UWV erkent fouten bij Wajong: snelheid zet kwaliteit beoordeling onder druk 

Er worden fouten gemaakt bij de beoordeling van aanvragen van de Wajong-uitkering. Mogelijk kregen kwetsbare jongeren hierdoor onterecht wel of juist geen uitkering.

Daarover schrijven EenVandaag en het AD op basis van een evaluatie van het UWV over Wajong-beoordelingen en gesprekken met (oud-)medewerkers van het UWV. Het bericht volgt op eerdere berichten over problemen rondom de arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA).

Regelmatig fouten

Het beeld dat uit een rapport van het UWV eerder dit jaar naar voren komt, wordt omschreven als alarmerend. Een medewerker zegt dat de interne controle-afdeling de bevindingen "kommer en kwel" noemde.

Er werd een steekproef gedaan met 110 dossiers uit de eerste helft van 2024. In 58 procent van de gevallen is daar een goede beslissing genomen. In 10 procent van die dossiers is er zeker een foute keuze gemaakt, bij de rest van de besluiten is er twijfel.

"Met dit soort percentages zouden in de organisatie alle alarmbellen moeten afgaan", zegt een medewerker van het UWV. Het betekent dat jongeren met een ziekte of handicap een uitkering mislopen, die juist onterecht krijgen of dat die verkeerd wordt vastgesteld.

'Minder controles'

Het UWV bevestigt dat er inderdaad uit de steekproeven blijkt dat er fouten zijn gemaakt bij de berekening van de Wajong-uitkering. De uitvoeringsorganisatie zegt dat door de ambitie om wachttijden terug te dringen soms de kwaliteit van de beoordelingen onder druk komt te staan. "Vanwege de focus en de druk op het wegwerken van achterstanden bij mensen die wachten op een sociaal medische-beoordeling hebben we minder controles uitgevoerd."

Een Wajong-aanvraag bestaat uit twee delen. De medische beoordeling bepaalt of iemand wel of niet in aanmerking voor de Wajong komt. De arbeidsdeskundige beoordeling is van invloed op de hoogte van de uitkering. Of er fouten in de medische beoordeling zijn gemaakt waardoor mensen onterecht wel of geen Wajong hebben gekregen, kan het UWV niet zeggen.

Fouten in de hoogte van de berekening zullen niet heel vaak voorkomen, zegt het UWV, omdat bij de Wajong deze meestal redelijk eenvoudig zijn. Een Wajong bestaat uit 75 procent van je laatste inkomen. Voor veel aanvragers is het minimuminkomen het uitgangspunt omdat ze nooit eerder hebben gewerkt.

Wet open overheid

In 2017 kaartten interne controleurs al aan dat er hardnekkige problemen waren rond de Wajong. Die rapporten werden naar buiten gebracht toen Trouw hier in 2019 om vroeg.

Interne bronnen zeggen verder tegen het AD dat het bij het UWV al maanden bekend is dat er meer problemen zijn dan alleen bij de WIA-uitkering. Zo zijn er, naast de Wajong, ook gedupeerden bij de WW (werkloosheidsuitkering) en de Ziektewet. EenVandaag schrijft dat dit volgens Van Hijum niet op dezelfde schaal zou zijn als de fouten bij de WIA. Een oud-UWV-medewerker betwijfelt dat.

Deze zomer zei het UWV nog dat de regels rond de Wajong-uitkering te ingewikkeld zijn en daarom eenvoudiger moeten. Een deel van de mensen met zo'n uitkering houdt daardoor te weinig geld over om goed van rond te komen.

"Mensen vinden dat spannend en moeilijk omdat het kan leiden tot terugvorderingen", zei UWV-bestuurslid Nathalie van Berkel destijds. "Ze laten het liggen. Zo hebben die regels een tegenovergesteld effect van waar ze voor bedoeld zijn."