Markuszower, Keijzer op nieuwe ministeries, worden ook vervangers premier

Het ziet ernaar uit dat vier politici met een bijzondere politieke loopbaan naast minister ook vicepremier worden. Dat betekent dat zij beoogd minister-president Schoof zullen vervangen als die afwezig is. Daar hoort het leiden van de ministerraad en het geven van persconferenties bij.

Mona Keijzer (BBB) bevestigde vandaag dat zij vicepremier en minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wordt. Ook Sophie Hermans (VVD) en Eddy van Hijum (NSC) worden genoemd als vicepremier. En de eerste vicepremier, namens de PVV als grootste partij, zou Gidi Markuszower zijn.

Voor drie van hen wordt een apart ministerie ingericht omdat een vicepremier zonder eigen ministerie 'niet belangrijk genoeg' is. Ook willen de partijen met de namen van ministeries duidelijk maken wat voor hen belangrijk is aan het kabinetsbeleid.

Markuszower wordt dus genoemd als vicepremier en de nieuwe minister van Asiel en Migratie. Met hem is een totaal andere koers te verwachten op het asieldossier.

Zo noemde hij het immigratiebeleid in 2021 "één grote misdaad tegen het Nederlandse volk" waar de verantwoordelijke politici voor "voor een tribunaal gedaagd moeten worden". En dit jaar zei hij dat er te veel Oekraïense vluchtelingen in Nederland zijn. "Het is best te begrijpen dat mensen uit Oekraïne hiernaartoe willen komen, want ze betalen hier geen huur, geen gas, geen water en licht."

Ook met staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) had hij regelmatig aanvaringen over het asielbeleid. "Als de staatssecretaris écht wil dat die bootjes en de daarmee gepaard gaande verschrikkelijke ongelukken en verongelukten stoppen, dan moet hij eigenlijk duidelijk zeggen aan al die gelukzoekers: 'Kom niet naar Nederland, wij sluiten onze grenzen'", zei hij.

Waarschuwingsbrief AIVD

De politieke carrière van Markuszower begon moeizaam. In 2010 trok hij zich terug van de kandidatenlijst van de PVV omdat in een waarschuwingsbrief van de AIVD aan PVV-leider Wilders stond dat Markuszower een risico vormde voor de integriteit van Nederland. De AIVD zei dat hij contact had met medewerkers van buitenlandse inlichtingendiensten, die niet werden genoemd.

Vijf jaar later kwam hij toch weer op de lijst en werd hij gekozen in de Eerste Kamer. Sinds 2017 is hij in de Tweede Kamer de asielwoordvoerder. Regelmatig komt Markuszower in aanvaring met andere Kamerleden vanwege zijn uitgesproken standpunten en woordkeus.

Keijzer uit het kabinet gezet

Ook Keijzers politieke carrière kent conflicten. In 2021 werd ze door Rutte uit het kabinet gezet omdat ze zich in het openbaar kritisch had uitgelaten over het coronabeleid. Ze was toen staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat.

Bij haar voormalige partij het CDA deed zij twee keer mee aan lijsttrekkersverkiezingen. De tweede keer verloor ze van Pieter Omtzigt en Hugo de Jonge. In 2023 verliet ze het CDA voor BBB. Nu komt ze in debatten als minister tegenover haar voormalige concurrent en partijgenoot Omtzigt te staan.

Ook van Keijzer is bekend dat zij geen blad voor de mond neemt. Een uitspraak in een praatprogramma dat "Jodenhaat bijna onderdeel is van de islamitische cultuur" kwam haar op veel kritiek te staan. Maar BBB verdedigde haar en Keijzer bleef bij haar stelling.

Persoonlijk aangevallen

Van Hermans is het opvallend dat zij vicepremier wil worden in een kabinet van iemand die haar in een debat denigrerend toesprak. Wilders noemde haar tot twee keer toe tassendrager. "U bent wat mij betreft, en ik mag mijn mening geven, nog steeds die tassendrager en die assistent van Rutte", zei hij.

Hermans was politiek assistent van Rutte en daarvoor van minister Blok. Zij is de dochter van oud-minister Loek Hermans, ook VVD. Even was er sprake van dat zij in de voetsporen van haar vader zou treden en minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zou worden.

Maar het wordt dus het nieuwe ministerie van Klimaat en Groene Groei. Zij volgt daarmee haar partijgenoot Christianne van der Wal op, die het als stikstofminister geregeld aan de stok had met BBB.

Vertrouweling Omtzigt

NSC'er Eddy van Hijum is de tweede vicepremier die een lange geschiedenis bij het CDA heeft. Hij staat bekend als een politicus die zelden in conflicten terechtkomt. Hij geldt als vertrouweling van partijleider Omtzigt die de partij door de ingewikkelde onderhandelingen laveerde.

Voor Van Hijum hoeft geen nieuw ministerie te worden opgericht. Hij gaat naar Sociale Zaken, van oudsher een ministerie dat meedoet met de belangrijkste kabinetsgesprekken over de overheidsfinanciën. Hij neemt daar het stokje over van CDA-minister Van Gennip, die als demissionair vicepremier regelmatig de persconferentie van Rutte overnam.