De nieuwe staatssecretaris voor Asiel, Eric van der Burg, heeft excuses gemaakt voor het handelen van zijn voorganger Ankie Broekers-Knol. Laatstgenoemde dwong eind vorig jaar een aantal gemeenten om duizenden extra asielzoekers op te vangen. De aanwijzing die ze daarvoor gebruikte bleek later geen juridische basis te hebben. Van der Burg heeft de betreffende gemeenten excuses aangeboden voor de gang van zaken, zo vertellen meerdere gemeenten aan Nieuwsuur. Van der Burg zelf wil de excuses nog niet bevestigen of ontkennen.
In december werden Enschede, Venray, Gorinchem en de regio Rotterdam gedwongen noodopvang te realiseren. Alkmaar moest een oud kantoorpand in gereedheid brengen voor opvang. Op haar laatste werkdag als staatssecretaris gaf Broekers-Knol aan de Tweede Kamer toe dat aanwijzing die ze daarvoor gebruikte niet deugde. De gemeenten waren hier boos over, volgens hen was er sprake van 'totale chaos' en werden ze gestraft omdat ze zelf eerder al hulp hadden aangeboden.
Dat de nieuwe staatssecretaris meteen alle gemeenten heeft gebeld en ook bij hen langsgaat met excuses valt in goede aarde bij de Vlaardingse burgemeester Bert Wijbenga. Als onderdeel van de regio Rotterdam werd hij gedwongen om langer asielzoekers op te vangen op een boot. 'We hebben een meeting gehad met elkaar en daar is dit gewoon heel duidelijk in gezegd, van dit is niet de manier waarop we het moeten doen met elkaar.' Ook andere gemeenten waarderen de excuses.
'Paardenmiddel'
De aanwijzing die Broekers-Knol gebruikte was volgens Commissaris van de Koning in Zuid-Holland Jaap Smit een 'paardenmiddel.' Maar wel eentje die er kwam omdat hij in een overleg met de staatssecretaris en de andere Commissarissen daarop aandrong. 'Ik herinner me wel dat ik zelf ook heb gezegd in de richting van de bewindslieden "jullie zullen ook die urgentie op een bepaalde manier moeten benadrukken."
Volgens hem was de aanwijzing nodig om duidelijk te maken hoe groot de crisis in de asielopvang was. Honderden asielzoekers sliepen in die tijd in Ter Apel op de grond en op stoelen. "En nu zie ik dat er een hele discussie ontstaan over de vraag of het allemaal juridisch klopt. Maar je moet je voorstellen, misschien is hier ook wel sprake van nood breekt wet."
Om een nieuwe crisis te voorkomen roept Smit ook namens de andere Commissarissen van de Koning de nieuwe staatssecretaris op om meer permanente opvangplekken te regelen. Ook moet het Centraal Opvang Asielzoekers wat hen betreft stoppen met de zoektocht naar zo groot mogelijke opvanglocaties in gemeenten. "Als de standaard is dat je minstens 300 tot 500 mensen moet opnemen dan organiseer je als het ware je eigen weerstand."
De druk op de asielopvang is op dit moment ook onverminderd groot. Dit jaar lopen in ruim veertig gemeenten contracten over de opvang van asielzoekers af. In totaal gaat het om bijna één derde van de totale opvangcapaciteit. In een reactie laat het ministerie van Justitie en Veiligheid weten bekend te zijn met de wens voor flexibele opvanglocaties en kleinschaligere opvanglocaties. Daarnaast is het COA met gemeenten en provincies in gesprek over wat er mogelijk is.
