Ook PvdA wil basisbeurs terug, maar leenstelsel lijkt er nog wel even te blijven

De PvdA keert zich af van het leenstelsel voor studenten en wil weer een basisbeurs invoeren. In het NOS Radio 1-Journaal zei PvdA-leider Asscher dat deze "stressvolle" tijd, waarin jongeren moeite hebben met het vinden van een vaste baan en een woning, om een andere aanpak vraagt.

Volgens Asscher neemt de onzekerheid toe als jongeren ook nog eens moeten lenen om te kunnen studeren. Hij denkt dat de basisbeurs meer zekerheid geeft. Mocht de basisbeurs weer worden ingevoerd, dan moeten leenstelsel-studenten worden gecompenseerd, vindt Asscher. "Je moet dan gaan onderhandelen over een fatsoenlijke regeling voor deze tussengroep."

In 2015 was de PvdA nog voorstander van de afschaffing van de basisbeurs. Studenten kregen voortaan geen vast bedrag, maar moesten een lening afsluiten voor hun hele studie. Dat zou de solidariteit in de samenleving ten goede komen. De PvdA hamerde erop dat de slager niet moest meebetalen aan de studie van de advocaat.

Asscher zei vanmorgen op de radio dat het doel - zorgen dat het hoger onderwijs voor iedereen toegankelijk is - niet is veranderd, maar dat hij het op een andere manier wil bereiken. "Je moet kijken naar hoe de wereld er nu voorstaat. Je ziet nu dat die studieschuld voor een te grote groep toch een belemmering is."

Wat de uitwerking van het plan gaat kosten, is nog moeilijk in te schatten, zegt Asscher. Maar hij denkt met zo'n 700 miljoen euro al een heel eind te komen.

'Mooie dag'

De PvdA schuift aan bij Coalitie-Y, een initiatief van regeringspartij ChristenUnie. Die wil met jongerenorganisaties en tv-presentator Tim Hofman oplossingen verzinnen voor problemen waar deze generatie tegenaan loopt. ChristenUnie-leider Segers sprak de jongeren in februari voor het eerst. "En nu sluiten de PvdA en GroenLinks zich aan. Dat is ontzettend positief nieuws, het is een mooie dag."

Ook GroenLinks was eerst voorstander van het leenstelsel. Deze oppositiepartij maakte in mei een draai. Inmiddels is een meerderheid van de Tweede Kamer tegen het leenstelsel en voor herinvoering van de basisbeurs.

Ook regeringspartij D66 lijkt bereid om het leenstelsel aan te passen, bleek dinsdag. "Het doel is: het beste onderwijs, toegankelijk voor iedere jonge Nederlander die wil studeren. Als daarvoor het stelsel op de schop moet, dan doen we dat", zo laat D66-Kamerlid Paternotte weten.

De coalitiepartijen CDA en de ChristenUnie zijn altijd al tegen het leenstelsel, maar hebben in het regeerakkoord steun beloofd aan de voorstanders VVD en D66. Dat betekent dat er deze kabinetsperiode in elk geval niets zal veranderen. In maart 2021 zijn er verkiezingen. "Dus ik denk dat op z'n vroegst in het collegejaar 2021-2022 de beurs weer terug is", zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp.

Segers beaamt dat de terugkeer van de basisbeurs pas bij de volgende kabinetsformatie kan worden geregeld, maar hij is ervan overtuigd dat het dan ook gaat lukken. "De steun is zo breed, dat verandering onvermijdelijk is. Het leenstelsel heeft zijn langste tijd gehad."

'Hele hoop geld'

Minister Van Engelshoven laat weten dat zij het leenstelsel binnenkort gaat evalueren. Dat zou zij vier jaar na de invoering toch al doen. Er wordt gekeken of het lenen jongeren afschrikt om door te leren.

De minister van Onderwijs wil de uitkomst volgend jaar zomer naar de Tweede Kamer sturen. "Als uit die evaluatie blijkt dat het stelsel zoals het nu is - voor bepaalde groepen - een grote belemmering is, dan gaan we kijken naar mogelijke aanpassingen."

Overigens zegt Van Engelshoven dat zij er geen voorstander van is om het hele stelsel weer om te gooien. "We weten dat dat een hele hoop geld kost en er zijn heel veel noden in het onderwijs. Je moet daar investeren waar het slim is en waar het nodig is." Zij wil liever "heel gericht iets doen voor die mensen die door het leenstelsel in de problemen komen".