Kan Zuckerberg de hoorzittingen aan? 'Hij moet wel, hij is de baas'
Vanavond, rond 20.15 uur Nederlandse tijd, betreedt Facebook-topman Mark Zuckerberg een zaal in het Amerikaanse Capitool. Hij zal daar leden van de Senaat treffen. Een dag later moet hij verantwoording afleggen aan leden van het Huis van Afgevaardigden. Het is de eerste keer dat Zuckerberg op deze manier wordt gehoord.
De politici zijn afkomstig van verschillende commissies, met allemaal hun eigen specialiteit. De vragen kunnen dus verschillen, maar het maakt eigenlijk niet uit wie Zuckerberg voor zich krijgt. Want dat alle politici hem kritisch willen bevragen staat wel vast. Ook weten we al vrijwel zeker dat hij opnieuw spijt zal betuigen.
De topman moet uitleggen hoe het kon dat in 2014 gegevens van maximaal 87 miljoen gebruikers via een persoonlijkheidstest-app in handen kwamen van databedrijf Cambridge Analytica. Dat bedrijf ging in 2016 werken voor de presidentscampagne van Trump. Cambridge Analytica ontkent overigens toen die data gebruikt te hebben.
Om zo het beeld dat het publiek van hem heeft als een tartende, geheimzinnige kolos om te vormen.
De topman is de afgelopen weken volop gebriefd en getraind door een team van experts, schrijft The New York Times. "Om zo het beeld dat het publiek van hem heeft als een tartende, geheimzinnige kolos om te vormen naar een berouwvol toonbeeld van openheid dat een reeks nieuwe privacy- en anti-misbruikmaatregelen aankondigt."
Legertje experts
Zo is een voormalig assistent van president Bush ingehuurd en staat een legertje advocaten en consultants de 33-jarige multimiljardair bij. Maar uiteindelijk heeft hij aan hen niets meer als hij eenmaal voor de Congresleden zit en mensen van over de hele wereld zijn woorden aandachtig zullen beluisteren en analyseren.
Zuckerberg heeft als het gaat om publieke optredens een niet al te beste geschiedenis. Hij blijft in wezen een nerd die graag programmeert. Maar inmiddels ziet de buitenwereld hem meer als een soort politicus, iemand van wie een grote visie wordt verwacht en die verantwoordelijkheid kan nemen. Dat doet hij inmiddels ook, maar het gevoel blijft overheersen dat dat hem niet is komen aanwaaien.
Dat komt deels ook door een interview uit 2010 met de twee doorgewinterde tech-journalisten Kara Swisher en Walt Mossberg, die in Silicon Valley worden gevreesd om hun kritische vragen. Dat gesprek met Zuckerberg ging ook over privacy. De topman had nog maar weinig ervaring, was behoorlijk zenuwachtig en ook een beetje ziek. Samen leidde dat tot een zwetende Zuckerberg.
In acht jaar is er natuurlijk veel gebeurd. Het interview was nog voordat Facebook beursgenoteerd was (dat gebeurde pas in 2012). Maar de vraag is of hij zichzelf vandaag staande zal weten te houden. Journalist Swisher schreef er een artikel over. Haar boodschap:
Hij moet wel en ik zal proberen dit langzaam te zeggen voor mensen die het niet begrijpen. Het. Is. Zijn. Werk. Als. CEO. Van. Facebook.
Dat neemt uiteraard niet weg dat het best spannend kan worden. Er zullen tijdens de vermoedelijk urenlange hoorzittingen een heleboel zaken de revue passeren. Een van de belangrijkste vragen: kunnen we Facebook, en daarmee de allerbelangrijkste baas daarvan, Mark Zuckerberg, onze persoonlijke gegevens nog wel toevertrouwen?
De afgelopen weken heeft Zuckerberg al geprobeerd om daarop met een volmondig "ja" te antwoorden. Maar dat zijn bedrijf al in 2015 op de hoogte was van de praktijken van Cambridge Analytica, daar niks over naar buiten bracht en dat Zuckerberg er toch vrij lang over deed voordat hij duidelijkheid verschafte, maakt zijn positie er niet sterker op.
In het naar buiten treden is wel wat veranderd, met als voorlopige climax een reeks maatregelen en een uitgebreide conference call met journalisten. Zoiets doet Zuckerberg eigenlijk nooit. Het tekende de kritieke situatie waarin het bedrijf zit.
Hij zal de maatregelen die al zijn aangekondigd vanavond gebruiken als startpunt. Als bewijs dat het Facebook menens is. Aan de politici is het vervolgens om te besluiten of ze hem geloven.
Vragen van 44 senatoren
Vanavond wordt Zuckerberg ondervraagd door maar liefst 44 senatoren. Het gaat om een, volgens The Washington Post zeldzame, gezamenlijke zitting van de commissies die gaan over juridische zaken en handel.
"Ik ben vooral geïnteresseerd in Mark Zuckerbergs visie op Facebooks verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt op het platform, hoe het platform gebruikersdata zal beschermen en hoe het van plan is om pro-actief misbruik te voorkomen", zei de leider van de Senaatscommissie over handel.
Ook zullen de senatoren van Zuckerberg willen weten hoeveel andere Cambridge Analytica-gevallen er nog zijn. Zakenzender CNBC maakte dit weekend al melding van een andere verdachte app, CubeYou. Het is de vraag of de topman vanavond met meer nieuwe namen komt.
Maar Facebook heeft te kampen met meer problemen. Denk aan de Russische inmenging in de VS via sociale media. Of wat dacht je van de problemen met nepnieuws? Omdat Zuckerberg niet elke week langskomt, zullen er ongetwijfeld politici zijn die ook daar vragen over willen stellen.
Wie er vanavond niet bij zitten, in tegenstelling tot een eerder veelbesproken hoorzitting met de techbedrijven, zijn Google en Twitter. In eerste instantie was dat wel het plan. Maar uiteindelijk besloot de Senaat de zitting toch vooral op Facebook toe te spitsen.
Europa
Het hoorzittingen-tweeluik is aan de ene kant een groot politiek spektakel, je zou bijna kunnen spreken van een tv-show. Maar, we moeten niet vergeten dat het uiteindelijk gaat om de vraag wat er gaat veranderen. In tegenstelling tot in Europa is de privacy van internetgebruikers in de VS veel minder goed beschermd. Dat zou door dit schandaal bij Facebook kunnen veranderen.
Zuckerberg heeft al wel gezegd dat hij in de VS dezelfde privacy-maatregelen wil als de regels die in Europa op 25 mei ingaan met de Algemene verordening gegevensbescherming.
Daarnaast loopt er nog een onderzoek van de Amerikaanse toezichthouder FTC naar het schenden van een afspraak uit 2011. Facebook moet volgens die afspraak expliciet toestemming vragen aan gebruikers voor het gebruik van gegevens als dat verder reikt dan wat in de privacyinstellingen staat. Experts vermoeden volgens The Washington Post dat die afspraak waarschijnlijk is geschonden. Dat kan Facebook op een miljoenenboete komen te staan.
