onderzoekers zonder tegenwerking hun gang kunnen gaan.

Torenhoge boetes om sneeuwballengevecht Leeds

Twee mannen die deze maand een sneeuwballengevecht organiseerden in de Engelse stad Leeds, hebben ieder een boete gekregen van 10.000 pond (ruim 11.000 euro). Op het evenement in een park kwamen honderden mensen af.

Volgens de politie hebben de twee mannen van 20 en 23 een "aanzienlijk en volstrekt onnodig risico" veroorzaakt. "We beleven absoluut geen plezier in het uitdelen van dit soort zware boetes, maar hun acties leidden ertoe dat honderden mensen heel dicht bij elkaar waren", zegt de politie. De man van 23 kreeg eerder ook al een boete voor overtreding van de coronaregels.

GGD's willen stoppen met omstreden softwaresysteem

De GGD's willen zo snel mogelijk stoppen met het omstreden softwaresysteem HPzone, dat gebruikt wordt voor het bron- en contactonderzoek. Dat zegt Ellis Jeurissen van de GGD's tegen NRC. Volgens haar werkten de GGD's al "aan de fundering" van het systeem, maar komt er nu een heel nieuw systeem vanwege onthullingen deze week van RTL Nieuws. Dat meldde maandag dat privacygevoelige informatie uit zowel HPzone als een ander GGD-systeem wordt verhandeld.

"We werken op dit moment met man en macht aan de overstap naar een ander, veel veiliger portaal", zegt Jeurissen tegen de krant. "Je wilt niet dat mensen zich niet meer laten testen, omdat ze zich zorgen maken over hun gegevens."

Gisteren werd ook duidelijk dat de Autoriteit Persoonsgegevens de GGD onder "verscherpt toezicht" zet vanwege de affaire.

CBS: sterfte blijft verhoogd

In week 3 (18 tot en met 24 januari) zijn naar schatting 3800 mensen overleden. Dat zijn er zo'n 450 meer dan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) had verwacht. De wekelijkse sterfte is sinds week 39 van vorig jaar wekelijks hoger dan verwacht.

Volgens het CBS zijn in de tweede coronagolf tot en met week 3 bijna 64.000 mensen overleden, 9300 meer dan je in deze periode zou verwachten. Dit is inmiddels meer dan de oversterfte tijdens de eerste golf van de corona-epidemie, zegt het CBS.

Kuipers pleit opnieuw voor sneller vaccineren

Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg pleit er opnieuw voor dat het vaccinatietempo in Nederland flink wordt opgeschroefd. Volgens hem liggen er op dit moment 500.000 ongebruikte vaccins te wachten. Veel vaccins worden nu bewaard om mensen een tweede prik te geven, die bij de vaccins van Pfizer en Moderna nodig is voor optimale bescherming.

"Ga nou alsjeblieft sneller", zei Kuipers in de talkshow Jinek: "De GGD's kunnen dat doen, want die zijn daar helemaal voor opgeleid. De ziekenhuizen kunnen helpen. De huisartsen kunnen helpen." Kuipers denkt dat binnen een week zelfs 700.000 prikken gezet kunnen worden. Gisteravond zei ook Pfizer-directeur Marc Kaptein dat snel vaccineren van het grootste belang is.

In de ziekenhuizen zijn inmiddels 40.000 mensen ingeënt. Volgens Kuipers, die ook topman is van het Erasmus MC in Rotterdam, was de grootste beperkende factor van het vaccinatietempo in de ziekenhuizen dat "iedereen een selfie" wilde.

Welkom in het coronablog!

Een bijzonder goedemorgen en welkom in het coronablog van vrijdag 29 januari. Wil je het blog van gisteren teruglezen? Dat kan hier.