Openbaar aanklager ICC bezorgd over situatie Rafah • Rutte raadt Netanyahu grondoffensief af

'Geen grondoffensief zonder geloofwaardige uitweg voor burgers'

Er mag geen Israëlisch grondoffensief starten bij de stad Rafah in Gaza zonder een degelijk plan om burgers daar te beschermen. Dat zei de Amerikaanse president Biden in een persconferentie met de koning van Jordanië, Abdullah II. De koning zei op zijn beurt dat er zo snel mogelijk "een blijvend staakt-het-vuren" moet komen.

Aan een tijdelijk staakt-het-vuren wordt gewerkt, zei Biden. De Amerikanen willen een deal bewerkstelligen over de vrijlating van gijzelaars, die gepaard zou gaan met een "periode van kalmte" van zes weken.

In de tussentijd is het volgens de Jordaanse koning absoluut noodzakelijk dat landen financiële steun blijven geven aan de Palestijnse VN-hulporganisatie UNRWA. Onder meer Nederland heeft de steun aan die organisatie tijdelijk opgeschort nadat bekend werd dat medewerkers mogelijk betrokken zijn geweest bij de aanval van Hamas op 7 oktober.

Biden en Jordaanse koning spreken over vrij krijgen gijzelaars

De Amerikaanse president Biden heeft koning Abdullah II van Jordanië, zijn vrouw Rania en kroonprins Hoessein ontvangen in het Witte Huis. De ontmoeting vindt plaats nu er zorgen zijn over een aanstaand Israëlisch grondoffensief bij Rafah, waar naar schatting zo'n 1,4 miljoen Palestijnen naartoe zijn gevlucht.

Volgens een woordvoerder zullen Biden en de Jordaanse koning met elkaar bespreken hoe de vrijlating van overgebleven gijzelaars in Gaza tot stand kan worden gebracht. Ook spreken de twee naar verluidt over meer humanitaire hulp voor de Gazanen, een eventuele nieuwe gevechtspauze en "een visie voor duurzame vrede, inclusief de mogelijkheid van een tweestatenoplossing waarbij de veiligheid van Israël gegarandeerd wordt".

Het is de eerste keer dat de bondgenoten elkaar treffen sinds de droneaanval op een Amerikaanse basis in Jordanië vorige maand. Daarbij kwamen drie Amerikaanse militairen om het leven. De aanval werd volgens president Biden uitgevoerd door "radicale militante groeperingen die actief zijn in Syrië en Irak, en die gesteund worden door Iran".

Zo is het nu langs de grens met Gaza

Onze verslaggever trok van noord naar zuid aan de Israëlische kant van de grens met Gaza, langs plekken waar gevochten is en waar het conflict tussen Israël en Hamas te zien en te voelen is:

Hamas: drie gijzelaars dood na Israëlische bombardementen

De gewapende tak van Hamas zegt dat drie gijzelaars zijn overleden. Dat zou het gevolg zijn van Israëlische bombardementen. Vijf andere gijzelaars zouden volgens de terreurorganisatie gewond zijn geraakt.

"We zullen de namen en foto's van de doden pas delen als het lot van de andere gewonden duidelijk is", zegt een woordvoerder van de Al-Qassam-brigade.

Openbaar aanklager Internationaal Strafhof spreekt zich uit op X

Openbaar aanklager Karim Khan van het Internationaal Strafhof (ICC) schrijft dat hij zich grote zorgen maakt over de Israëlische bombardementen op Rafah en een mogelijk grondoffensief daar. Hij zegt op X dat het hof momenteel "vermeende misdaden" in Gaza onderzoekt. "Dat gebeurt met de grootste urgentie."

"Alle oorlogen hebben regels. En de wetten die op gewapend conflict van toepassing zijn, zijn niet voor interpretatie vatbaar", schrijft Khan. "Zoals ik herhaaldelijk benadrukt heb, moet wie de wet overtreedt niet achteraf klagen als mijn organisatie actie onderneemt overeenkomstig diens mandaat." De openbaar aanklager lijkt daarmee te doelen op Israël, en zegt daarbij dat hij "het gedrag van Israël nog niet heeft zien veranderen".

Khan roept in zijn bericht op het sociale medium opnieuw op tot de vrijlating van alle gijzelaars door Hamas. "Dat is ook een belangrijk punt in onze onderzoeken."

Rutte raadt Netanyahu grondoffensief af: 'Don't do it'

Demissionair premier Rutte zegt dat hij de Israëlische premier Netanyahu op het hart heeft gedrukt niet nu een grootschalig grondoffensief in Rafah te starten. "Don't do it, niet onder deze omstandigheden", zei Rutte na afloop van hun ontmoeting in Jeruzalem.

Rutte benadrukt dat er internationaal "maximaal druk wordt gezet" om het grondoffensief te voorkomen. "Dat heb ik in de meest stevige bewoordingen tegen Netanyahu gezegd", zegt Rutte.

Ook benadrukte Rutte dat het aantal burgerslachtoffers omlaag moet en hij heeft Netanyahu gevraagd meer humanitaire hulp door te laten tot de Gazastrook. Morgen reist Rutte door naar Saudi-Arabië voor een ontmoeting met kroonprins Mohammed bin Salman over de oorlog in Gaza.

Netanyahu tegen Rutte: Israël gaat door tot Hamas volledig is verslagen

De Israëlische premier Netanyahu heeft tegenover demissionair premier Rutte benadrukt dat Israël doorgaat met de oorlog in Gaza tot Hamas volledig is verslagen. De twee leiders spraken elkaar vandaag in Jeruzalem.

Van te voren liet Rutte op X weten dat hij het wilde hebben over een onmiddellijk staakt-het-vuren. Hij zegt dat er meer humanitaire hulp nodig is in Gaza, dat de Israëlische aanvallen snel minder intens moeten worden en dat Hamas de Israëlische gijzelaars vrij moet laten.

Het is het derde bezoek van Rutte aan Israël sinds het begin van de oorlog. Later vandaag spreekt Rutte met de Palestijnse minister-president Shtayyeh.

'67 doden bij Israëlische bevrijdingsactie gijzelaars'

Bij het bevrijden door Israël van twee gijzelaars in Rafah zijn 67 doden gevallen, meldt het gezondheidsministerie in Gaza, dat onder controle staat van Hamas. Er zouden ook tientallen gewonden zijn als gevolg van beschietingen en Israëlische raketaanvallen.

De Israëlische legerwoordvoerder Hagari zegt dat de gegijzelden op de tweede verdieping van een gebouw in Rafah werden vastgehouden door bewapende Hamas-leden. Na de bestorming van het gebouw begon de Israëlische luchtmacht aanvallen uit te voeren. Hamas spreekt van een bloedbad, waarbij ook vrouwen en kinderen zijn omgekomen. Israël heeft nog niets naar buiten gebracht over slachtoffers van de bevrijdingsactie.

Het is voor zover bekend de tweede keer dat Israël gegijzelden uit Gaza heeft bevrijd. Het gaat om twee mannen, van 60 en 70 jaar, die op 7 oktober uit de kibboets Nir Yitzhak werden ontvoerd.

'Biden intern gefrustreerd over Netanyahu'

De Amerikaanse president Biden is gefrustreerd over de houding van premier Netanyahu van Israël. Dat zeggen vijf anonieme bronnen rond Biden tegen NBC News.

Biden zou onder meer geïrriteerd zijn dat het hem niet lukt Netanyahu te overtuigen akkoord te gaan met een staakt-het-vuren. Biden zou hem "onmogelijk om mee te werken" vinden en zou hem ook meerdere keren een "klootzak" hebben genoemd.

De sfeer tussen beide leiders is gespannen sinds Biden voor het weekend liet weten dat hij vindt dat het Israëlische grondoffensief in Gaza doorslaat. Gisteren belden Biden en Netanyahu met elkaar om de kou uit de lucht te halen.

Een woordvoerder van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad zegt desondanks dat de relatie tussen de twee nog steeds goed is: "De president heeft duidelijk gemaakt waar hij het niet eens is met premier Netanyahu, maar dit is een decennialange relatie die zowel in het openbaar als privé respectvol is."

Staat in cassatie tegen F35-uitspraak gerechtshof

De Nederlandse Staat gaat in cassatie tegen het verbod op het uitvoeren van Amerikaanse onderdelen van F-35-gevechtsvliegtuigen naar Israël. Het gerechtshof in Den Haag besliste dat vanochtend in een hoger beroep, maar daar legt de Staat zich niet bij neer.

Volgens demissionair minister voor Buitenlandse Handel Van Leeuwen is het aan de Staat om "het buitenlandbeleid vorm te geven". Ook stelt hij dat er met andere landen afspraken zijn gemaakt over het doorleveren van de onderdelen. "Nederland moet een betrouwbare partner zijn", stelt hij.

Van Leeuwen zegt de uitspraak van het hof wel te respecteren en uit te voeren.

Woordvoerder Israël haalt uit naar VN-organisaties

In een dagelijkse briefing heeft een Israëlische regeringswoordvoerder keihard uitgehaald naar hulporganisaties van de Verenigde Naties in de Gazastrook. Eylon Levy hield ze direct verantwoordelijk voor de vele mensenlevens die de oorlog tot nu toe heeft gekost.

Volgens hem hebben de VN-organisaties opzettelijk burgers Hamas-bolwerken binnengebracht. Bewijzen leverde hij niet. "Op die manier hebben ze Hamas' strategie van menselijke schilden bekrachtigd." Israël stelt al maanden dat Hamas Palestijnse burgers als menselijk schild gebruikt en dat de terroristische beweging daarom schuldig is aan de burgerslachtoffers.

Desalniettemin eiste Levy dat de VN-organisaties gaan helpen met het evacueren van burgers uit Rafah, waar Israël een grondoffensief wil voeren. "Zeg niet dat het onmogelijk is. Werk met ons mee om een manier te vinden."

Israël en de Verenigde Naties liggen op ramkoers. Het land vindt dat VN-secretaris-generaal Guterres moet opstappen omdat die zei dat de aanslagen van Hamas op 7 oktober "niet in een vacuüm zijn gebeurd", met een verwijzing naar de bezetting door Israël. Ook zouden medewerkers van VN-organisatie UNRWA betrokken zijn geweest bij de aanval op Israël.

Guterres zei op zijn beurt vorige maand nog dat het Israëlische leger verwoesting heeft aangericht en burgers heeft gedood "op een schaal die ongezien is in mijn tijd als secretaris-generaal".

Rutte is in Israël, heeft top-3 aan prioriteiten

Demissionair premier Rutte is vandaag in Israël en op de bezette Westelijke Jordaanoever voor ontmoetingen met onder anderen premier Netanyahu van Israël en de Palestijnse premier Shtayyeh.

Hij deelt vanochtend op X drie dingen die wat hem betreft de grootste prioriteit hebben: veel meer noodhulp aan Gaza, de vrijlating van de gegijzelden door Hamas en snel minder heftige aanvallen van Israël. Hij roept de betrokken partijen daarnaast op tot een onmiddellijke gevechtspauze.

Israëlische gijzelaars herenigd met familie

Twee gijzelaars die afgelopen nacht door het leger van Israël zijn bevrijd uit de Gazastrook zijn in het ziekenhuis bij Tel Aviv herenigd met hun familie. De twee mannen waren maandenlang gegijzeld door Hamas.

Van de hereniging zijn deze beelden naar buiten gebracht:

Oxfam: uitspraak hof bijzonder goed nieuws

Mensenrechtenorganisatie Oxfam Novib heeft verheugd gereageerd op de uitspraak van het gerechtshof in Den Haag. Het hof oordeelde vanochtend dat Nederland moet stoppen met de doorvoer van straaljageronderdelen aan Israël. Oxfam Novib had de zaak aangespannen, met PAX en The Rights Forum.

"Deze positieve uitspraak van de rechter is bijzonder goed nieuws, zeker voor de burgers in Gaza", zegt Oxfam-directeur Michiel Servaes. Hij vindt het een belangrijke stap om de Nederlandse regering te dwingen om zich te houden aan het internationaal recht.

Wel noemt Servaes het jammer dat er een rechtszaak voor nodig was om de doorvoer te blokkeren. "We hopen dat met dit vonnis het internationaal recht kracht bij gezet kan worden, ook in andere landen."

Hof Den Haag: Nederland moet export onderdelen F-35 stilleggen

Nederland moet binnen een week de doorvoer van straaljageronderdelen naar Israël stilleggen, heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald.

Het hoger beroep was aangespannen door Oxfam Novib en andere maatschappelijke organisaties. Zij vinden dat de doorvoer van de F-35-onderdelen in strijd is met het oorlogsrecht, omdat Nederland weet dat de jachtvliegtuigen waarvoor ze bedoeld zijn aanvallen uitvoeren op de Gazastrook. Eind december oordeelde de rechtbank in Den Haag nog dat Nederland de doorvoer van vliegtuigonderdelen naar Israël niet hoefde te stoppen.

Het hof geeft de organisaties nu toch gelijk. Israël houdt bij de aanvallen op de Gazastrook "onvoldoende rekening met de gevolgen voor de burgerbevolking". Bij de aanvallen zijn volgens het hof disproportioneel veel burgerslachtoffers gevallen, onder wie duizenden kinderen. Daarmee is er een duidelijk risico dat er met de gevechtsvliegtuigen "ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht worden gepleegd".

Demissionair minister Van Leeuwen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zegt dat hij de uitspraak van het hof bestudeert.

Israëlische nieuwssite publiceert eerste foto gegijzelden

The Times of Israel heeft een foto geplaatst van Fernando Marman en Louis Har, de gijzelaars die afgelopen nacht door Israëlische militairen werden bevrijd.

Op de foto staan de twee met hun partners. De vrouw van Har, die tussen de twee in zit, is ook de zus van Marman (met grijze broek). Clara Marman en Gabriela Leimberg waren ook gegijzeld door Hamas en werden eind november uitgeruild tegen Palestijnse gevangenen.

Netanyahu: militaire druk nodig voor redden gegijzelden

De Israëlische premier Netanyahu wil doorgaan met de militaire operaties in de Gazastrook totdat de "totale overwinning" is bereikt. Alleen dan zullen alle gegijzelden worden bevrijd, zegt hij in een reactie op het redden van twee gijzelaars vannacht.

In een boodschap op X prijst hij de daarbij betrokken militairen voor hun moed. Hij stelt verder dat Israël geen enkele kans zal laten lopen om de gegijzelden vrij te krijgen.

Palestijnen: Netanyahu wil wraak, geen overwinning

Het Palestijnse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Israëlische aanval op Rafah van afgelopen nacht scherp veroordeeld. Het ministerie stelt dat de Israëlische premier Netanyahu "massamoorden pleegt gericht op wraak en niet op een overwinning en ook niet in overeenstemming met het internationaal recht, zoals hij beweert".

Bij luchtaanvallen tijdens de Israëlische operatie om twee gegijzelden in Rafah te bevrijden, zijn vannacht volgens Palestijnse bronnen zo'n vijftig Palestijnen gedood. Tientallen mensen raakten gewond.

Bij de Palestijnen en binnen de internationale gemeenschap zijn grote zorgen over een op handen zijnde Israëlisch grondoffensief in Rafah, waar sinds de oorlog uitbrak tot 1,5 miljoen inwoners van Gaza hun toevlucht hebben gezocht. Zelfs Israëls meest geharde bondgenoot, de VS, steunt dat offensief niet.

Opnieuw schip beschoten in zeestraat Jemen

Opnieuw is een schip in de Bab el Mandeb-zeestraat tussen de Rode Zee en de Golf van Aden onder vuur genomen. Een bulkcarrier werd beschoten met twee raketten, vermoedelijk afgevuurd door de Houthi's in Jemen.

Volgens de Britse maritieme beveiligingsfirma Ambrey is het schip beschadigd geraakt aan de stuurboordkant. Het schip zou onderweg zijn naar Iran.

Het Britse UKMTO, een informatiepunt van de Britse marine voor scheepvaart rond het Arabisch schiereiland, meldt dat de bemanning van het schip ongedeerd is gebleven en dat het schip doorvaart naar de volgende haven.

Israël: twee gijzelaars bevrijd

Het leger van Israël zegt dat het twee gijzelaars heeft bevrijd uit de Gazastrook. Het gaat om de 60-jarige Farnando Marman en de 70-jarige Louis Har. De twee mannen werden op 7 oktober door Hamas-leden ontvoerd uit de kibboets Nir Yitzhak.

De twee zouden uit de grensstad Rafah zijn gered bij een commando-operatie. Volgens het leger verkeren de twee in goede gezondheid.

Het is voor zover bekend de tweede keer dat het leger erin slaagt gijzelaars te bevrijden. Wel zijn er in ruil voor een staakt-het-vuren tientallen gijzelaars vrijgelaten door Hamas. Israël zegt dat er nog 136 gijzelaars in handen van Hamas zijn.

Rutte brengt bezoek aan Israël en Palestijnse gebieden

Demissionair premier Rutte brengt vandaag een bezoek aan Israël en de Palestijnse gebieden. Het is de derde keer sinds het uitbreken van de oorlog dat Rutte naar het land reist.

Rutte begint vanmiddag met een ontmoeting met de Israëlische premier Netanyahu. Daarna heeft hij een overleg met de Israëlische minister Gantz. Later op de dag ontmoet hij de Palestijnse minister-president Shtayyeh.

Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst staan de ontmoetingen in het teken van een onmiddellijke gevechtspauze in de Gazastrook. De laatste keer dat Rutte in Israël was, was in oktober en november.

'Tientallen doden bij luchtaanvallen Rafah'

Israël heeft opnieuw luchtaanvallen uitgevoerd op het zuiden van de Gazastrook en grensstad Rafah. Daarbij zijn volgens het Palestijnse ministerie van Gezondheid zeker 50 mensen om het leven gekomen en tientallen mensen gewond geraakt. Israël heeft de aanvallen bevestigd en zegt dat ze "tot een einde zijn gekomen", zonder verder in detail te treden.

De Israëlische premier Netanyahu had vrijdag de opdracht gegeven om Rafah te ontruimen. Volgens hem houden leden van Hamas zich daar schuil.

Hij kreeg veel kritiek op die plannen omdat veel Palestijnen vanuit het noorden en midden van de Gazastrook juist naar de grensstad zijn gevlucht. De Amerikaanse president Biden riep Israël op om militaire acties in Rafah niet door te laten gaan. Hij wilde een plan om de veiligheid van de ruim 1,4 miljoen Palestijnen die ernaartoe gevlucht zijn te garanderen.

Jordaanse koning Abdullah stapt zelf in vliegtuig voor luchtdropping boven Gaza

De Jordaanse koning Abdullah heeft zelf meegeholpen hulpgoederen te droppen boven Gaza. Op beelden op sociale media is hij in militaire kleding te zien in een vliegtuig.

Jordanië voert vaker zulke luchtdroppingen uit, geholpen door onder meer Nederland. Er worden medische hulpgoederen en voedsel losgelaten boven Gaza. Jordanië dringt er al maanden bij Israël op aan om meer hulp toe te laten tot de Gazastrook.

De Jordaanse staatszender Al Mamlaka deelt beelden van de koning op X:

Welkom

Welkom in een nieuw liveblog over de situatie in het Midden-Oosten. Het blog van gisteren is hier terug te lezen.