Grote misstanden bij adoptie Koreaanse kinderen: van straat geplukt en ontvoerd

Identiteitsfraude, ontvoering en grootschalige handel in kinderen. Achter de adoptie van kinderen uit Zuid-Korea ging decennialang een wereld van gruwelijke misstanden schuil. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek op basis van gesprekken met ruim tachtig adoptiekinderen die in de Verenigde Staten, Australië en zes Europese landen terechtkwamen.

Persbureau AP en het Amerikaanse televisieprogramma Frontline spraken voor hun onderzoek ook ouders, medewerkers van adoptiebureaus, hulpverleners en overheidsfunctionarissen.

In tientallen gevallen die zijn onderzocht, werden kinderen van straat geplukt en ontvoerd. Ook werd biologische ouders verteld dat dat hun pasgeboren kind dood was of erg ziek, waarna het kind ter adoptie werd afgestaan. Adoptiebureaus legden veel geld neer om in alle uithoeken van het land kinderen te laten zoeken.

Misstanden onderzoeken

Eén medewerker die van 1979 tot 1984 bij zo'n bureau werkte, zei tegen de onderzoekers dat er geen werkwijze was om de achtergronden van kinderen na te gaan en dat er geen enkele moeite werd gedaan om te bevestigen dat een kind daadwerkelijk wees was.

De adoptiebureaus verdedigden zichzelf lange tijd door te zeggen dat adoptie een manier was om kwetsbare kinderen een beter leven te bieden in het buitenland. "Dat narratief is allang achterhaald", zegt Dong Hee Kim. Zij kwam in 1980 na haar adoptie uit Zuid-Korea in Nederland terecht en volgt het nieuws over de adoptieproblematiek op de voet.

Kim maakt deel uit van de groep van bijna 400 geadopteerden die in 2022 bij de Zuid-Koreaanse zogenoemde Waarheids-en Verzoeningscommissie een verzoek indiende om de misstanden te onderzoeken.

Geen verrassing

Het nieuws over het onderzoek komt bij Kim dan ook niet als een verrassing. "Begin jaren 70 was al bekend dat er sprake was van misstanden in Korea, maar door de adoptieouderlobby is dat al die tijd genegeerd. Het is een bevestiging van wat we al weten." Kim kwam er als volwassene na veel speurwerk achter dat zij in Zuid-Korea ter adoptie was afgestaan, zonder dat haar eigen vader dat wist.

Ze sprak daar eerder dit jaar met Nieuwsuur over:

Het Koreaanse adoptiesysteem werd vaak als schoolvoorbeeld gezien van hoe buitenlandse adoptie geregeld moet worden, zegt Kim. "Terwijl het gereguleerde kinderhandel was."

Ook Koreaanse ziekenhuizen kregen geld van adoptiebureaus om kinderen voor adoptie beschikbaar te stellen, meldt persbureau AP. Zo maakte een bureau in 1988 in zes maanden tijd honderd keer geld over aan een ziekenhuis, ter waarde van 16.000 dollar. Een ander bureau betaalde in die periode ruim 60.000 dollar aan verschillende ziekenhuizen. Op die manier zouden in 1988 meer dan 4600 kinderen uit ziekenhuizen zijn gehaald.

Adoptie uit het buitenland staat al jaren ter discussie. In Nederland werd het in 2021 stilgelegd na een vernietigend rapport over misstanden. Daarna maakte toenmalig minister Weerwind voor Rechtsbescherming adoptie uit acht landen alsnog mogelijk. In mei dit jaar werd adopteren uit het buitenland helemaal stopgezet door Weerwind, die de wens van de Tweede Kamer volgde. De Kamer had ingestemd met een motie van de SP.

Bakken met geld

Voor Kim zorgt de erkenning van de misstanden voor genoegdoening. Een volgende stap is dat de betrokken landen, zowel de landen waar de kinderen vandaag kwamen als die de kinderen ontvingen, hun verantwoordelijkheid nemen, zegt ze. Het gaat dan ook om een financiële tegemoetkoming, zegt ze.

"Je moet begrijpen dat er nu helemaal geen hulp is bij zoektochten naar familieleden", vertelt Kim. "Dus dan ben je afhankelijk van DNA-onderzoek bij een commerciële database. Maar dat is nog niet genoeg. Er is genealogisch onderzoek nodig om bij directe verwanten uit te komen."

Daar zijn veel kosten aan verbonden. Afreizen naar het land van herkomst kost geld. Aan naamherstel of het herstellen van de geboortegegevens zijn eveneens kosten verbonden. "Het kost bakken met geld", zegt Kim. "En wij hebben niet gekozen om verscheept te worden, dus waarom zouden we dan voor de kosten moeten opdraaien?"

Alternatief voor adoptie

Daarnaast is er voor bijvoorbeeld werkende geadopteerden geen systeem ingericht om op zoek te gaan naar hun biologische familie, zegt Kim. "Een adoptieouder krijgt adoptieverlof van het UWV, maar ik moet vakantie opnemen om naar Zuid-Korea te kunnen."

Naast duidelijke wet- en regelgeving voor geadopteerden wil Kim dat adoptie als reddingsmiddel voor kinderen in nood wereldwijd helemaal stopt. "Als het aan mij ligt, wordt dat geschrapt door de Verenigde Naties. Want het geeft landen een grondslag dit systeem in stand te houden. Als mensen kinderen willen helpen, dan moeten ze projecten opzetten of steunen om armoede te bestrijden en om vrouwenemancipatie te versterken. Help de ouders. Dan help je de kinderen."