Winnaar Netanyahu kan vervolging ontlopen dankzij zijn nieuwe partners
Het is een gelijkspel in zetels voor de twee grootste partijen, maar de uiteindelijke winnaar van de Israëlische verkiezingen is vrijwel zeker Benjamin Netanyahu. En zijn toekomstige coalitiepartners kunnen hem helpen om, in ieder geval tijdelijk, vervolging te voorkomen.
De grootste oppositiepartij erkende gisteravond al de nederlaag. Vandaag volgt de definitieve verkiezingsuitslag, maar alles wijst erop dat Netanyahu's conservatief-rechtse Likud-partij voor een vijfde maal een coalitie kan vormen, waardoor Israël een zeer rechtse regering krijgt.
Tegelijkertijd is Netanyahu verdachte in drie verschillende corruptiezaken. De Israëlische procureur-generaal is van plan hem aan te klagen voor fraude, omkoping en vertrouwensbreuk. Het OM wil de 69-jarige Likud-leider eerst verhoren, eind dit jaar volgt de definitieve beslissing of hij wordt vervolgd.
Annexeren in ruil voor immuniteit?
"Netanyahu zal allerlei manieren zoeken om vervolging te voorkomen", zegt correspondent Arlene Gelderblom. "De Unie van Rechtse Partijen (URP), die waarschijnlijk onderdeel uit zal maken van de coalitie, heeft aangegeven dat het een wet wil doorvoeren die immuniteit geeft aan Israëlische parlementsleden en aan de premier."
Kort voor de verkiezingen zei Netanyahu dat hij van plan was om delen van de Westelijke Jordaanoever te annexeren, als hij aan de macht komt. "Critici van Netanyahu geloven dat hij annexatie van die nederzettingen zal beloven aan rechtse partijen", zegt Gelderblom. "In ruil voor bescherming tegen vervolging. Het wordt wel de 'annexatie voor immuniteit'-formule genoemd."
Volgens analisten was Netanyahu's annexatieverkiezingsbelofte vooral bedoeld om rechtse kiezers te trekken. Maar de Palestijnen vrezen dat het geen loos dreigement is. "Er is gekozen voor bezetting, niet voor vrede", zegt een leider van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO in een reactie op de voorlopige verkiezingsuitslag.
Trump-vlaggen
Op de achtergrond speelt de erkenning van de Golanhoogten als Israëlisch gebied door het Witte Huis. Trump besloot eind maart om het door Israël op Syrië veroverde gebied te erkennen als Israëlisch territorium.
Eerder erkende hij heel Jeruzalem al als hoofdstad van Israël, terwijl Palestijnen Oost-Jeruzalem als de hoofdstad van een toekomstige Palestijnse staat beschouwen. Wereldwijd was er felle kritiek op deze besluiten, maar voor Netanyahu was het een steun in de rug.
Feestvierende Likud-aanhangers zwaaiden woensdagavond met Trump-vlaggen. En dat is de Amerikaanse president ook opgevallen:
Gelderblom: "Met Trump in het Witte Huis heeft Netanyahu als het ware een vrijbrief in handen. De internationale gemeenschap keurde Trumps besluiten over de Golanhoogten en Jeruzalem af, maar er gebeurde vervolgens niets. Nu Netanyahu is herkozen zal hij nog een stap verder durven te gaan."
Maar de correspondent benadrukt dat het nog koffiedik kijken is of Netanyahu daadwerkelijk de annexatiekaart zal spelen. Een deel van zijn achterban vreest namelijk voor escalatie als hij dit werkelijk zou doen.
Winnaars en verliezers
De orthodoxe en nationalistische Israëliërs zijn in ieder geval blij met de verkiezingsuitslag. De grote verliezers zijn de gematigde kiezers en de Palestijnen. "Links is bijna helemaal verdwenen", zegt Gelderblom. "En onder Arabische Israëliërs heerst het gevoel dat ze geen deel meer uitmaken van de samenleving."
Dat sentiment is terug te zien in de opkomstcijfers: onder deze bevolkingsgroep kwam ditmaal 50,4 procent naar de stembus tegenover 64 procent in 2015.
"Maar zowel links als rechts is er in Israël groeiende angst dat de democratie in gevaar komt", zegt Gelderblom. "Omdat Netanyahu zich nu machtiger dan ooit zal voelen."
