Wel of geen Turkse campagne in Nederland: een overzicht

"Ongewenst", herhaalde premier Rutte vandaag zijn mening over het voornemen van Turkse ministers om in Nederland campagne te voeren voor een 'ja' op het Turks referendum van volgende maand. "Maar we gaan geen minister van een NAVO-bondgenoot op Schiphol in de boeien slaan", voegde hij toe.

Ook minister Koenders was vandaag duidelijk: hij belde met minister Cavusoglu om hem nogmaals te vertellen dat zo'n Turks bezoek niet gewenst is. Koenders heeft hem gezegd dat ons land op geen enkele manier zo'n bezoek zal faciliteren. Hij wil Cavusoglu ook niet ontmoeten.

De ontwikkelingen volgen elkaar snel op: een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen en de reacties.

Duitse steden

Het begint allemaal in Duitsland en Oostenrijk. De Oosterburen schrappen begin maart twee evenementen in Keulen en Baden-Württemberg waarbij Turkse ministers aanwezig zouden zijn. Zij willen Turkse stemmers in Duitsland ertoe overhalen om 'ja' te zeggen tegen de uitbreidingen van de presidentiële bevoegdheden van president Erdogan.

In beide steden gaan de bijeenkomsten niet door vanwege procedurefouten. Turkije reageert boos op de afzeggingen en vindt dat "Berlijn zich moeten leren gedragen". Minister Bozdag, die in Keulen zou spreken, spreekt van een "fascistische beslissing". Een bijeenkomst op een alternatieve plek, een zaal in Frechen, in de buurt van Keulen, gaat ook niet door. De exploitant van de zaal wil de ruimte uiteindelijk niet beschikbaar stellen.

Bordes in Hamburg

Ondanks dat een bijeenkomst in een zaal in Hamburg vanwege de brandveiligheid afgelopen dinsdag niet doorgaat, ziet minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu toch kans vanaf een bordes van het Turkse consulaat in de Duitse stad een paar honderd genodigden toe te spreken. "Duitsland hoeft Turkije niets te vertellen over democratie en mensenrechten. Dat land onderdrukt zelf systematisch alle Turken die er wonen. Bovendien steunt Europa alle vormen van terrorisme tegen Turkije."

Ook Oostenrijk ontvangt aanvragen voor Turkse bijeenkomsten, maar die worden door de regering verboden.

Kabinet-Rutte

Nederland krijgt ook aanvragen van Turkse bewindslieden die campagne willen voeren voor het referendum, maar het kabinet wil niet dat dat gebeurt. Zo wil minister Cavusoglu op 11 maart naar een manifestatie in Rotterdam komen.

Maar premier Rutte is meteen duidelijk: "Daaraan zullen we niet meewerken. We vinden dit ongewenst. We zijn van mening dat de Nederlandse publieke ruimte niet de plek is voor politieke campagnes van andere landen." De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb deelt het standpunt van het kabinet.

Toch lijken de Turken niet onder de indruk. "Wij gaan waarheen wij willen en praten met onze staatsburgers", zei Cavusoglu. "Ze zeggen: 'U kunt geen bijeenkomst houden in het openbaar'. Hoezo kunnen wij dat niet? Waar is de democratie of de vrijheid van meningsuiting waarvan jullie zeggen dat jullie ons er iets over willen leren? Hoe zit het met de vrijheid van vergadering?"

Wilders

Volgens PVV-leider Wilders is het kabinet niet duidelijk genoeg tegen de Turkse bewindslieden. Hij demonstreert daarom woensdag kort bij de Turkse ambassade in Den Haag.

"Rutte gaat studeren en uitzoeken wat er moet. Ondertussen is er geen enkel signaal dat ze niet welkom zijn." Wilders wil dat er "stevige maatregelen" komen en dat de Turkse ambassadeur persona-non-grata verklaard wordt.

Geen Rotterdam

Woensdag wordt duidelijk dat de bijeenkomst in Rotterdam in ieder geval niet doorgaat. De uitbater van het zalencentrum waar Cavusoglu zou spreken, trekt zich terug. Maar de minister is ondanks de afzegging onverbiddelijk: "Ik ga naar Nederland, niets zal mij stoppen", zegt hij donderdag.

Onduidelijkheid in Hengelo

Ook het bezoek van de Turkse minister Kaya van Familiezaken aan Hengelo gaat niet door, blijkt aan het begin van de avond. In de Overijsselse stad is voor vrijdag een bijeenkomst georganiseerd door een lobby-organisatie van de Turkse AK-partij in Nederland. Het team voert campagne voor een 'ja'.

"Gezien de commotie hebben we in overleg met de burgemeester besloten om de zaal niet te verhuren. Ook naar aanleiding van wat er in Rotterdam is gebeurd", zegt een woordvoerder van het zalencentrum. Het is niet duidelijk of de Turkse minister haar bezoek aan Nederland afzegt of dat ze een andere zaal zoekt.

Kabinet

In een reactie benadrukt premier Rutte vandaag nog maar eens dat het standpunt van het kabinet niets met de aanstaande verkiezingen in Nederland heeft te maken. "Dit vinden wij zowel voor als na 15 maart", zei hij.

Ook minister Koenders wil niet dat zijn ambtgenoot Cavusoglu zaterdag naar Nederland komt. Hij heeft vandaag gebeld met zijn Turkse collega om hem nogmaals te vertellen dat het bezoek ongewenst is. Intussen zoekt de Nederlandse tak van de AK-partij naar een locatie buiten Amsterdam waar Cavusoglu dit weekend alsnog kan spreken.