Opvoedhulp en 'Dutch-DEA' als wapens in de strijd tegen drugscriminelen

Na de moordaanslag op strafrechtadvocaat Derk Wiersum gaat het over oorzaken en oplossingen. De vermoedelijke dader is een man van tussen de 16 en 20 jaar. Hij voerde de liquidatie waarschijnlijk uit omdat advocaat Wiersum Nabil B. bijstond, de kroongetuige in het proces tegen drugscrimineel Ridouan Taghi.

Jonge moordenaars die worden aangestuurd door steenrijke drugscriminelen: hoe moet je dat oplossen? Nederland vertoont gelijkenissen met een narcostaat, zegt de politie. "De georganiseerde criminaliteit, maakt het ons niet makkelijk", erkende premier Rutte tijdens de Algemene Beschouwingen, maar hij zei dat er wel iets aan te doen is. "Het gevecht vraagt om een lange adem."

Anti-drugseenheid

Een van de maatregelen om de drugscriminaliteit aan te pakken werd donderdag bekendgemaakt. Er moet een speciale anti-drugseenheid komen, naar voorbeeld van de Amerikaanse Drug Enforcement Administration (DEA).

Minister Grapperhaus van Justitie zei dat die eenheid zich moet richten op productie en aanvoerkanalen. De brigade, die onder de Nationale Politie komt te vallen, moet gespecialiseerde kennis hebben over drugsbendes en een schakel worden tussen de digitale recherche, andere politiediensten in Nederland en de diensten in andere landen.

Nederlandse 'drugsindustrie'

De oprichting van een 'Dutch-DEA' lijkt een antwoord op een bevinding van Pieter Tops, lector aan de Politieacademie, en onderzoeksjournalist Jan Tromp. Zij schrijven in een rapport over de drugscriminaliteit in Amsterdam dat de kennis en aanpak van de drugswereld zijn versplinterd.

In het rapport staat verder dat de Amsterdamse drugshandel miljarden euro's omzet en dat criminelen die eraan verdienen amper een strobreed in de weg wordt gelegd.

Bekijk hier cijfers over de Nederlandse 'drugsindustrie', op basis van schattingen van de politie:

Maar alleen hard optreden tegen drugsbazen lijkt niet voldoende. Ook de Amerikanen met hun jarenlange War on Drugs kampen nog altijd met goedkope drugs, overdosissen en almaar stijgende vraag en aanbod. Volgens sommigen moet de bloedige War on Drugs zelfs als aanjager van de drugshandel worden gezien.

Tops en Tromp schrijven in hun rapport daarom ook over de positie aan de onderkant van de criminele piramide: de jongeren. Ze worden de wereld ingezogen en krijgen steeds grotere klussen.

'Een stap waar je op kon wachten'

Erik Heijdelberg, directeur van Willem Schrikker Jeugdbescherming, ziet dat ook. Hij is daarom geschokt maar niet verbaasd dat de moord op advocaat Wiersum vermoedelijk door een jonge man is gepleegd. "We zien dit zich al jaren ontwikkelen. Het was bijna een stap waar je op kon wachten. Dit gaan we nog wel meer zien de komende jaren", zegt hij in het NPO 1 radioprogramma Nieuws en Co.

"Wij zien een enorme verharding van de jeugdcultuur die heel erg is gericht op status en geld. De manier om geld te verdienen is de drugshandel", zegt hij. "Het gebeurt vooral door jongens met een laag IQ. Ook met een laag IQ kun je iemand doodschieten, maar je overziet niet wat je doet."

Na de moord op Wiersum werd gesproken van een aanslag op de rechtsstaat, maar Heijdelberg betwijfelt of de dader dat ook zo ziet. "Die gaat alleen 'iemand laten slapen', zoals ze dat noemen."

De veelal jonge jongens die in de drugscriminaliteit verzeild raken, hebben hetzelfde profiel, zegt Heijdelberg. "Het zijn stuk voor stuk jongeren met een heel kwetsbare achtergrond uit arme gezinnen met weinig opvoedkracht van hun ouders."

Een oplossing moet dan ook daar worden gezocht, zegt hij. "We moeten in onze wijken de opvoedcultuur van ouders en scholen versterken. De ouders van veel van deze jongens zijn alleenstaande ouders met een heel lage opleiding. Ze zijn economisch heel zwak en die moet je met respect helpen."

Heijdelberg verwijst ook naar het rapport van Tops en Tromp. "Een van de dingen die ze zeggen is: volg wat er in de stad gebeurt met jongerengroepen. Volg dat echt en doe het in de wijken. En ga het tien jaar lang doen."