Vrijwilligers Hulptroepen Alliantie: 'Misleid en voorgelogen door Van Lienden'

Vrijwilligers van Stichting Hulptroepen Alliantie roepen Sywert van Lienden en zijn twee zakenpartners op om de winst uit de omstreden mondkapjesdeal volledig terug te geven aan de overheid. In een open brief in de Volkskrant schrijven ze dat ze zich misleid en gemanipuleerd voelen. "Zonder het voorliegen had géén van ons meegewerkt en had het drietal dit nooit voor elkaar gekregen."

De afgelopen weken werd duidelijk dat Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel vorig jaar 28 miljoen euro hebben verdiend met de invoer van mondkapjes, terwijl ze zeiden dat ze geen winstoogmerk hadden.

"Sywert, Bernd en Camille pronkten niet alleen richting de buitenwereld over hun belangeloosheid, maar deden dat juist ook intern en naar samenwerkingspartners", schrijven de vrijwilligers. Onder de open brief staan zeven namen. Volgens de Volkskrant zijn de namen van andere medewerkers en betrokkenen die achter de brief staan bij de redactie bekend.

Manipulatieve truc

Volgens de vrijwilligers wekten de drie de indruk dat zij zelf in financiële onzekerheid zaten. "Nog dit voorjaar benadrukten ze dat ze toch al een jaar zonder baan zaten. Met de wetenschap van nu opnieuw dezelfde manipulatieve truc, ingezet om ons een impuls te geven om belangeloos door te gaan", staat in de brief.

Eerder deze week vroeg ook de Tweede Kamer Van Lienden en zijn zakenpartners de winst terug te betalen. Volgens een meerderheid hebben ze zich "op oneigenlijke gronden verrijkt".

Van Ark verwijst naar onderzoek

Demissionair minister Van Ark voor Medische Zorg wil zelf het geld niet terugvragen, herhaalde ze vanochtend: "Voor VWS was het niet relevant of de organisatie voor niets werkte of dat het een BV was. Dat is maatschappelijk gezien wel relevant, want ik zie ook de discussie", zei ze voor de ministerraad.

Van Ark wacht nu eerst op het onderzoek naar de mondkapjesdeal met Van Lienden, dat ze eerder deze maand aankondigde.

De onderste steen moet bovenkomen, herhaalde ze vanochtend. Wie het onderzoek gaat doen, is nog niet bekend, maar volgens Van Ark wordt dat snel duidelijk. "Je wil natuurlijk een organisatie hebben die stevige capaciteit heeft, bijvoorbeeld op het gebied van forensisch en data-onderzoek."

Na de ophef over de forse winsten waren Van Lienden, Damme en Van Gestel volgens de vrijwilligers vooral bezig met hun eigen beschadigde imago. "Wat zij nog steeds niet lijken te beseffen is welk onrecht zij hun eigen vrijwilligers, medewerkers en andere direct betrokkenen hebben aangedaan, mensen met wie ze dagelijks samenwerkten."

Anderhalve week geleden reageerde Van Lienden in het tv-programma Buitenhof op de ophef rond de mondkapjesdeal. Hij noemde de opgestreken winst "onuitlegbaar" en beloofde het rendement op zijn deel van de winst, 9 miljoen euro, aan goede doelen te geven.

Volgens de vrijwilligers is dat onvoldoende. "Terugstorten is, na dit misbruik van zowel publiek als persoonlijk vertrouwen, de enige aanvaardbare route richting herstel."

Geen contact meer

Een van de ondertekenaars, ontwerper Justus Bruns, zegt tegen de Volkskrant dat hij hoopt dat de oproep effect heeft. "Dit kan niet geaccepteerd worden. Als mensen in de toekomst gevraagd worden om iets voor nop te doen, voor de goede zaak, dan moet je daar volmondig ja op kunnen zeggen."

Medevrijwilliger Thijs Niks, die voor de stichting leveranciers en fabrikanten van mondkapjes screende, zegt dat hij de afgelopen tijd bewust geen contact heeft opgenomen met Van Lienden, terwijl ze elkaar al heel lang kennen. "Daarvoor is er te veel boosheid. En als je een jaar lang iedereen hebt voorgelogen, dan heb ik geen geloof meer in een eerlijk antwoord van hem als hij niet eerst het geld terugstort."