Klimaattop officieel begonnen • Opwarming beperken tot 1,5 graden wordt 'heel erg lastig'

Blog gesloten

Met deze post gaat het liveblog van dit weekend over COP26 dicht. Morgen is er een nieuw blog.

Vandaag officieel geopend, maar morgen begint klimaattop pas echt

De klimaattop in Glasgow is vandaag officieel geopend, maar morgen houden alle grote leiders een toespraak. De afgevaardigden worden eerst welkom worden geheten door de Britse kroonprins Charles, nu zijn 95-jarige moeder koningin Elizabeth vanwege gezondheidsredenen verstek laat gaan.

Verslaggever Klimaat en Energie, Heleen Ekker, schetst in dit artikel wat er op het programma staat op deze klimaatconferentie.

Boom op spoor naar Glasgow, treinverkeer loopt vast

Een omgewaaide boom op het spoor tussen Londen en Glasgow blokkeert het treinverkeer tussen beide steden. Juist vandaag nemen honderden afgevaardigden en belangstellenden de trein naar de klimaattop. Veel reizigers zijn gestrand in Londen.

Door een storm viel in Northamptonshire een boom op een bovenleiding. De boom moet eerst weggehaald worden voordat de schade kan worden hersteld, zegt de spoorbeheerder. Mogelijk is het traject pas morgen weer te gebruiken.

Veel klimaatactivisten kiezen de trein om naar de klimaatconferentie te gaan: de Zweedse activiste Greta Thunberg arriveerde gisteren en ook een speciale klimaattrein vanuit Nederland met 500 mensen kwam gisteren aan in Glasgow.

Gestrande reizigers in Londen:

Klimaatzorgen in China: 'Smog zie je vanuit slaapkamerraam, CO2 niet'

De inwoners van de regio rondom de Gele Rivier in China maken nu kennis met de eerste gevolgen van klimaatverandering, schrijft correspondent Sjoerd den Daas.

"Kijk, blauwe luchten, witte wolken", wijst een autobestuurder omhoog, gevraagd naar de grootste veranderingen in de regio. Met zijn besmeurde auto staat hij in de rij voor een van de wasstraten nabij het dorpje Wangjialing. Het dorp ligt vlakbij een van de grootste mijngebieden in de provincie Shanxi, in het noorden van China. "De provinciale wegen worden regelmatig schoon gesproeid, maar op de kleinere wegen komt het stof nog steeds omhoog", lacht de man.

De aanpak van luchtvervuiling staat nog altijd hoog op de agenda. Het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen is een ander verhaal. Smog is zichtbaar vanuit het slaapkamerraam, CO2 niet. Bewustwording van klimaatverandering lijkt beperkt, zelfs bij de mensen in Wangjialing, die er nu al mee te maken krijgen.

Prins Charles: top is 'laatste kans' voor de aarde

De Britse prins Charles heeft wereld- en regeringsleiders in Rome opgeroepen om naar de "wanhopige stemmen" te luisteren van de jongere generatie die de gevolgen van klimaatverandering gaat ondervinden. Hij noemt de klimaattop in Glasgow de "laatste kans" voor de aarde.

Charles is bij de G20-top in Italië en verwelkomt morgen de regeringsleiders in Glasgow. De G20-leiders hebben volgens hem een "enorme verantwoordelijkheid" voor de generaties die nog geboren moeten worden. Hij zei verder "eindelijk een verandering van houding ten opzichte van het klimaat" te zien.

Voorzitter: opwarming beperken tot 1,5 graden wordt 'heel erg lastig'

Het wordt "heel erg lastig" om met de wereldleiders afspraken te maken zodat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graden, zegt Alok Sharma, voorzitter van de Glasgow-top in een kort interview met BBC. "We zijn op weg naar een opwarming van 2 graden, maar we moeten daar echt onder blijven", benadrukt Sharma.

Hij noemt klimaatverandering een "enorme uitdaging die we collectief moeten aanpakken" en benadrukt dat nu het moment is om ervoor te zorgen dat de aarde niet te veel opwarmt.

BBC vroeg Sharma ook nog naar de rol van China tijdens de top. "Het land heeft sinds 2015 enkele stappen gemaakt, maar we verwachten natuurlijk meer", antwoordt hij. Hij noemt de top een goede gelegenheid voor het land om leiderschap te tonen.

"Ik wil meer inzet van alle landen, maar uiteindelijk zal het neerkomen op wat we gezamenlijk kunnen afspreken."

Nieuw-Zeeland wil uitstoot voor 2030 halveren

Nieuw-Zeeland heeft toegezegd om voor 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 50 procent terug te dringen. Dat is een aanscherping van de belofte uit 2015 waarin sprake was van 30 procent reductie voor 2030. Het vorige doel is volgens premier Ardern en haar klimaatminister Shaw onvoldoende om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken.

"We zijn maar voor een klein deel verantwoordelijk voor de wereldwijde uitstoot, maar we zijn omgeven door oceanen (...) dus we zijn niet immuun voor de gevolgen van klimaatverandering", zegt Ardern. "Het is daarom belangrijk dat we onze bijdrage leveren."

Nieuw-Zeeland wil onder meer inzetten op het openbaar vervoer; dat moet voor 2025 klimaatneutraal zijn.

De G20-landen hebben gisteren stevig onderhandeld over sterke toezeggingen om de uitstoot van broeikasgassen te dringen, blijkt volgens persbureau Reuters uit een conceptverklaring. Hoe dat precies moet gebeuren, blijft nog onduidelijk. De G20-landen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 80 procent van de wereldwijde uitstoot.

Wat kun je zelf doen?

Minder vlees eten, zonnepanelen, in eigen land op vakantie: het zijn allemaal dingen die je zelf kan doen om de klimaatcrisis aan te pakken, zegt Pim Nusselder van Milieu Centraal. De voorlichtingsorganisatie heeft berekend wat de klimaatwinst is van gedragsverandering.

"We zijn met meer dan 17 miljoen in dit land, en 17 miljoen mensen samen kunnen een hele grote bijdrage leveren", zegt Nusselder, die erop wijst dat veel mensen zich steeds bewuster worden van de impact van klimaatverandering.

De auto laten staan, geen verre vliegvakantie boeken en plantaardig eten leveren veel op:

IJskap op Antarctica vernoemd naar Glasgow

Groot-Brittannië gaat een smeltende ijskap op Antarctica vernoemen naar Glasgow, de stad waar vandaag de grote klimaatconferentie van start gaat. De naamverwijzing moet de nadruk leggen op het belang van de top. De komende twee weken vergaderen daar duizenden politici en beleidsmakers over hoe de opwarming van de aarde nog beperkt kan worden.

Het gaat om een stuk ijs op het Brits Antarctisch Territorium, een stuk van Antarctica dat door Groot-Brittannië wordt geclaimd. Onderzoekers van de universiteit van Leeds hebben vastgesteld dat ijskappen en gletsjers daar sneller dan voorheen smelten en zo bijdragen aan de zeespiegelstijging. Ook andere ijskappen in het gebied worden genoemd naar steden waar belangrijke klimaattoppen zijn gehouden of verdragen zijn gesloten, zoals Kyoto en Parijs.

Johnson: top is moment van de waarheid

De Britse premier Johnson heeft vlak voor het begin van de klimaattop in Glasgow opnieuw het belang van nieuwe klimaatafspraken onderstreept. "Deze conferentie is het moment van de waarheid voor de wereld. De vraag die iedereen stelt is of we dit moment aangrijpen of laten lopen", zei Johnson. Hij sprak de hoop uit dat alle wereldleiders bij de top daar een duidelijk antwoord op hebben. "Samen kunnen we een begin maken met het einde van klimaatverandering en een einde maken aan alle onzekerheid."

Johnson is als premier van het Verenigd Koninkrijk gastheer van de top, die de komende dag begint. In Glasgow worden meer dan 120 staatshoofden en regeringsleiders verwacht. Johnson is een van de sprekers aan het begin van de top, net als prins Charles en de wereldberoemde Britse bioloog David Attenborough.

Klimaatactivist Greta Thunberg onder politiebegeleiding aangekomen in Glasgow

Ook de 18-jarige klimaatactivist Greta Thunberg is gearriveerd op het treinstation van Glasgow. Bij aankomst werd ze opgevangen door zeker vijftien agenten.

Eerder vandaag demonstreerde de Zweedse activist in Londen tegen investeringen in fossiele brandstoffen. Ook de komende week staan er protestacties gepland. Thunberg doet vrijdag mee aan een schoolstaking in Glasgow, en een dag later is het de bedoeling dat ze deelneemt aan een protestmars in de Schotse stad.

Bekijk hier hoe Thunberg door politieagenten werd begeleid bij aankomst in Glasgow:

Klimaattrein gearriveerd in Glasgow: 'Ik hoop dat het niet alleen bij mooie woorden blijft'

De speciale klimaattrein heeft zijn eindbestemming bereikt. De trein vertrok vanochtend vanaf Amsterdam Centraal en reed via Rotterdam, Brussel en Londen naar Glasgow, waar morgen de klimaattop begint. In de trein zaten onder anderen leden van de Nederlandse delegatie en klimaatwetenschappers.

Aan boord zat ook Mara de Pater (27), de initiatiefneemster van de trein en onderzoeker op het gebied van milieubeleid. Zij hoopt dat er een beweging op gang komt die ertoe leidt dat ook de luchtvaart zich aan het Klimaatakkoord van Parijs houdt. "Daarnaast denk ik dat korteafstandsvluchten geschrapt moeten worden, en dat er een belasting op kerosine zou moeten komen."

De Pater vindt het moeilijk om te zeggen wat ze precies van de klimaattop in Glasgow verwacht. "Aan de ene kant zijn alle plannen die landen hebben ingeleverd duidelijk onvoldoende voor het klimaat. Tegelijkertijd kan dat besef ook werken als een wake-upcall", zegt ze.

De initiatiefneemster hoopt dat er in Glasgow duidelijke afspraken worden gemaakt en "dat landen daarna ook echt aan de bak gaan en dat het niet alleen bij mooie woorden blijft. Of dat er gezegd wordt: we gaan dit eerst nog even vijf jaar bestuderen. Regeringen moeten er echt meteen mee beginnen."

Timmermans bij klimaattrein: 'Voor kortere afstanden niet meer automatisch in het vliegtuig stappen'

EU-Commissaris Frans Timmermans heeft in Brussel de 'klimaattrein' uitgezwaaid. Hij hoopt dat de landen die deelnemen aan de klimaattop in Glasgow treinreizen zullen aanmoedigen, als een alternatief voor het vliegtuig.

Klimaatbedevaarders arriveren na tocht van honderden kilometers

Leden van religieuze klimaatactiegroepen zijn gearriveerd in Glasgow, waar ze deelnemen aan een optocht door het stadscentrum.

Sommige van de klimaatbedevaarders hebben honderden kilometers naar de Schotse stad gelopen. Zo heeft een actiegroep bestaande uit christelijke jongeren uit het Verenigd Koninkrijk naar eigen zeggen een tocht van 1900 kilometer naar Glasgow afgelegd. Een andere groep Spaanse activisten heeft na een boottocht van Bilbao naar Portsmouth ruim 800 kilometer naar Glasgow gelopen.

De optocht is door klimaatactiegroep Extinction Rebellion de opening genoemd van een reeks protesten die tijdens de klimaattop zijn gepland. Aan de optocht doet ook de religieuze tak van de actiegroep mee: XR Faith.

Om 18.00 uur Engelse tijd zullen ook nog honderden kerken in het Verenigd Koninkrijk hun klokken laten luiden tijdens een zogenoemd 'klokkenspel voor het klimaat'. De kerkklokken zijn bedoeld als een waarschuwingssignaal voor de deelnemers aan de top om snel actie te ondernemen tegen de klimaatcrisis.

Hotelkamers vol, dus gasten slapen op cruiseschepen

'Klimaattrein' in Engeland, waarom zijn treinreizen nog duur?

De 'klimaattrein' richting Glasgow is door het Kanaal gereden en aangekomen in Engeland. Intussen spreken mensen aan boord zich uit over de in hun ogen oneerlijke concurrentie tussen vliegtuigen en treinen.

"Wij zouden heel graag zien dat er een levelplayingfield komt (eerlijk speelveld, red), tussen de luchtvaart en het treinverkeer", zegt Heike Luiten, directeur NS International. "Eén trein naar Glasgow is goed voor zes vluchten", vertelt Luiten. Er gebeurt al wel veel, zegt ze. Zo komen er meer hoge snelheidstreinen in Europa, waaronder nachttreinen.

De prijsverschillen tussen vliegreizen en treinreizen zijn nog altijd groot. Met het vliegtuig naar Glasgow kost een paar tientjes, als je lang van tevoren reserveert. De trein kost een veelvoud. Het prijsverschil komt onder meer doordat op vliegen veel minder belasting wordt geheven dan op treinverkeer. Ans Rietstra van ProRail vindt dat de Europese Commissie deze problematiek moet oppakken.

"Je hebt een regisseur nodig, om ervoor te zorgen dat de trein een aantrekkelijk alternatief wordt. Wat mij betreft neemt de Europese Commissie deze rol op zich." Rietstra denkt dat voor iedereen die tot 700 kilometer reist de trein een goed alternatief moet kunnen zijn.

G20-landen in conceptverklaring: meer doen voor klimaatdoelen

Leiders van G20-landen zijn van zins meer te doen tegen klimaatverandering, om zo de doelen te behalen die zijn gesteld in het klimaatakkoord van Parijs. Dat blijkt uit een conceptversie van een verklaring die is opgesteld voor de tweedaagse G20-bijeenkomst in Rome. Het concept is ingezien door persbureau Reuters.

Het belangrijkste thema van de top is klimaatverandering. Volgens Reuters toont de conceptverklaring dat er stevig is onderhandeld tussen diplomaten over sterkere toezeggingen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. In de verklaring erkennen de regeringsleiders daarnaast dat het voor de klimaatdoelen essentieel is dat landen rond 2050 klimaatneutraal te zijn.

Wie zitten aan boord van de 'klimaattrein'?

In de 'klimaattrein' die vanochtend uit Amsterdam vertrok, wordt al volop gediscussieerd over ideeën om klimaatverandering tegen te gaan. In een van de coupés wordt passagiers gevraagd om roze kaartjes te beschrijven met ideeën om vervoer met treinen te promoten, in plaats van het vliegtuig, ziet redacteur Heleen Ekker, die ook in de trein zit.

Passagier Raki Ap (rechts op de foto) zegt: "Ik denk dat treinmaatschappijen hun zichtbaarheid op sociale media moeten vergroten. In tijden van de klimaatcrisis zou het goed zijn als er jonge ambassadeurs worden aangesteld, die uitleggen waarom je beter met de trein kunt reizen."

Aan boord zijn ook jonge klimaatactivisten en milieuorganisaties. Nine de Pater van Milieudefensie: "Wij reizen om twee redenen mee. We willen in Glasgow vertellen over onze rechtszaak tegen Shell, en hopen anderen te inspireren. Daarnaast willen we druk uitoefenen op beleidsmakers. Voor veel jonge mensen is dit het moment om te laten zien hoeveel zorgen we ons maken over klimaatverandering."

Klimaatdemonstranten van straat gehaald in Rome

In Rome zijn klimaatactivisten door de Italiaanse politie van straat gehaald, omdat ze de weg naar het centrum van de stad blokkeerden. De G20-top, waar het klimaat ook een belangrijk thema is, vindt dit weekend in Rome plaats. De demonstranten boden geen verzet, schrijft persbureau ANSA.

Bekijk de beelden:

'Belangrijke rol voor VK als gastland'

Voor het Verenigd Koninkrijk ligt als gastland van de top een belangrijke rol weggelegd, zegt correspondent Fleur Launspach in het NOS Radio 1 Journaal.

"Aan het begin van de top wordt de politieke toon voor de onderhandelingen gezet", zegt Launspach. "Als er lage ambities zijn, krijg je een zwakker resultaat. Maar als die opening geloofwaardigheid en overtuiging uitstraalt, kan het Verenigd Koninkrijk gezien worden als een hoogwaardige mediator van de top."

Het is een gigantische operatie om de top te organiseren in het Schotse Glasgow, zegt Launspach. "Er komen ongeveer 120 wereldleiders, 30.000 functionarissen en delegaties en 100.000 demonstranten in de aankomende twee weken. En dan nog ongeveer 10.000 agenten en beveiligers per dag."

'Klimaattrein' vertrokken uit Amsterdam

De 'klimaattrein' is zojuist vertrokken uit Amsterdam. De trein rijdt via Rotterdam en Brussel naar Londen, waar de passagiers overstappen op een trein naar Glasgow. De ongeveer 500 passagiers zijn niet alleen Nederlanders, zegt redacteur Heleen Ekker, die ook in de trein zit. Zo zijn er al eerder mensen per trein vertrokken uit Stockholm en Kopenhagen, die nu via Amsterdam naar de klimaattop reizen.

Bekijk het vertrek uit Amsterdam Centraal:

Klimaatverandering uitgelegd

Hoe kan klimaatverandering aangepakt worden? NOSop3 legt het in drie delen uit: het verleden, het heden en de toekomst van ons klimaat.

In het verleden veranderde het klimaat al, maar in het heden zorgelijk snel:

Klimaattrein vertrekt straks vanaf Amsterdam

Straks om 08.47 uur gaat vanaf Amsterdam Centraal de klimaattrein op weg naar de klimaattop in Glasgow.

De trein, die helemaal uitverkocht is, rijdt via Rotterdam en Brussel eerst naar Londen en vandaaruit door naar Glasgow. Aan boord is een deel van de Nederlandse delegatie, klimaatwetenschappers, jongeren en een aantal vertegenwoordigers van de grote Europese spoorwegbedrijven. Zij grijpen de reis aan om de trein als schone vervoerder te promoten.

Het is inmiddels een traditie geworden: op duurzame wijze naar een klimaattop reizen. Zo was er in 2015 ook al een speciale klimaatrein vanuit verschillende Europese hoofdsteden naar de belangrijke top in Parijs.

Tijdens de reis wordt er al volop gewerkt aan de voorbereiding van de top. Er zijn diverse workshops en sessies over duurzaamheid en klimaatverandering. Bij een tussenstop in Brussel zal eurocommissaris Frans Timmermans de trein uitzwaaien. In Londen moet er overgestapt worden door de ongeveer 500 deelnemers. De hele groep wandelt dan naar een ander station om daar de trein naar Glasgow te pakken. Die zal vanavond rond 19.00 uur Nederlandse tijd aankomen.

G20 in Rome van start op vooravond van Glasgow

Aan de vooravond van Glasgow begint vandaag de G20 in Rome, de informele top waar veel van de machtigste regeringsleiders elkaar voor het eerst sinds de corona-uitbraak weer in levenden lijve ontmoeten.

Een van de belangrijkste thema's van de top in Rome is de aanpak van klimaatverandering. De G20-landen zijn niet alleen verantwoordelijk voor 80 procent van de wereldeconomie, maar ook voor zo'n 80 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.

Wat staat er op het spel in Glasgow?

Waarom is de top in Glasgow de belangrijkste sinds die in Parijs? En wie gaan wat precies bespreken?

Vijf vragen en antwoorden over de top:

Al protesten in Glasgow

In aanloop naar de klimaattop worden er in Groot-Brittannië al demonstraties gehouden van klimaatactivisten. In Londen riepen betogers als Greta Thunberg buiten een bank de financiële wereld op investeringen in fossiele brandstoffen te schrappen.

In Glasgow zelf voerde Ocean Rebellion een toneelstukje op met betogers met olie brakende vaten als masker. Dat moest aandacht vragen voor greenwashing, de praktijk van grote bedrijven om een groen sausje over een vervuilende activiteit te gieten.

Welkom!

Welkom in het blog over de klimaattop in Glasgow van zaterdag 30 oktober. Lees hier alles over de gebeurtenissen in aanloop van de COP26; de officiële opening van de top is morgen.