Smartphones en wiet: smokkel in gevangenis blijft hardnekkig probleem

Het lukt justitie maar niet om verboden spullen uit handen van gevangenen te houden. Gisteren lekte een video uit waarop te zien is dat criminelen in de gevangenis in Westzaan grote smartphones en wiet in hun cel hebben. En vandaag werd bekend dat een proef met een speciale lichaamsscanner is mislukt; smokkelwaar werd niet gedetecteerd.

Zelfs een hypermoderne gevangenis als die in Westzaan, waar de meer dan duizend gevangenen in de gaten worden gehouden door 1160 camera's, is dus kwetsbaar als het op smokkel aankomt. Maar dat verbaast specialisten niet.

"Het systeem is niet waterdicht te krijgen", zegt advocaat Hettie Cremers in het NOS Radio 1 Journaal. Zij komt vanwege haar werk veel in de gevangenis, zo ook die in Westzaan. "Het is een illusie dat er ooit een gevangenis zal zijn waar contrabande zoals drank, drugs en telefoons niet naar binnen wordt gevoerd."

Smokkel in luier

Smokkelaars, meestal bezoekende vrienden of familie, worden steeds creatiever in het verstoppen van de verboden spullen. Een wel heel bijzondere smokkelmethode werd vorig jaar door de politie bekendgemaakt. In de luier van een baby die met bezoekers van de gevangenis in Westzaan meekwam, werden telefoons en drugs gevonden.

Wat volgens Cremers niet helpt bij de aanpak van smokkel is dat de ingang van het complex in Westzaan erg onoverzichtelijk is. Advocaten en familie van gedetineerden lopen door elkaar, waardoor het druk wordt. "Dat is bij andere inrichtingen vaak gescheiden. Het is me echt opgevallen, zeker omdat het zo'n modern complex is. Dat zou een stuk beter kunnen, waardoor ze ook beter op contrabande kunnen controleren."

Ze zegt dat enkele bewakers in Westzaan tegen haar hebben geklaagd over een tekort aan collega's. Dat zou een andere oorzaak van de smokkelproblemen kunnen zijn.

Het is een punt dat ook FNV-bestuurder Yntse Koenen aansnijdt. Hij zegt op NPO Radio 1 dat er honderd beveiligers te weinig zijn. "Het is op zich niet zo raar dat het personeel onvoldoende zicht heeft op wat er gebeurt. Door sluiting van andere inrichtingen zijn er onlangs vijftig gedetineerden naar Westzaan gebracht, zonder dat het personeel dat daarbij hoort, mee is verhuisd."

Te weinig toezicht

Het gebrek aan toezicht is iets wat advocaat Cremers wél verbaasde. "Mij viel op dat de beelden onder het koken zijn gemaakt. Daar verwacht je toezicht, want daar wordt ook met boter en olie gewerkt en dat praktijk leert dat dat ook momenten zijn dat rekeningen worden vereffend. Het verbaast mij dat dit zo vrijelijk kan gebeuren."

Koenen zegt dat de medewerkers geschokt zijn over wat er is gebeurd. De vakbondsman blijft erbij dat gebrek aan toezicht aan de werkdruk ligt. "Ze hebben er met de komst van die vijftig gedetineerden een probleem bovenop gekregen. Ze moeten hen inwerken in het nieuwe regime, wegwijs maken en tegelijkertijd alles goed in de gaten houden. Dat kan natuurlijk niet."

Minister Dekker van Rechtsbescherming zegt in een reactie dat de overplaatsing van gevangenen en personeel naar andere gevangenissen in evenwicht. Maar, geeft hij toe, er kan in dit geval best iets fout zijn gegaan. "Dat is precies waar we nu onderzoek naar doen."