Overheid vernietigde eind jaren 90 meters aan adoptiedossiers

• Isa Huizing

  redacteur Binnenland

De Centrale Autoriteit Internationale Kinderaangelegenheden (CA IKA), de instantie die toezicht houdt op adoptie, heeft in 1999 tientallen meters aan adoptiedossiers vernietigd. Het gaat in elk geval om alle adoptiedossiers die in de jaren 70 werden aangelegd.

Het precieze aantal vernietigde dossiers is niet duidelijk. Maar in de betreffende jaren werden honderden kinderen per jaar geadopteerd. De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed is inmiddels een onderzoek begonnen.

'Niet te bevatten'

Stephanie Dong-Hee Kim werd in 1980 uit Zuid-Korea geadopteerd en kreeg het bericht dat het ministerie van Justitie en Veiligheid, waaronder het CA IKA valt, geen dossier meer van haar heeft. ''Het is niet te bevatten dat de regie over mijn eigen geschiedenis mij uit handen is genomen." Ze heeft het gevoel dat ze "van het kastje naar de muur" wordt gestuurd.

René Hoksbergen, emeritus hoogleraar adoptie, zegt dat adoptiedossiers voor de geadopteerde heel belangrijk zijn. "Geadopteerden willen weten wie ze zijn en dat staat voor een deel in dit soort dossiers. Daarin staan gegevens hoe de adoptie is verlopen, soms gegevens over de biologische ouders, over de manier waarop ze in Nederland gekomen zijn. Daar hebben ze gewoon recht op."

De CA IKA heeft in een reactie aan Kim laten weten dat er destijds geen noodzaak werd gezien om de dossiers bij het ministerie te bewaren, omdat die stukken ook bij de Raad van de Kinderbescherming en betrokken vergunninghouders lagen.

Maar volgens Kim is het niet duidelijk wat er precies in de vernietigde dossiers heeft gezeten. "Verschillende instanties die bij adopties betrokken zijn, hebben mij laten weten dat zij ook stukken moesten delen met het ministerie. Maar daardoor kan het dus ook zo zijn, als je geadopteerd bent door een adoptiedienst die niet meer bestaat en die dus ook geen dossiers meer heeft, dat je bij het ministerie had terechtgekund. Maar die kans is er nu niet meer."

Volgens de Archiefwet mag er alleen vernietigd worden op grond van bewaartermijnen die in een specifieke selectielijst zijn vastgelegd. Dat adoptiedossiers in die tijd maar voor vijf jaar bewaard moesten worden, komt uit de vernietigingslijst van het ministerie van 1978.

Charles Jeurgens, hoogleraar archiefwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, vermoedt dat de vernietiging van adoptiedossiers in lijn was met de toen geldende vernietigingslijst. "Maar volgens de Archiefwet van 1995 mogen dat soort lijsten maar twintig jaar oud zijn. Juist om ervoor te zorgen dat veranderende opvattingen worden meegenomen in selectiebeslissingen. Dus was de lijst van het ministerie in 1999 eigenlijk al te oud om leidend te mogen zijn voor vernietiging."

Een woordvoerder van het ministerie zegt dat er flinke achterstanden waren bij het archief. "Anders waren die dossiers al eerder vernietigd." Inmiddels worden adoptiedossiers door het ministerie en het CA IKA blijvend bewaard. "Tegenwoordig is er meer aandacht voor de toegang tot afstammingsgegevens en het belang daarvan voor de geadopteerde." Minister Weerwind voor Rechtsbescherming erkent dat het van belang is om dossiers te bewaren. "Maar aan het verleden kan ik tot mijn spijt niets veranderen. Dat betreur ik ten zeerste."

Voorkomen in de toekomst

Als het aan Hoksbergen ligt, komen dit soort vernietigingen in de toekomst niet meer voor. "Laat het belang van de betrokkene vooropstaan, laat de geadopteerde meepraten. Zorg als overheid dat er een duidelijke regeling komt voor inzage en voor het bewaren van de adoptiedossiers."

SP-Kamerlid Van Nispen heeft aan Weerwind vragen gesteld over het vernietigen van de dossiers. ''Het voelt alsof ik overal moet bedelen voor informatie over mijn verleden", zegt Stephanie Dong-Hee Kim. "In alle wet- en regelgeving rondom adoptie staat dat adoptie ten eerste in het belang van het kind moet zijn. Nu we volwassen zijn, lijkt ons belang ineens niet meer voorop te staan."