Spanning stijgt: gaat de renteverhoging op studieleningen door?

Het is nog steeds onduidelijk of de Eerste Kamer instemt met het kabinetsplan om de rente op studieleningen te verhogen. De senaat vergadert vanavond over het stevig bekritiseerde voorstel van minister Van Engelshoven van Onderwijs.

Het kabinet had een krappe meerderheid van 38 zetels in de Eerste Kamer, maar onlangs is senator Duthler uit de VVD-fractie gezet. Zij zit nu als zelfstandig senator in de Eerste Kamer en met haar eventuele tegenstem is de verhoging van de rente van de baan.

Wat Duthler gaat stemmen, is nog onzeker. De ex-VVD-senator aarzelt nog en wil haar definitieve standpunt laten afhangen van het antwoord dat D66-minister Van Engelshoven in het debat gaat geven. "Ik ben kritisch", zegt Duthler. Ze benadrukt dat ze echt nog niet weet of ze tegenstemt. "Zover ben ik nog gewoon niet."

Renteverhoging

Het plan van Van Engelshoven houdt in dat de rente op studieleningen niet meer voor vijf jaar wordt vastgezet, maar vanaf 2020 voor tien jaar. In de praktijk betekent dat een renteverhoging, want hoe langer de looptijd, hoe hoger het tarief. Bij een gemiddelde studielening van 21.000 euro en een afbetalingsregeling van 35 jaar zou het plan voor ex-studenten een kostenverhoging van 12 euro per maand inhouden, met een totaal van 5000 euro.

De afgelopen weken hebben studentenclubs en politieke jongerenorganisaties de druk opgevoerd op de Eerste Kamerleden. Met een brandbrief en een petitie proberen ze duidelijk te maken dat de toegankelijkheid en betaalbaarheid van studeren in gevaar komt.

Hoe die renteverhoging precies tot stand komt, legde NOS op 3 eerder uit:

Regeerakkoord

Ook vinden de tegenstanders dat het kabinet-Rutte III zich niet aan zijn belofte houdt dat het geld voor de afschaffing van de basisbeurs en de invoering van het leenstelsel alleen gebruikt zou worden voor de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs.

Het geld van de hogere studierente gaat naar de schatkist, vanwege de houdbaarheid van overheidsfinanciën, zegt het kabinet. De 10-jaarsrente staat in het regeerakkoord en daarom ligt het voor de hand dat de Eerste Kamerleden van coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie uiteindelijk toch voor zullen stemmen.

Kritische vragen

Maar zeker is dat niet, want senatoren stemmen op eigen gezag en kunnen van het partijstandpunt afwijken. De woordvoerders van de vier coalitiepartijen willen aan de vooravond van het debat nog niets zeggen.

D66-senator en woordvoerder Rinnooy Kan: "We gaan het in de fractie bespreken." VVD-senator Bruijn heeft nog een "aantal kritische vragen", maar gaat die eerst aan de minister stellen, zo benadrukt hij. CDA-senator Martens wil nog niets over het onderwerp kwijt. Het CDA en de ChristenUnie zijn eigenlijk tegen het leenstelsel, maar zijn wel akkoord gegaan met de handhaving daarvan.

Nieuwe Eerste Kamer

Na het debat met de minister is er nog een week voor de beslissende stemming op dinsdag 4 juni. Dat is ook de laatste kans voor minister Van Engelshoven, want een week later is de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd. Dan heeft de minister zeker geen meerderheid meer voor haar voorstel, want grootste nieuwkomer Forum voor Democratie en alle andere oppositiepartijen zien er niets in. In de Tweede Kamer stemden zij afgelopen december ook al tegen.