Terugkeer van Brexiteer Farage slecht nieuws voor moeizame campagne van Sunak
"Meltdown" kopt een Britse tabloid. Een andere krant heeft het over "Rishi's Darkest Hour", verwijzend naar een beroemde uitspraak van Sunaks verre voorganger Winston Churchill toen het land in zwaar weer verkeerde tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Het is de plotselinge terugkeer van Nigel Farage als hoofd van de Reform Party die het nieuws in het Verenigd Koninkrijk domineert. Farage was de aanjager van het Brexit-referendum en geldt als een bijzonder begaafde spreker voor rechts. Zonder Farage was het Verenigd Koninkrijk waarschijnlijk niet uit de EU gestapt.
De terugkeer van Farage is slecht nieuws voor premier Sunak; hij kan veel stemmen weghalen bij de Conservatieve Partij, die er sowieso dramatisch voorstaat. Zijn deelname geeft de Britse verkiezingen een onverwachte en turbulente wending. Of zoals Farage het zelf zegt: hij komt die "saaie idioten" van Labour en de Conservatieve Partij uitdagen met een "political revolt", vooral op het thema immigratie.
Zijn rechts-populistische Reform Party kon deze week in de peilingen op steun van 10 tot 12 procent van de kiezers rekenen. Dat was voordat Farage zijn politieke terugkeer aankondigde.
Vernietigende peiling
De campagne van huidig premier Sunak kent geen vliegende start. Na het aankondigen van vervroegde verkiezingen in de stromende regen vorige maand beging hij een blunder bij kiezers in Wales, door te vragen of ze uitkijken naar het EK voetbal (waar Wales zich niet voor heeft gekwalificeerd). Ook stonk hij in de klassieker van de Britse pers door zich in het vliegtuig te laten fotograferen onder een 'Exit'-bordje.
Net toen werd gedacht dat het niet veel erger kon worden, kwam er gisteren een vernietigende peiling die een historische nederlaag voor de Tories voorspelt: Labour zou met een meerderheid van 194 zetels kunnen winnen, een grotere marge dan partijleider Tony Blair in 1997 behaalde.
Die peiling komt pal voor het eerste grote televisiedebat tussen premier Rishi Sunak en oppositieleider Keir Starmer van Labour, vanavond om 21.00 uur Britse tijd. Voor zwevende kiezers die zich niet dagelijks met de politiek bezighouden is dit een belangrijk moment om de twee hoofdpersonen en hun beleidsvoorstellen beter in te schatten. Voor de politieke leiders valt er nog veel te winnen: ruim een derde van de kiezers heeft nog geen keuze gemaakt.
Eerste tv-debat
In de hoop vanavond het tij te keren heeft Sunak zijn agenda vrijgemaakt om zich voor te bereiden op dit tv-debat. Waarschijnlijk zal hij de aanval inzetten en kiezers de vraag voorleggen of zij Labour wel de macht toevertrouwen, bijvoorbeeld op economisch gebied.
Tot nu toe heeft de campagne van Sunak zich gericht op de conservatieve achterban, met belastingvoordelen voor gepensioneerden en het invoeren van een dienstplicht.
Labour-leider Keir Starmer zal in het tv-debat juist zoveel mogelijk willen hameren op de gevolgen van veertien jaar conservatief beleid. Hij zal Sunak verantwoordelijk willen houden voor de pijn in de portemonnee bij kiezers door hogere belastingen, hogere prijzen, stagnerende inkomens en gebrek aan economische groei.
De peilingen geven aan dat twee derde van de Britten een andere regering wenst. Niet toevallig is het favoriete woord van de Labour-campagne 'Change', dat met grote letters op hun campagnebus staat.
Koers naar rechts
Volgens politieke analisten is de campagne van de Conservatieve Partij er niet eens meer op gericht om te winnen, maar vooral op het beperken van de schade. Winst na zulke dramatische peilingen zou neerkomen op historisch gezien een ongekende comeback.
En Labour staat volgens de peilingen vooral voor omdat ze niet de Conservatieven zijn; tegelijk heeft de partij grote moeite met het overbrengen van de eigen beleidsplannen.
De terugkeer van oer-Brexiteer Nigel Farage zal het debat over migratie waarschijnlijk meer op de voorgrond brengen, en de totale politieke koers meer naar rechts trekken.
