Topambtenaar: zwaarder straffen vergroot personeelstekort in gevangenissen

Topambtenaar Wim Saris van het ministerie van Justitie waarschuwt in het AD voor het voornemen van de nieuwe regeringscoalitie om de criminaliteit te bestrijden door langer te straffen en het leven in de gevangenis te versoberen. Nu al lopen bijna drieduizend gestraften vrij rond, omdat er geen personeel is om ze te bewaken.

De maatregelen in het hoofdlijnenakkoord zullen dat tekort vergroten, verwacht Saris. Hij is directeur-generaal van de Dienst Justitiële Inrichtingen die over het gevangeniswezen gaat.

"Een cel heeft een intercom, hè?", zegt hij. "Wat denk je als je mensen de hele dag opsluit? Die gaan daar meer op drukken en dan zijn we verplicht om te gaan kijken. Bovendien, als je mensen lang opsluit, hoe denk je dat die naar de weinige activiteiten komen die ze nog wel hebben? Gefrustreerd, onder meer." Saris vreest dat dit het werk in de gevangenis er niet leuker op maakt en het werken als cipier dus minder aantrekkelijk wordt.

Tegenstrijdigheid

In het akkoord schrijven PVV, VVD, NSC en BBB ook dat ze crimineel handelen vanuit de gevangenis beter willen bestrijden. "Om te voorkomen dat criminelen hun netwerken vanuit de cel blijven aansturen, moet je zicht op ze hebben", zegt Saris. "Dat verhoudt zich niet goed met het versoberen en schrappen van een dagprogramma."

Saris pleit voor meer variatie in de strafoplegging, zodat er in de gevangenissen capaciteit vrijkomt. Dat kan bijvoorbeeld door meer vervangende taakstraffen op te leggen voor mensen die een korte celstaf moeten uitzitten.

"Ongeveer de helft van de mensen die bij ons worden ingesloten, blijft korter dan drie maanden. De helft daarvan zelfs korter dan twee weken. Als iemand door een aantal weken detentie zijn baan verliest en zijn huis verliest, dan zijn de maatschappelijke kosten heel vaak groot. Maar dat is een politieke afweging."

Kritiek vaker geuit

Het AD-interview met Saris was vorige week. Hij wist toen nog niet wie de nieuwe minister van Justitie ging worden.

In het verleden was de richtlijn dat ambtenaren kritiek op het beleid binnenskamers hielden. Sinds de toeslagenaffaire en de parlementaire enquête over aardbevingen in Groningen wordt daar soepeler mee omgegaan. Het ministerie van Justitie had Saris toestemming gegeven voor het interview.