Antisemitisch geweld in New York neemt toe

Een steekpartij in het huis van een rabbi, twee schutters die urenlang vuurden op een koosjere supermarkt en Joodse vrouwen die in het gezicht worden geslagen en uitgescholden.

New York en omgeving worden opgeschrikt door antisemitisch geweld. De burgemeester van de stad, Bill de Blasio, spreekt van een 'crisis' na de dertiende aanval in drie weken tijd. De Amerikaanse Anti-Defamation League (ADL) noemt het geweld een 'epidemie'. Volgens de Joodse antidiscriminatie-organisatie steeg het aantal antisemitische misdaden in de stad dit jaar met 21 procent ten opzichte van 2018.

Niet alleen New York, thuis voor ruim een miljoen Joden, wordt geconfronteerd met een reeks incidenten - volgens ADL is in heel de Verenigde Staten een toename van antisemitisch geweld te zien. Zo doodde een terrorist vorig jaar elf joodse mensen in een synagoge in Pittsburg, en kwam bij een aanslag op een joods gebedshuis in Californië in april een vrouw om.

"Dit is een nationaal fenomeen en het is beangstigend en verontrustend", onderstreepte Andrew Cuomo gisteren in een toespraak. De gouverneur van New York veroordeelde de daden als 'binnenlands terrorisme'. "Een 'Amerikaanse kanker', gevoed door groeiende intolerantie."

In de lucht

Ondertussen zwelt de angst onder Joden aan. "Iedereen die zichtbaar Joods is - door zijn peies (de krullende haarlokken, red.) of kleding - is een mogelijk doelwit", zegt rabbi Joseph Potasnik aan de telefoon. Hij is vicepresident van de New Yorkse Raad van Rabbijnen."Of je nu naar de synagoge gaat of met je kind over straat loopt - Joden voelen zich niet honderd procent veilig."

"Families zijn ongerust", zegt een inwoner tegen The Washington Post. "Als je door onze orthodoxe buurt loopt, voel je het in de lucht hangen. Kinderen zijn bang, ouders nerveus."

Vier religieus-joodse politici dringen aan op concrete acties. Burgemeester De Blasio kondigde al aan de politie-inzet in Joodse wijken te verhogen, de New York Police Department heeft een speciale unit gecreëerd voor het opsporen en stoppen van daders.

Ook de synagogen zelf nemen extra maatregelen. Rabbi Potasnik vertelt dat diverse gebedshuizen in New York paniekknoppen hebben laten installeren, andere synagoges zetten detectiepoortjes bij de ingang. "Het is goed dat de politie meer mankracht beschikbaar stelt, maar met een miljoen Joden in de stad kun je nooit de veiligheid van iedereen garanderen."

Oorzaak

Bestuurders wijzen voor de oorzaken vooral naar elkaar. "De afgelopen jaren heeft zich in dit land een sfeer van haat ontwikkeld", zegt bijvoorbeeld Bill de Blasio van New York. "Veel daarvan komt uit Washington en het beïnvloedt ons inmiddels allemaal." Hij verwijt de president polariserende retoriek die rechts-extremisten tot actie aanzet. Trump is Making America Hate Again, zei De Blasio eerder - een verwijzing naar Trumps campagneslogan Make America Great Again.

De president zelf veroordeelde de aanvallen als 'horrific'. Op Twitter schreef hij dat alle Amerikanen 'samen moeten komen om de plaag van antisemitisme te bestrijden, te confronteren en uit te roeien'.

Rudy Giuliani, persoonlijk advocaat van de president en oud-burgemeester van New York, wees op zijn beurt juist naar De Blasio. Geweld tegen Joden in de stad had volgens hem veel eerder gesmoord kunnen worden als de huidige burgemeester eerder en harder had ingegrepen.

Afro-Amerikaans

Rabbi Potasnik ziet niet één oorzaak. Ja, hij ziet een toegenomen instabiliteit in de Verenigde Staten. En ja, met name op sociale media ziet hij taal die soms doordrongen is van het kwaad. "Door die factoren is een giftig klimaat ontstaan dat direct invloed heeft op hoe mensen zich gedragen. Het verdeelt mensen en kan ze tot misdrijven aanzetten", zegt hij.

In de staat New York werd met verbijstering gereageerd op de aanval op een huis van een orthodox-joodse voorganger:

"Maar opvallend is dat het geen witte rechts-extremisten zijn die achter de laatste grote aanslagen zitten, maar Afro-Amerikaanse daders." Het zwarte paar dat achter de aanslag op een koosjere supermarkt in New Jersey zat, wordt gelinkt aan de Black Hebrew Israelites - een antisemitische haatgroep die gelooft dat Afrikaans-Amerikanen de ware afstammelingen zijn van de oude Israëlieten.

"Ik weet niet waar deze toename van antisemitisme vandaan komt, maar duidelijk is dat er te weinig serieuze dialoog is tussen groepen", zegt Potasnik. Toch is de trend van antisemitische incidenten niet onomkeerbaar, denkt hij. "Je zag het vorig jaar in Pittsburg, en nu in New York. Bij de herdenking van de aanslagen waren meer niet-Joden dan Joden aanwezig. Het raakt ons allemaal, ik weet zeker dat we hier sterker uitkomen."