Campagneblog: Volt-lijsttrekker haalt uit naar Wilders • De Jonge stemt niet op Hoekstra
- Welkom in het campagneblog van maandag 1 maart. Je vindt hier het belangrijkste nieuws in aanloop naar de verkiezingen
- Demissionair minister De Jonge zal niet stemmen op CDA-lijsttrekker Hoekstra
- Alle seinen staan op groen voor het doorgaan van de verkiezingen
- Hier lees je wat we eerder maakten over de campagne, verkiezingsprogramma's, debatten en kandidaten
Campagneblog gesloten
Morgen zijn we er weer met een nieuw campagneblog, met al het nieuws in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Goedenacht!
Coalitiepartners botsen over onderwijsvrijheid
Coalitiepartners D66 en ChristenUnie zijn met elkaar gebotst in een onderwijsdebat. Mirjam Bikker (ChristenUnie) zei dat scholen "binnen de grenzen van de wet" leerlingen mogen weigeren als die het niet eens zijn met de overtuigingen van de school. Paul van Meenen (D66) ziet daar niets in en pleitte in het debat in Nieuwspoort voor een acceptatieplicht in het onderwijs.
Volgens Bikker mogen ouders "een school oprichten en daarmee een gemeenschap vormen" en kunnen ze kinderen weigeren die de opvattingen niet onderschrijven. De basis hiervoor is artikel 23 voor onderwijsvrijheid in de grondwet, zei ze.
Van Meenen noemde artikel 23 een groot goed, maar wel een die volgens hem toe is aan een wijziging. Als het artikel niet wordt aangepast "in termen van inclusie en toegankelijkheid", begint de echte strijd ertegen pas. Van Meenen: "Het kind moet op de beste plek komen en dat kind bepaalt met zijn of haar ouders waar dat is".
Onderwijsminister Slob van de ChristenUnie kwam in november vorig jaar onder vuur te liggen, omdat hij in een Kamerdebat zei dat religieuze scholen het recht hebben om ouders in een verklaring afstand te laten nemen van homoseksualiteit, zolang er maar sprake blijft van een gelijke behandeling van alle leerlingen. Een dag later nam hij die uitspraken terug.
Dassen (Volt) en Simons (Bij1) halen uit naar Wilders
Bij Jinek hebben lijsttrekkers fel gereageerd op uitspraken die PVV-leider Geert Wilders gisteren deed in het RTL-Verkiezingsdebat. Die stelde voor Zwarte Piet te benoemen als 'minister voor Cultuur' bij een stelling voor een verplicht quotum om de politiek diverser te maken.
"Schandalig", zei Laurens Dassen, lijsttrekker van de nieuwe pan-Europese partij Volt. "Het is een voorbeeld van de oude politiek, van het wij-zij-denken en van polariseren. Het is treurig dat de tweede partij van Nederland deze voorman heeft", aldus Dassen.
Sylvana Simons van Bij1 vond het vooral "bijzonder" dat Wilders pleitte "voor een Moor in het kabinet". Simons: "Want dat zijn moslims. Maar hij doet het natuurlijk om te pesten." Simons en Dassen kregen samen met Richard de Mos, lijsttrekker van Code Oranje, bij Jinek de kans hun punten op tafel te leggen, omdat ze als zetelloze partijen niet waren uitgenodigd voor het verkiezingsdebat.
De drie lijsttrekkers hadden kritiek op het coronabeleid van het kabinet en het handelen in de toeslagenaffaire. De Mos zei dat hij in 2010 als Kamerlid al een motie had ingediend over de kinderopvangtoeslag. "Het is jaren weggemoffeld", zei hij. De politici gingen ook in op hun eigen plannen. Simons deed vier jaar geleden ook al mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Ze behaalde toen geen zetel. "Maar achteraf ben ik daar blij mee", zei ze. "We waren er niet klaar voor. We hebben nu veel leden en de mensen kennen ons beter. Ik reken stiekem op succes."
Vijlbrief wil af van stigma dat Nederland belastingparadijs is
Demissionair staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief (D66) wil Nederland "niet meer terugzien" in lijsten met belastingparadijzen. Het afgelopen jaar heeft hij zich daar in zijn functie ook hard voor gemaakt, zei hij in het debat over de economie in debatcentrum De Balie.
"Ik ben daarom niet in alle kringen even geliefd, maar mijn lijn is simpel: als je in Nederland netjes wil ondernemen en belasting betaalt, ben je welkom. Maar dat geldt niet als je met allemaal constructies belasting probeert te ontwijken. D66 zal daar ook heel hard op doorgaan."
Vorig jaar besloot het kabinet dat bedrijven die belasting ontwijken niet in aanmerking komen voor coronasteun. "Het past niet om in slechte tijden te vragen om belastinggeld en tegelijkertijd belasting te ontwijken", zei Vijlbrief toen.
Ollongren: alle seinen op groen voor verkiezingen
Volgens demissionair minister van Binnenlandse Zaken Ollongren staan alle seinen op groen om de Tweede Kamerverkiezingen door te laten gaan. In een overleg met het Veiligheidsberaad eerder vandaag zijn "de puntjes op de i" gezet, zei ze.
Mocht er op 17 maart nog een avondklok gelden, zal die volgens haar ook geen belemmering zijn. Vooralsnog loopt de avondklok tot 15 maart, 04.30 uur 's ochtends. Mocht het kabinet besluiten de maatregel te verlengen, dan volstaat het volgens Ollongren om mondeling te verklaren dat je hebt gestemd. "De kiezers moeten gewoon kunnen stemmen. Als jij om negen uur nog in de rij staat, dan mag je gewoon nog je stem uitbrengen na negen uur." Dit geldt ook voor mensen die bij het tellen willen zijn.
Hugo de Jonge stemt niet op CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra
Demissionair CDA-minister Hugo de Jonge gaat niet stemmen op zijn eigen lijsttrekker, Wopke Hoekstra. In het programma Jinek zegt De Jonge vanavond dat hij zijn stem zal uitbrengen op Bart van den Brink, de nummer 22 op de CDA-lijst. Van der Brink is de politiek adviseur van De Jonge.
Volgens De Jonge moeten mensen in die stem geen onmin lezen tussen hem en Hoekstra. Van der Brink verdient het om de Kamer in te gaan, zegt hij. "Daar zou iedereen van opknappen. Dat is de reden dat ik op Bart stem."
De Jonge kwam vorig jaar na interne verkiezingen als lijsttrekker van het CDA uit de bus, maar trok zich later terug omdat hij die taak niet kon combineren met het bestrijden van de coronacrisis. Hoekstra nam het over, na aandringen van de partijtop.
In 1994 maakte CDA-premier Ruud Lubbers bekend dat hij niet ging stemmen op zijn opvolger, Elco Brinkman, maar op de nummer 3, Ernst Hirsch Ballin. Dat legde een leiderschapscrisis in de partij bloot die een belangrijke oorzaak was van het historische zetelverlies dat de christendemocraten leden.
Klaver (GroenLinks) vindt zichzelf bescheidener geworden
GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver vindt dat hij een bescheidener persoon is dan bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017, toen hij met zijn partij de grootste zetelwinst van alle partijen boekte. "Ik dacht toen: als ik de verkiezingen win, ga ik dit land veranderen. Daar was ik ook echt van overtuigd. Maar ik heb inmiddels geleerd dat je verandering in Nederland niet alleen voor elkaar krijgt. Daar heb je slimme samenwerking voor nodig. De absolute waarheid bestaat niet", zei Klaver in het lijsttrekkers-interview van de Universiteit Twente en de krant Tubantia.
De politicus zei verder dat hij recent in de spiegel heeft gekeken. "Als je een bekende kop hebt, krijgen mensen een bepaald beeld van je. Maar als mens ontwikkel je je sneller dan dat beeld. Dat kan wringen of je beletten in je groei, omdat je die persoon wil blijven die de rest van de wereld ziet", zo legde hij uit.
Kantelpunt voor Klaver was een fietstocht, twee jaar geleden met zijn zoontje, die hem opeens vroeg of hij Jesse Klaver was. "Dat was een eyeopener. Jesse Klaver is blijkbaar 'iets'. Voor mij was dat het moment om weer terug te gaan naar de kern. Ik ben wie ik ben. Ik wil dolgraag de verkiezingen winnen, maar dan wel met mijn verhaal."
Afwijzende reacties op suggestie voor Groningse kerncentrale
Een nieuwe kerncentrale in Groningen, zoals VVD-lijsttrekker Rutte gisteren opperde in het RTL-verkiezingsdebat lijkt voorlopig niet aan de orde. VVD-Kamerlid Harbers zegt vandaag dat Groningen niet voor de hand ligt als locatie voor een centrale. "Integendeel. Het is in de wet een mogelijkheid, maar ik denk dat het kansrijker is om te denken aan de Maasvlakte in Rotterdam en vooral ook aan Borssele, waar al een kerncentrale staat."
Ook vanuit D66, ChristenUnie, PvdA en SP wordt afwijzend gereageerd op de suggestie. De kritiek is onder meer dat het bouwen van een kerncentrale dusdanig veel tijd kost dat een nieuwe centrale helemaal niet kan bijdragen om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Ook verwijst een deel van de partijen naar de aardbevingen als gevolg van de gaswinning in Groningen en wordt de suggestie in dat kader uitgelegd als een "klap in het gezicht van de Groningers".
Kaag zegt ook niet of ze op Jetten stemt
D66-lijsttrekker Sigrid Kaag werd bij Dit is de Dag op NPO Radio 1 geconfronteerd met het feit dat haar fractieleider Rob Jetten mogelijk niet op haar zal stemmen. "Ik heb daarna thuis aan mijn kinderen gevraagd: 'Jullie stemmen toch wel op mij'", zei ze grappend.
Jetten zei gisteren in WNL op Zondag dat hij zijn stem geeft aan degene bij D66 "die heel creatief campagne heeft gevoerd". "Dat is een hele leuke actie", zei Kaag. "Het is een soort aanmoediging. Dus ik hoop dat ik nog in het lijstje van Rob kom", zei Kaag.
Desgevraagd wilde Kaag overigens ook niet zeggen of ze op Jetten zal stemmen. "Ik stem meestal op een vrouw", zei Kaag. "Maar ik hoor nog tot de generatie van het stemgeheim, dus daar hoor ik helemaal geen uitspraak over te doen."
Rutte: mijn pianospel wordt steeds slechter
Na het serieuze RTL-debat van gisteravond ging het er vanmiddag wat luchtiger aan toe bij Tijd voor Max op NPO 1. Daar was demissionair premier Mark Rutte te gast. Die onthulde dat zijn pianospel er de laatste tijd niet beter op is geworden.
"Ik kom er niet meer aan toe", zei de VVD-lijsttrekker, die het te druk heeft met de bestrijding van de coronapandemie. "Ik kom laat thuis, maar om dan te gaan studeren? Ik heb aan alle kanten buren dus dat lijkt me niet zo verstandig." Om zich te ontspannen leest Rutte wel graag een boek.
Alle politieke gasten krijgen in het programma 1 minuut zendtijd om hun politieke boodschap over het voetlicht te brengen. Maar dat vond Rutte niet gepast. "Daar is deze crisis te groot voor." In plaats daarvan deelde hij een compliment uit aan alle Nederlanders. "Nog even volhouden, maar dan hoop ik dat we met elkaar de eindstreep halen", zei hij.
Verder zei Rutte op dit moment geen partner te missen in zijn leven:
BNNVARA komt met verkiezingsapp voor zwevende kiezers
Omroep BNNVARA en het televisieprogramma De Vooravond komen met een app om zwevende kiezers te helpen. Met de verkiezingsapp Zweefmeter krijgen gebruikers eerst twaalf stellingen voorgelegd. Daarna volgen tot 12 maart dagelijks drie stellingen over een specifiek thema. Naarmate er meer stellingen worden ingevuld, moet duidelijker worden bij welke partij een gebruiker zich misschien thuis voelt.
Er komen onder meer stellingen aan bod over de zorg, de woningmarkt, het onderwijs en armoede. In het tv-programma De Vooravond wordt de stelling van de dag geïntroduceerd door bekende presenatoren zoals Floortje Dessing en Sinan Can.
Het is niet de eerste verkiezingsapp van een tv-programma. Gisteren introduceerde Zondag met Lubach al Keezers Quest. Dat is een stemwijzer in de vorm van een spelletje.
De Jonge: lijsttrekkers moeten in campagne behoedzaam zijn over corona
Minister de Jonge van Volksgezondheid vindt het logisch dat lijsttrekkers in de verkiezingscampagne spreken over wat ze graag zouden willen aan versoepelingen, maar hij vindt ook dat ze wel behoedzaam moeten zijn. Qua besmettingscijfers is de situatie nog steeds zorgelijk en er kan nu weinig, benadrukt De Jonge.
Partijgenoot en CDA-lijsttrekker Hoekstra zei gisteren in het RTL-debat dat hij eerlijk moet zijn en dat het nu niet kan, maar dat hij hoopt dat de terrassen snel open kunnen. Het is logisch dat te hopen, zei De Jonge, maar "zo snel als mogelijk" is niet vandaag of morgen.
Zo zijn er zorgen over de situatie in de kop van Noord-Holland waar erg veel patiënten zijn. "In één regio 'code zwart' ligt niet voor de hand, we moeten de patiënten goed tussen de regio's verdelen", zegt De Jonge. "Maar we met moeten met zijn allen wel 'code zwart' voorkomen."
'Opvallend en veelzeggend dat VVD en CDA hier niet staan'
Een aantal partijen heeft op een persconferentie gereageerd op de doorrekeningen van het CPB en de PBL. En op het feit dat CDA en VVD níet op de persconferentie waren. "Vooral de progressieve partijen staan hier", zei GroenLinks-leider Klaver. "Opvallend en veelzeggend dat VVD en CDA hier niet staan." Hun programma's zijn "sociaal slecht" en brengen "economische rampspoed", stelt PvdA-Kamerlid Nijboer. "Dus ik snap wel dat ze hier niet staan."
D66 benadrukt dat blijkt dat Nederland "sterker en groener uit de crisis komt", als hun partijprogramma wordt uitgevoerd. "De crux is dus dat het wel kan, veel ambities hebben en de economie een steun in de rug geven", zei Kamerlid Van Weyenberg. D66 heeft de CO2-reductie op 60 procent staan in 2030. Dat is relatief ambitieus, maar GroenLinks gaat er nog overheen. "Wij komen uit op 63 procent", zei Klaver. "Dat is belangrijk, want de uitvoering blijft altijd achter, daarom heb je overshoot nodig."
Milieuclubs niet echt blij met doorrekeningen
Milieuorganisaties zijn teleurgesteld over de verkiezingsprogramma 's. Want ze zijn niet groen genoeg, vinden ze. De op milieugebied beste coalitie (die volgens peilingen een meerderheid zou hebben in beide Kamers) van VVD, CDA, GroenLinks, D66 en PvdA) zou niet verder komen dan 53 procent reductie van broeikasgassen in 2030, zegt Milieudefensie. "Terwijl 65 procent nodig is om een eerlijke bijdrage te leveren aan het Parijsakkoord en Europa 55 procent als doel heeft."
Greenpeace Nederland is evenmin te spreken over ieder verkiezingsprogramma en de nagestreefde reductie van CO2: "Geen enkele partij ligt op koers om de afspraken uit het Klimaatakkoord van Parijs te halen." Deze club is echter wel blij dat D66 en GroenLinks "cruciale stappen" willen zetten en ziet ook dat de PvdA, ChristenUnie en SP "meer doen dan de huidige klimaatwet".
Maar het is volgens Greenpeace "onbegrijpelijk dat het CDA achterblijft met 46 procent reductie en zelfs de klimaatwet niet nakomt. Dat de VVD geen klimaatplannen heeft laten doorrekenen is onverantwoordelijk".
CPB-directeur Hasekamp: de meeste partijen willen komende tijd meer geld uitgeven
PBL-doorrekeningen: zo wordt het woningtekort niet opgelost
Niet alleen het CPB heeft verkiezingsprogramma's doorgerekend, ook het Planbureau voor de Leefomgeving heeft ze bestudeerd. Het PBL concludeert dat de plannen voor de woningmarkt maar weinig verschillen en het woningtekort niet oplossen.
Het planbureau keek dit jaar voor het eerst naar de plannen voor de woningmarkt, een belangrijk thema deze verkiezingen. Met de voorstellen van de onderzochte partijen zal "aan het einde van de komende kabinetsperiode nog altijd een woningtekort zijn", constateert het Planbureau.
Het PBL heeft de programma's geanalyseerd van zes partijen: CDA, D66, GroenLinks, de SP, de PvdA en de ChristenUnie. Ze zijn beoordeeld op hun effecten voor de leefomgeving in 2030, omdat voor dat jaar belangrijke doelen zijn gesteld, zoals op het gebied van klimaatbeleid.
Lees hier meer over de analyse van het PBL:
Meer koopkracht en meer groei
De koopkracht van burgers gaat erop vooruit, heeft het CPB becijferd. De plannen van de SP zorgen voor een koopkrachtstijging van 2 procent. De PvdA, D66 volgen met respectievelijk 1,8 en 1,2 procent. Bij GroenLinks, Denk en 50Plus stijgt de koopkracht met 0,9 procent. Bij de VVD en de ChristenUnie (0,6 procent) en bij het CDA (0,4 procent) vallen de toenames nog kleiner uit. Alleen bij de SGP gaat de koopkracht niet vooruit.
De meeste programma's leiden tot een hogere economische groei. Die van VVD, D66 en PvdA scoren het hoogst, met een gemiddelde groei van 1,9 procent in de komende vier jaar. De plannen van CDA en SP resulteren volgens het CPB in een groei van 1,7 procent. Die van de SGP en de ChristenUnie zorgen voor een groei van 1,5 procent, evenveel als bij voortzetting van het huidige beleid.
Baudet in Facebook-Q & A: de maatregelen zijn absurd, totaal niet in proportie
In aanloop naar de verkiezingen kunnen kijkers/lezers/luisteraars vragen stellen aan lijsttrekkers. Vandaag was Thierry Baudet van Forum voor Democratie aan de beurt. Hij ging onder meer in op het coronabeleid, eventuele regeringsdeelname en zijn rol als outsider.
Morgen is lijsttrekker Farid Azarkan van Denk te gast bij de NOS.
Doorrekeningen CPB: partijen willen hogere lasten voor bedrijven
Tien partijen kiezen voor flinke lastenverzwaring voor bedrijven. De mate waarin loopt wel sterk uiteen, blijkt uit de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's door het Centraal Planbureau. VVD en SGP laten de lasten voor het bedrijfsleven stijgen met 3,5 miljard euro, de PvdA met 42 miljard euro.
Het CPB heeft de programma's van tien partijen doorgerekend: VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, Denk en 50Plus. In totaal zijn het 2000 maatregelen.
Het planbureau kijkt daarbij naar financieel-economische keuzes en de effecten tot 2025, het beoogde einde van de volgende Kamerperiode. Doordat alles langs dezelfde meetlat wordt gelegd, kunnen de plannen goed worden vergeleken.
Tekort laten oplopen
De meeste partijen willen de komende periode meer geld uitgeven en daarmee dus het begrotingstekort laten oplopen. "Vrijwel alle partijen vergroten de overheidsuitgaven en geven een impuls aan de economie", zegt CPB-directeur Pieter Hasekamp in een toelichting.
Een ander opvallend punt is dat een aantal partijen kiest voor een "ingrijpende" stelselwijziging, gericht op het toeslagenstelsel. Dat stelsel is door de kinderopvangtoeslagaffaire bij veel partijen impopulair geworden.
Lees hier het hele rapport van het CPB van 370 pagina's en kijk hier de persconferentie
Baudet: corona niet bewust de wereld in geslingerd
Zojuist was de lijsttrekker van Forum voor Democratie bij NPO Radio 1, waar hij als eerste lijsttrekker te gast was in de verkiezingsreeks met interviews. Daar zei Baudet niet te geloven dat het corona-virus bewust de wereld is in geslingerd. Baudet vindt wel "extreem toevallig" dat het virus ontstaan is in de buurt van een Chinees laboratorium waar onderzoek werd gedaan naar virussen. Maar mensen uit zijn achterban die geloven dat corona bewust is verspreid, spreekt hij tegen.
Verder ziet Baudet dat corona gebruikt wordt door wereldleiders om maatregelen door te voeren op weg naar "een wereldstaat". Het woord complot vindt hij in dat verband niet gek. "Het wordt als scheldwoord gebruikt, maar betekent letterlijk dat er onderlinge afspraken gemaakt worden die je niet naar buiten brengt."
Opblazen
De FvD-leider zegt dat hij niet betoogt dat het virus niet bestaat. Hij noemt corona een "stevige griep". Het is volgens Baudet "niet niets" maar hij vindt wel dat "we het aan het opblazen zijn" met de vergaande maatregelen.
Op de vraag waarom hij aan het begin van de uitbraak vorig jaar een andere mening had, zei hij er in het begin zelf "ook ingestonken" te zijn. Hij vindt inmiddels dat we moeten "stoppen met de maatregelen en uit de paniek moeten komen".
Overeenkomsten in de verkiezingsprogramma's: wat alle partijen willen
Hoe ziet je wereld eruit over een paar jaar? Waar woon je? Wat verdien je? En hoe hard mag je rijden? Om daar invloed op uit te oefenen, kun je over twee weken een vakje rood kleuren in het stemhokje.
Toch is er al voor de Tweede Kamerverkiezingen een potloodschets te maken van het volgende regeerakkoord. Over een aantal onderwerpen denken veel partijen namelijk hetzelfde, komt naar voren uit een vergelijking van de programma's.
Lees hier wat de overeenkomsten zijn:
1,8 miljoen kijkers
Het eerste grote verkiezingsdebat op televisie heeft gisteravond een groot publiek bereikt. Naar het RTL Verkiezingsdebat keken bijna 1,8 miljoen mensen. In het Amsterdamse Felix Meritis gingen zes lijsttrekkers met elkaar de strijd aan over onder meer klimaat, economie en diversiteit. Ook de voor- en nabeschouwing trokken veel kijkers met respectievelijk 1,4 miljoen en 900.000 kijkers.
Lees en kijk hier terug hoe het debat ging:
Twee weken tot het stemmen begint, wat kan er nog verschuiven?
Hoeveel kan er nog verschuiven in de dagen tot de verkiezingen van 17 maart? Héél veel, zeggen politieke wetenschappers. "Er is echt nog helemaal niets beslist", zegt ook peiler Peter Kanne van I&O Research.
Lees hier hoe het de afgelopen keren verschoof en wat er dit keer nog kan gebeuren:
Thierry Baudet deze ochtend bij de NOS
Vanochtend is Forum voor Democratie-leider Baudet te gast in het NOS Radio 1 Journaal. Van 08.30 tot 09.00 uur zit hij in de uitzending waar het onder meer zal gaan over zijn coronastandpunt. Rond 09.15 uur beantwoordt de FvD-lijsttrekker vragen van kijkers in een Q&A op de NOS-Facebookpagina.
Zaterdag was Baudet bij Nieuwsuur, toen ging hij onder meer in op de coalitie in Brabant:
Stemadvies Arjen Lubach?
"Over twee weken mogen we stemmen, op een partij waar je je goed bij Volt, euh voelt", zei de presentator bij aanvang van zijn programma Zondag met Lubach.
Het viel niet bij iedereen in goede aarde:
Doorrekeningen komen later deze ochtend
Het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving komen vandaag met een analyse van de verkiezingsprogramma's. Dan worden vragen beantwoord als: welke partij trekt het meeste geld uit voor onderwijs? Welk effect hebben de plannen van partijen op de overheidsfinanciën? Welke partijen halen de klimaatdoelen en wie betaalt die rekening?
Het CPB kijkt naar financieel-economische keuzes van partijen en de effecten tot 2025, het beoogde einde van de volgende Kamerperiode. Het PBL kijkt naar de effecten van beleidsplannen op de leefomgeving, met als ijkjaar 2030. Onder leefomgeving verstaat het PBL onder meer mobiliteit, klimaat, energie en wonen.
De persconferentie over de doorrekeningen is vanaf 10.30 uur live te zien op NOS.nl.
Lees hier meer over het doorrekenen in deze onzekere coronatijd:
RTL-debat: pittig, maar geen 'gamechanger'
Zes partijen zijn gisteravond in het RTL-verkiezingsdebat een paar keer stevig met elkaar in botsing gekomen. D66-leider Kaag viel uit naar PVV-leider Wilders over discriminatie en Zwarte Piet. GroenLinks-leider Klaver vond dat VVD-leider Rutte "niet eerlijk" was over kernenergie.
Ook zei CDA-leider Hoekstra dat hij Rutte "echt ongeloofwaardig" vond toen hij had gezegd dat ook de VVD vond dat de rijksten meer belasting moesten betalen. "U heeft het hardst gevochten voor de slechtste onderwerpen", aldus Hoekstra. Rutte was het er niet mee eens. "Het beleid hebben we met elkaar gedaan."
Kijk hier naar opvallende fragmenten in het RTL-debat:
NOS-verslaggever Ron Fresen noemde het een boeiend debat, waarbij geen van de lijsttrekkers grote fouten hebben gemaakt. "Met name de nieuwkomers Kaag en Marijnissen waren heel rolvast". Het was onderhoudend, constateert Fresen. "Maar een gamechanger zat er niet in."
Aftrap van de verkiezingscampagne
Afgelopen vrijdag is de campagne officieus afgetrapt met het NOS-radiodebat. Dat begon direct scherp met het thema betrouwbaarheid. Verder kwamen de grote thema's veiligheid, integratie, zorg en klimaat voorbij.
Kijk hier het debat terug in zeven video's:
Campagne begonnen en het campagneblog ook
Welkom in dit eerste campagneblog van de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. In aanloop naar de verkiezingen op 15, 16 en 17 maart is al het campagnenieuws hier te vinden.