'Tekorten na no-deal-brexit geen rampscenario, maar waarschijnlijkheid'

Het Verenigd Koninkrijk zal naar verwachting te maken krijgen met voedsel-, brandstof- en medicijnentekorten als het land zonder deal uit de EU stapt. Dat schrijft de Britse krant The Sunday Times op basis van gelekte documenten met de inschattingen van de Britse regering. Daarin staat verder dat de havens tijdelijk verstoord zullen worden en dat er waarschijnlijk grenscontroles tussen Ierland en Noord-Ierland nodig zullen zijn.

De Britse staatssecretaris van Energie, Kwasi Kwarteng, doet de berichten af als bangmakerij. "Ik denk dat er een hoop bangmakerij is. We moeten ons voorbereiden op een brexit zonder akkoord. We zullen volledig voorbereid zijn op een vertrek uit de EU zonder akkoord op 31 oktober." Premier Johnson wil geen commentaar geven op het artikel.

The Sunday Times schreef al eerder over de mogelijkheden na een no-deal-brexit en wist toen te melden dat de tekorten en vastgelopen havens alleen werden verwacht in een rampscenario. Uit de nieuwe documenten blijkt volgens The Times dat er nog meer problemen worden verwacht dan eerder al werd gezegd na een brexit zonder akkoord.

'Havens drie maanden verstoord'

In de documenten staat onder meer dat 85 procent van de vrachtwagens "mogelijk niet klaar is" voor de Franse grenscontroles. Daardoor zouden er naar verwachting tot drie maanden lang ernstige verstoringen kunnen ontstaan in de Britse havens. Daarbij moet rekening worden gehouden met vertragingen van maximaal tweeënhalve dag, meldt de krant.

In de stukken staat verder dat de regering een harde grens tussen het Britse Noord-Ierland en het onafhankelijke Ierland "waarschijnlijk" noemt. Dat is omdat de mogelijkheden voor een "onzichtbare grens", bijvoorbeeld door middel van hi-tech-systemen, als onhoudbaar worden gezien na een no-deal-brexit. Ook zouden er na zo'n vertrek uit de EU protesten worden verwacht in het hele land.

Operatie Yellowhammer

De gelekte documenten hebben volgens The Sunday Times de codenaam Operatie Yellowhammer en zijn alleen in te zien voor mensen die daar nadrukkelijk toestemming voor hebben gekregen. Volgens de krant gaat het om "een zeldzame inkijk in de geheime plannen die worden gemaakt om een catastrofale ineenstorting van 's lands infrastructuur af te wenden".

Begin april werd het Britse vertrek uit de EU uitgesteld tot 31 oktober. De nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk, Boris Johnson, zei al direct na zijn aantreden dat hij op die datum ook uit de EU wil stappen, met of zonder akkoord met Brussel. Johnson heeft de deal van zijn voorganger Theresa May doodverklaard en wil een nieuwe deal sluiten. De EU wil niet meer sleutelen aan het akkoord.

'Lagerhuis kan brexit niet stoppen'

In het Britse Lagerhuis, ook binnen zijn eigen Conservatieve partij, ligt Johnsons voornemen om zo nodig zonder akkoord te vertrekken gevoelig. De vrees is dat Johnson het parlement wil schorsen om zo op 31 oktober een no-deal-brexit door te drukken. De Britse oud-premier Major legt die stap uit als het begin van een constitutionele crisis, zei hij vorige maand.

Juist gisteravond meldden anonieme bronnen dat Johnson tegen Europese leiders wil zeggen dat het parlement in zijn land de brexit niet kan tegenhouden. De bronnen zeggen tegen de Britse krant The Daily Telegraph dat hij dat volgende week wil zeggen tegen de Duitse bondskanselier Merkel en de Franse president Macron. Zo zou hij de EU-leiders willen dwingen tot een vertrekovereenkomst die voor de Britten acceptabel is.