Alles is anders, ook deze Prinsjesdag, zei de koning. Het overgrote deel van de Troonrede was dan ook gewijd aan de gevolgen van de coronacrisis. Wat vinden Nederlanders van zijn toespraak, en de plannen van het kabinet?
"Ik vond het goed dat er aandacht werd gevestigd op mensen die zo veel leed ondervinden van de coronacrisis. En ook 'de kleine mensen' werden genoemd, zoals de supermarktmedewerkers", zegt de Haagse muzikant Willem Bodhi (51). Met belangstelling keek de zzp'er vanuit zijn woonkamer naar de Troonrede.
"Toen de koning zei dat er miljoenen gaan naar kunst en cultuur, dacht ik yes! Maar ik vrees dat het geld gaat naar theaters en musea en dat ik er niks van zie."
Van de een op de andere dag vielen in het voorjaar de inkomsten van Bodhi weg. Iets wat hij zag aankomen, maar waar hij toch enorm van schrok. "Ik werd heel down, had geen optredens en opeens ook geen toekomstperspectief. Terwijl ik nog jaren heb om te leven, met een huis en gezin."
Door het inkomen van zijn vrouw, heeft Bodhi geen recht op inkomenssteun. Dat wordt volgens hem nu een probleem. "Zij moet in haar eentje de lasten dragen. En natuurlijk doe ik wat ik kan, maar het is een verliesgevende operatie."
Inmiddels heeft Bodhi weer wat werk, maar het blijft lastig. Hij zou gebaat zijn bij financiële steun om deze periode te overbruggen. "Wat ik zou willen is dat de overheid zzp'ers perspectief geeft en geld. Dat hoeft niet veel te zijn en het kan ook deels een lening. Maar ik heb tijdens de Troonrede eigenlijk niks gehoord waar ik wat aan heb. Ik zet een serieus gezicht op, maar ben eigenlijk een beetje verdrietig van binnen."
'Heel positief'
Eigenaar van drie sportscholen Ruud Schurink (54) volgde de Troonrede vanuit zijn kantoor: "Ik vond het een erg goede rede. Er wordt niet bezuinigd en wel geïnvesteerd in een derde noodpakket voor bedrijven. De overheid gaat dus echt voor het behoud van banen en dat vond ik heel positief."
Schurink maakte zelf gebruik van de eerste ronde noodsteun. Mede daardoor hoefde hij niemand van zijn 43 vaste personeelsleden te ontslaan. "Natuurlijk dekte het niet alle kosten, maar het hielp. Daar ben ik enorm dankbaar voor. Ik besefte weer wat het is om in een land te leven waar dit soort hulp bestaat."
Meer dan drie maanden waren zijn sportscholen noodgedwongen dicht. Sinds deze maand zit het aantal klanten weer voorzichtig in de lift. Ondanks de schade is hij positief over de toekomst. "Ik heb niet dertig jaar gewerkt aan mijn bedrijf om het door een virus te zien stranden."
Als Schurink dan een kanttekening moet noemen bij de Troonrede, is het dat de overheid meer mag inzetten op lastenverlichting voor bedrijven. "Maar voor de rest voel ik me erg gesteund."
'Jammer maar een begin'
"Een mooi begin", zo noemt senior longverpleegkundige Janine Nieuwenhuis (41) de steun die is beloofd aan haar sector. "De koning sprak zijn waardering uit, dat is altijd leuk, maar het is ook fijn dat er geld wordt vrijgemaakt om de werkdruk te verlagen."
De bonus die het personeel in de zorg krijgt, weegt volgens Nieuwenhuis niet op tegen het ontbreken van salarisverhoging. "Van het geld dat wordt vrijgemaakt hoop ik dan maar dat het op een goede manier terechtkomt: zoals aan meer handen aan het bed en scholing."
De eerste maanden na het begin van de uitbraak in Nederland waren voor haar een heel hectische en emotionele periode. "We hadden te maken met een nieuw en grillig ziektebeeld. Het medisch personeel stond met de rug tegen de muur. Maar het was ook een periode van fantastische waardering van de buitenwereld en van patiënten voor wie wij er echt konden zijn omdat er verder niemand anders bij mocht."
Mensen vroegen de verpleegkundige vaak of zij het zelf wel volhield. "Door de steun en adrenaline lukte dat goed. Alleen begint het nu weer te knellen: we merken dat het steeds drukker wordt op de afdeling en dat met minder personeel", zegt Nieuwenhuis. "Deze periode hakt er bij mij en mijn collega's dan ook flink in - en dan moet de winter nog beginnen."
Naast de eerder afgesproken bonus van 1000 euro, werd vandaag bevestigd dat er nog een bonus van 500 euro komt. Dat is volgens Nieuwenhuis niet genoeg om personeel te behouden en aan te trekken. "Er moet echt meer geld komen, want er is nu te weinig mankracht. Er is straks bij een mogelijke tweede golf geen plek in ziekenhuizen als werknemers de zorg nog vaker links laten liggen of het werk mentaal niet aankunnen."
Romy Kleij (25) is woningzoekende in de Haagse regio Wateringse Veld. Maar door haar studieschuld van 30.000 euro en de krapte op de huizenmarkt lukt het haar niet iets te vinden. "Ik kijk inmiddels naar huurwoningen, maar dat kost weer te veel geld. Daardoor wijk ik zelfs uit naar andere steden, terwijl ik hier mijn hele leven heb."
"Mijn hele generatie zit door de krappe woningmarkt in de problemen", zegt Kleij, die werkt als vestigingsmanager bij een sportschool. Als tijdelijke noodoplossing woont ze bij haar moeder in huis. "Maar bij volwassen worden, hoort ook een eigen huis. Maar als er iets binnen mijn budget beschikbaar is, zijn er nog twintig anderen."
'Een paar duizend euro op tonnen'
Het afschaffen van de overdrachtsbelasting voor starters verandert daar volgens Kleij niet veel aan. Evenals de aangekondigde huurverlaging voor mensen met een te hoge huur ten opzichte van hun inkomen.
"Die huurverlaging is een mooie stap vooruit. En ook de overdrachtsbelasting is fijn. Maar het scheelt een paar duizend euro op tonnen. Daar koop je een leuk vloertje van maar het woningtekort verdwijnt er niet mee."
