Wat betekent de verlaging van de maximumsnelheid van 120 of 130 naar 100 kilometer per uur concreet? Het is een belangrijke vraag die wordt gesteld, nu het kabinet dat wapen inzet om iets te doen aan de stikstofcrisis. Maar dé oplossing voor de lange termijn is dit nog niet. Negen vragen en antwoorden over deze maatregel.
Hoeveel stikstof zou deze maatregel moeten besparen?
Niet heel veel, maar genoeg om de woningbouw voorlopig te redden. Volgens 'stikstofhoogleraar' Jan Willem Erisman bespaart het verlagen van de maximumsnelheid naar 100 ongeveer 0,3 procent van de totale Nederlandse stikstofuitstoot.
"Het is een heel klein effect", zegt Erisman. "Het gaat alleen maar om het compenseren van de bouw, om de bouw weer vlot te trekken. Dit geeft net de ruimte die je nodig hebt om de bouw te compenseren."
Hoe werkt deze maatregel dan?
Voor elke vierkante kilometer in Nederland gaat waarschijnlijk berekend worden wat de snelheidsverlaging op de snelweg in de buurt aan stikstofruimte oplevert. Projecten dicht in de buurt van een snelweg zullen dus meer stikstofruimte hebben dan projecten verder weg. Van de ruimte die ontstaat gaat 30 procent naar de natuur en de overige 70 procent kan voor de woningbouw worden gebruikt.
Hoeveel huizen kunnen nu gebouwd worden?
Het kabinet heeft de ambitie dat er volgend jaar ongeveer 75.000 huizen gebouwd gaan worden, en hoogleraar Erisman denkt dat dat aantal gebouwd kan worden. Eerder zei het kabinet al te komen met een zogenoemde 'drempelwaarde' om bouwprojecten tot 200 woningen weer vlot te trekken.
Profiteren alle bouwprojecten hiervan?
Zeker niet. Voor veel grotere bouwprojecten is de verlaging van de maximumsnelheid niet genoeg. Pas in mei komt de speciale stikstofcommissie onder leiding van Johan Remkes met een rapport voor de aanpak van het stikprobleem voor de lange termijn. In het eerste rapport van de commissie, onder de noemer Niet alles kan, adviseerde de commissie al wel om de maximumsnelheid op rijks- en provinciale wegen te verlagen. Volgende maand komt er een plan om de neerslag van stikstof in de Natura 2000-gebieden op de lange termijn te verlagen.
Wanneer gaat het in?
Al heel snel. Het kabinet wil dat de verlaging van de maximumsnelheid aan het begin van het nieuwe jaar wordt ingevoerd.
Wat zijn de voor- en nadelen van 130 rijden op de snelweg? Nieuwsuur zocht het in september uit:
Mogen we straks nog ergens 130 rijden?
Ja, volgens de plannen wel. De maximumsnelheid wordt overdag, dus op de drukste momenten van de dag, 100 kilometer per uur. Van 19.00 uur tot 06.00 uur wordt de maximumsnelheid dan op de plekken waar het nu ook al mag 120 of 130. Dat is dus niet overal. In sommige delen van het land, bijvoorbeeld in stedelijk gebied, is de maximumsnelheid nu al 24 uur per dag 100 of lager.
Hoeveel langer ben je met 100 onderweg?
Als je naar de cijfers kijkt, ben je op diverse wegen langer onderweg. Op sommige plekken kan je best lang achtereen 130 rijden, bijvoorbeeld op de A7 van Sneek naar Groningen. Dat is een afstand van ongeveer 70 kilometer. Met 130 kilometer per uur doe je daar 32 minuten over. Als je 100 rijdt, duurt de rit tien minuten langer.
Maar deze cijfers zeggen niet zoveel. Eerder zei hoogleraar Dick de Waard (Rijksuniversiteit Groningen) al dat mensen de tijdwinst bij een hogere snelheid overschatten. In Nederland zijn de stukken waarop je continu 120 of 130 kunt rijden, beperkt. En door op- en afritten wordt het verkeer continu gestoord.
Komen er door een lagere maximumsnelheid niet meer files en ongevallen?
Als je puur objectief kijkt naar het verkeer, dan is dat niet de verwachting. "Je remweg is veel korter: als er iets gebeurt, dan sta je veel sneller stil", zegt verkeerspsycholoog Kirsten van Merwijk van XTNT. "Maar waar je zeker in een overgangsperiode mee te maken zal hebben, is dat mensen zich sneller zullen vervelen. Ze mochten eerst 130 op een bepaald stuk, en mogen dan nog maar 100. Dan kan het zijn dat ze toch even op hun telefoon kijken, omdat het langzamer gaat."
Voor de verkeersveiligheid lijkt verlaging echter, zeker op termijn, een goed idee. Hard nodig ook, want de laatste jaren is het onveiliger geworden op de snelwegen. "Als je de snelheidslimiet omlaag doet, dan leidt dat over het algemeen ook tot minder variatie in de snelheid", legt Marjan Hagenzieker uit. Zij is hoogleraar Verkeersveiligheid aan de TU Delft. "Bij 130 zijn er nog best veel automobilisten die 100 rijden. Als iedereen ongeveer dezelfde snelheid rijdt, is de spreiding kleiner."
Wat ook meespeelt is de enorme lappendeken aan maximumsnelheden in het land. "De limiet is op heel veel plekken variabel", zegt Hagenzieker. "Dat is verwarrend en leidt tot onrustig gedrag. Mensen twijfelen, kiezen de verkeerde snelheidslimiet. Ik kan me zo voorstellen dat een algemene lagere maximumsnelheid daarom ook goed is voor de doorstroming."
En de boete?
Wie zich niet kan inhouden en toch 130 blijft rijden waar je 100 mag, kan rekenen op een bekeuring van 234 euro. Het Openbaar Ministerie gaat op korte termijn bekijken welke mogelijkheden er zijn voor snelheidscontroles. Een woordvoerder benadrukt dat handhaving van de maximumsnelheid "altijd een belangrijk aandachtspunt" is.
Of iedereen zich in het begin ook echt aan de maximumsnelheid gaat houden, is volgens verkeerspsycholoog Van Merwijk maar de vraag. "De maatregel zal weerstand oproepen bij weggebruikers. Men wordt beperkt in de snelheid, en wil het liefst gewoon zo hard mogelijk. Een maatregel die in de overgangsfase nodig is, is in dit geval handhaving."
Door de maatregel moeten er snel nieuwe borden worden bijgemaakt:
