Balkanland Bulgarije heeft een 180-graden draai gemaakt richting Rusland. De regering steunde Oekraïne en de daaropvolgende Europese sancties en werd vervolgens van het Russisch gas afgesloten. Intussen is er een interim-regering aan de macht die weinig geeft om Europese solidariteit.
De regering zoekt zelfs weer toenadering tot de Russen, werd deze week in een televisie-interview aangekondigd: "Er worden gesprekken gevoerd op het hoogste niveau", aldus premier Galab Donev.
Die aankondiging - dat er wordt onderhandeld met Rusland - leidt tot grote ongerustheid in hoofdstad Sofia. Honderden actievoerders blokkeerden de afgelopen dagen de hoofdingang van het regeringsgebouw. Ze eisen het aftreden van de interim-regering die nog geen maand aan de macht is.
Strijd winnen
Voor de poort van het presidentieel paleis heeft burgerweging BOEC met een spuitbus een beschuldigende 'Z' geschilderd, het symbool van de steun aan Rusland. Een boodschap aan president Rumen Radev die de nieuwe regering heeft benoemd. Leider van BOEC, Georgi Georgiev is duidelijk: "We eisen de garantie dat Bulgarije de onderhandelingen met Gazprom niet heropent en denken dat de Bulgaarse maatschappij de kracht heeft om deze strijd te winnen."
In hoofdstad Sofia wordt gas gebruikt voor de gemeenschappelijke stadsverwarming. De winters zijn flink koud en in de volkswijken hebben bewoners nu al hoge rekeningen. Bij het kantoor van de stadsverwarming lopen Bulgaren in en uit met zorgen over hun betaling. Zij hebben er geen moeite mee dat hun land opnieuw onderhandelt met Gazprom.
De pro-Europese premier Kiril Petkov kwam in december aan de macht. Hij beloofde een einde te maken aan corruptie en wilde onafhankelijk worden van Rusland. Zijn regering veroordeelde de Russische agressie in Oekraïne en steunde de Europese sancties.
Eind april draaide Gazprom de kraan dicht voor Bulgarije en Polen vanwege de weigering om in roebels te betalen. De twee landen werden daarmee als eerste Europese lidstaten afgesloten van Russisch gas. Voor Bulgarije een lastige situatie, het land was voor 90 procent afhankelijk van gas uit Rusland.
Premier Petkov tekende daarna een overeenkomst met de Verenigde Staten voor de levering van zeven tankers met van vloeibaar gas (lng) om "de energiezekerheid van Bulgarije te verbeteren". Een akkoord waarbij de Europese Commissie bemiddelde.
Maar de Petkov-regering werd na een motie van wantrouwen ten val gebracht. President Radev benoemde een interim-regering met een minister van Energie die snel aankondigde dat "het praktisch onvermijdelijk is dat Bulgarije met Gazprom Export gaat onderhandelen over de terugwinning van gasvoorraden onder het huidige contract".
"Deze U-bocht is een gevaarlijke ontwikkeling", analyseert de Bulgaarse Energie-expert Kostantsa Rangelova. "Als Gazprom opnieuw instemt om ons gas te leveren, komt dat met aanzienlijke verplichtingen. Wat moeten wij Gazprom beloven dat het gas weer stroomt? In welke val komen we de komende jaren terecht?"
Acties
Bulgarije bevindt zich in een serieuze energiecrisis. Het land zou slechts 54 procent van de benodigde gasvoorraad op orde hebben, ver onder het Europese gemiddelde. De zeven Amerikaanse tankers zouden van oktober dit jaar tot april 2023 ongeveer 1 miljard kubieke meter lng leveren. Het interim-kabinet moest de overeenkomst met de Amerikaanse leverancier half augustus bevestigen, maar koos er uiteindelijk voor om slechts één tanker te accepteren.
De afgetreden premier Petkov startte eerder ook de bouw van een interconnector-gasleiding tussen Griekenland en Bulgarije voor gas uit Azerbeidzjan. Maar de interim-regering bleek stappen te hebben genomen die de verbinding blokkeren. Na protesten lijkt de interconnector in oktober toch in gebruik te worden genomen.
De interim-regering heeft inmiddels bij Gazprom een verzoek ingediend voor nieuwe onderhandelingen. Het wachten is op een reactie van de Russen. Meerdere protestgroepen, waaronder burgerbeweging BOEC, hebben langdurige acties aangekondigd.
De inval van Rusland in Oekraïne op 24 februari en de daarop volgende sancties brengen veel veranderingen teweeg in de rest van Europa. Zo ook op Cyprus.
