Het is een nieuwe stap in een bestaande ambitie: een rookvrije generatie in 2040. Een nieuwe reeks maatregelen moet het roken verder terugdringen. Staatssecretaris van Volksgezondheid Maarten van Ooijen hoopt zo weer op schema te komen. "We zien geen vooruitgang, maar een stagnatie."
Jongeren roken niet minder, maar zelfs meer. En dus worden sigaretten opnieuw duurder, de komende twee jaar gaat de prijs van een pakje sigaretten omhoog: in 2024 moet een pakje gemiddeld 10 euro kosten. Ook wordt het aantal plaatsen met een rookverbod uitgebreid. Waar veel kinderen komen - zoals speeltuinen en sportclubs - geldt een rookverbod.
Ontmoedigen
Het Trimbos-instituut zegt dat alleen grote stappen effect hebben en dat de prijzen van sigaretten veel harder moeten stijgen. "Uiteindelijk maken we sigaretten heel duur", zegt Van Ooijen. "Het zijn kleine stappen, maar op termijn zouden het nog grotere stappen kunnen zijn." Hij wil voorkomen dat mensen hun sigaretten in het buitenland gaan kopen.
Voor e-sigaretten geldt dat het aantal verkooppunten daalt en e-sigaretten mogen vanaf 2025 alleen nog in speciaalzaken worden verkocht. Voor gewone sigaretten geldt dat per 2032. En alle smaken voor e-sigaretten worden definitief uit de handel genomen.
De e-sigaret zou aanzetten tot écht roken in plaats van roken ontmoedigen. Winkels krijgen vanaf 1 januari nog negen maanden de tijd om de e-sigaretten met smaakjes te verkopen. Daarna geldt een verbod.
Verloren markt
De kritiek dat de ingangsdatum van de maatregelen wel lang op zich laat wachten, begrijpt Van Ooijen. Maar hij wil de verkopers, de detailhandel en de tankstations ook de ruimte geven om alles goed af te bouwen. "We geven relatief veel tijd, maar dat is ook terecht. Je kan dat niet al in 2024 doen. Dat is echt te snel."
Het vapen onder jongeren noemt hij zeer verontrustend. "De tabaksindustrie probeert een verloren markt terug te winnen." Maar waarom verbiedt het kabinet vapes met een tabakssmaak dan niet? "Tabakssmaak mag nog wel, omdat dat voor een groep verstokte groep rokers wellicht een hulpmiddel kan zijn", zegt Van Ooijen.
Accijnzen verhogen op de vape - ook een gesuggereerde maatregel door het Trimbos-instituut - is volgens de staatssecretaris een aangelegenheid voor Europa, maar hij sluit het niet uit. "Maar dat moet echt Europees geregeld worden."
De ambities van het kabinet gaan ook over een halvering van overmatig alcoholgebruik. Cijfers laten zien dat alcoholgebruik alleen maar is toegenomen. Ook die ambities worden dus niet gehaald. Van Ooijen: "We komen nu niet met nieuwe maatregelen, omdat de gesprekken met de drankindustrie zijn gestopt."
Het kabinet stapte uit het overleg met de drankindustrie omdat de verschillen tussen de standpunten en belangen van bijvoorbeeld alcoholproducenten en gezondheidsorganisaties onoverbrugbaar bleken te zijn. De staatssecretaris kondigt wel maatregelen tegen alcoholgebruik aan, die komen volgend jaar.
