In de laatste Peilingwijzer - het gewogen gemiddelde van de politieke peilingen van drie bureaus - tekent zich een beeld af van weinig verschuivingen. De VVD blijft een koppositie innemen, PVV, CDA en D66 volgen op afstand en nieuwkomers JA21 en Volt kloppen op de deur. Dat beeld is al een tijdje onveranderd.
Voorsprong
Toch blijft het spannend, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. "De belangrijkste vraag is: houdt de VVD met Rutte die grote voorsprong vast?"
Want het verschil tussen de VVD en andere partijen in de Peilingwijzer blijft weliswaar groot, maar de partij van Rutte is er de laatste tijd wel een paar zetels op achteruitgegaan. "Rutte heeft de verkiezingen dan ook liever vandaag dan volgende week", zegt Van der Wulp.
Tijdens deze verkiezingscampagne is online gezien worden belangrijker dan ooit. Maar hoe krijg je dat voor elkaar, en wat zijn de effecten?
Om te ontdekken welke waarde sociale media voor politieke partijen en hun lijsttrekkers hebben, bekeek de NOS hoeveel interactie ze hebben met potentiële kiezers en hoe groot ze zijn. De platforms zijn geen afspiegeling van de samenleving, maar wel een belangrijke graadmeter voor de campagnes.
Voor het in beeld brengen van deze interacties is gekeken naar een periode van zeven dagen. Daarbij valt op dat Forum voor Democratie en lijsttrekker Thierry Baudet de meeste interacties hebben. Daarna volgen PVV-leider Geert Wilders en GroenLinks met lijsttrekker Jesse Klaver. Het lukt partijen als de SP, CDA en PvdA minder goed om interactie met het publiek te krijgen.
De kans is het grootst dat je het CDA of Forum voor Democratie in je timeline met een betaalde advertentie tegenkomt.
Het CDA heeft er in de afgelopen 30 dagen al meer dan 400.000 euro aan uitgegeven; de nummer 2, D66, iets meer dan de helft. En dat is alleen nog maar op Facebook en Google, nog los van advertenties elders op internet en bijvoorbeeld op bushokjes en in kranten.
VVD-lijsttrekker Mark Rutte die grappend kijkt of zijn veter loszit en GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver die oproept tot meer diversiteit in de Tweede Kamer. Deze video's werden samen meer dan 2 miljoen keer bekeken, maar niet op Instagram of YouTube. De kijkers zitten op TikTok.
Voor het eerst speelt die app, net als audioplatform Clubhouse, een rol in een landelijke verkiezingscampagne. TikTok kenmerkt zich door korte filmpjes waarin dansjes of andere acts centraal staan onder begeleiding van muziek; het algoritme is daarbij essentieel en bepaalt wat iemand op zijn of haar voorpagina ziet. Niet alleen de VVD en GroenLinks zijn er actief, maar ook het CDA, Forum voor Democratie en nieuwkomer JA21. Hoe pakken ze dat aan?
Een kattenplaatje dat alleen jongeren te zien krijgen, een boodschap over hogere pensioenen die alleen 55-plussers bereikt en kandidaat-Kamerleden die in hun eigen provincie een andere boodschap verspreiden dan daarbuiten. Politieke partijen maken in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart gebruik van targeting van advertenties: het nauwkeurig richten op bepaalde doelgroepen.
Het is eenvoudig om je eigen 'filterbubbel' op YouTube te maken. Wie politieke video's op YouTube kijkt, krijgt meteen meer video's van die partijen op zijn voorpagina. Bovendien bedenken de slimme algoritmes van het videoplatform welke gerelateerde video's nog meer bij je passen, gebaseerd op je kijkgedrag, concludeert de NOS na gezamenlijk onderzoek met Pointer en De Groene Amsterdammer.
Video's van partijen van buiten je bubbel, komen vrijwel niet voor. Met uitzondering van Forum voor Democratie: video's van die partij komen voor op alle voorpagina's, al komen ze wel het vaakst voorbij als je zelf ook FvD-filmpjes kijkt. Waarom FvD-video's zo vaak opduiken, is niet duidelijk.
Wie als politicus wil scoren op Instagram, kan beter een selfie plaatsen dan een afbeelding met een inhoudelijke boodschap. En een natuurfoto is ook geen goed idee. Dat blijkt uit onderzoek van de NOS, De Groene Amsterdammer en Pointer in samenwerking met AlgorithmWatch.
Foto's met gezichten worden door het algoritme bevoordeeld ten opzichte van afbeeldingen met tekst, maar ook vergeleken met natuurfoto's. De kans dat je een foto met een gezicht ziet, is significant hoger dan de kans dat je een ander soort foto ziet. Maar bij een foto met tekst is die kans juist significant lager.
