Nederlandse journalist in Libië: 'Dit wordt een langdurige oorlog om Tripoli'

Het lijkt er niet op dat het opgelaaide conflict in Libië snel ten einde komt. Dat zegt de Nederlandse journalist en Libië-kenner Gerbert van der Aa. Hij is net teruggekeerd van een kort verblijf in Tripoli, de hoofdstad van Libië.

Krijgsheer Haftar startte begin deze maand een offensief richting Tripoli. Sindsdien wordt internationaal gevreesd voor een nieuwe burgeroorlog in het land, dat na het afzetten van dictator Kadhafi in 2011 nooit in rustig vaarwater kwam.

"Een maand geleden leek het nog de goede kant op te gaan", zegt Van der Aa in het NOS Radio 1 Journaal. "Ik dacht dat het een ontspannen verblijf zou worden in Tripoli, waar ik wilde kijken hoe het land zich stabiliseert." Een dag voordat hij naar Libië vloog, opende krijgsheer Haftar echter de aanval.

Vanuit zijn hotel hoorde Van der Aa in de verte het mortiervuur. "Ik ben geen oorlogsverslaggever, dus ik vond het best angstig."

De bevolking is na jaren van wanorde en anarchie wel wat gewend. "Veel mensen zeggen: 'Er wordt al acht jaar lang regelmatig gevochten en na een paar dagen of weken gaat het normale leven weer verder.' Er heerst berusting onder hen."

Na zijn reis denkt Van der Aa dat het nu wel eens anders zou kunnen zijn. "Deze keer zal het normale leven niet na een paar dagen weer verdergaan. Dit wordt een langdurige oorlog om de hoofdstad."

Gebukt onder milities

De internationale gemeenschap riep Haftar op zijn offensief te staken. Zowel de VN-Veiligheidsraad als de zeven landen die de G7 vormen spraken hun zorgen uit over het escalerende geweld. De VS trok een deel van zijn militairen, die Libische eenheden steunden in de strijd tegen IS, terug. Ook de EU houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten: chaos in Libië betekent mogelijk meer mensensmokkel vanuit dat land naar Europa.

Premier Sarraj van de door de VN gesteunde regering in Tripoli kondigde na de aanval van Haftar een tegenoffensief aan. Intussen wordt Tripoli in de greep gehouden van verschillende milities, die hun eigen territorium verdedigen. "Sommige zijn extremistisch of salafistisch, sommige zijn gewoon criminele organisaties die geld verdienen met het smokkelen van mensen, drugs en alcohol."

De lokale bevolking gaat gebukt onder het gebrek aan centraal gezag. "Ik kwam veel mensen tegen die in hun nabijheid ontvoeringen hebben meegemaakt", zegt Van der Aa. "De bevolking lijdt onder de willekeur van de milities."

'De nieuwe Kadhafi'

Een deel van de bevolking ziet de opmars van Haftar om die reden hoopvol tegemoet. "Ik sprak opmerkelijk veel Libiërs die Haftar wel zien zitten en het niet erg vinden dat hij Tripoli aanvalt", zegt Van der Aa. "Haftar gaat keihard afrekenen met de milities zodat de gewone burger weer in orde en rust kan leven, is de hoop."

De milities zien hem echter als een nieuwe Kadhafi, een nieuwe dictator. "Al die milities hebben hun naam gevestigd in de strijd tegen Kadhafi. Er is in 2011 ruim een half jaar gevochten om hem weg te krijgen. Dat is gelukt. Nu komt Haftar, een oude vriend van Kadhafi, dus verzetten zij zich hevig."

Ook westerse regeringen, waaronder die van Nederland, zijn niet blij met de opmars van Haftar. Ondanks dat heeft hij de afgelopen jaren veel macht naar zich toe weten te trekken en wordt hij inmiddels gesteund door onder meer Rusland en Saudi-Arabië.

Van der Aa sluit niet uit dat Haftar, die een einde aan de anarchie zegt te willen maken, alsnog de steun van het Westen krijgt. "Frankrijk was het eerste land dat hem een kans wilde geven en ik heb het idee dat de VS daar ook voor openstaat. Haftar slaagt er dus steeds meer in de internationale gemeenschap aan zijn zijde te krijgen."