Campagneblog 25-02: Krol noemt Asscher leugenaar
Goedenacht!
De campagnedag van 25 februari zit erop. Het was een relatief rustige zaterdag: sommige lijsttrekkers gingen flyeren, anderen bleven op de dag tussen het Radio 1-debat en het RTL-debat binnen. PVV-leider Wilders richtte in de discussie over zijn veiligheid tot "de heren van het kabinet" en 50Plus-leider Krol verdedigde opnieuw zijn AOW-plan. De NOS keek vandaag ook naar de rol van sociale media in de campagne. "Wie daar onzichtbaar is, bestaat niet", zegt een kenner daarover.
We sluiten hierbij het liveblog over de campagne. Tot morgenochtend 07.00 uur, goedenacht!
Krol noemt Asscher opnieuw leugenaar
Krol werd bij Nieuwsuur ook geconfronteerd met zijn uitspraak dat PvdA-lijsttrekker Asscher een leugenaar is, omdat die in tegenstelling tot Krol zegt dat een verlaging van de AOW-leeftijd 12 miljard euro kost. "Dat is hij, en dat blijf ik volhouden", zei de 50Plus-leider.
Krol spreekt het bedrag van 12 miljard euro niet tegen. "Maar dat is pas in 2060!" In de komende regeerperiode gaat het volgens Krol om 'slechts' 3,6 miljard euro.
Krol verdedigt AOW-plan van 50Plus
Henk Krol heeft in Nieuwsuur het veelbesproken AOW-plan van 50Plus verdedigd. Hij herhaalde dat het wel degelijk haalbaar is om de AOW-leeftijd te verlagen naar 65 jaar. Om dat te financieren zou wel moeten worden gesneden in onder meer de arbeidskorting, zei hij. Werkenden zouden dan meer belasting gaan betalen.
Eerder deze week ontstond verwarring over het AOW-plan van de partij. Toen hem werd gevraagd naar de dekking ervan, moest hij toegeven dat het alleen kan als de AOW-uitkering niet langer is gekoppeld aan de gemiddelde loonstijging. Dat zou een verlaging van de AOW betekenen. Krol sprak van "kiezen tussen twee kwaden".
Partijvoorzitter Jan Nagel zei een dag later dat Krol het standpunt verkeerd had geformuleerd. Krol beaamde dat bij Nieuwsuur. "Wat ik zei, sloeg niet op het partijprogramma van 50Plus", zei hij. Om eraan toe te voegen: "Wij garanderen de kiezer een waardevaste AOW."
Stille campagne-avond
De toch al rustige campagnedag nadert zijn einde. Veel lijsttrekkers hebben ervoor gekozen om zich vandaag voor te bereiden op het debat bij RTL, morgenavond in Amsterdam. Alleen 50Plus-leider Henk Krol komt vanavond 'in actie': hij wordt in Nieuwsuur geïnterviewd door Twan Huys (22.00 uur, NPO 2).
D66'er vreest 'stemfiasco' voor Nederlandse expats
Meer dan 77.000 Nederlanders willen vanuit het buitenland hun stem uitbrengen. Vijf jaar geleden hadden zich daarvoor 'maar' 48.000 kiezers geregistreerd. Maar er dreigt een probleem, zegt kandidaat-Kamerlid Eelco Keij van D66. Volgens hem hebben veel buitenlanders nog geen stempas ontvangen, terwijl veel van hen uiterlijk woensdag hun stem moeten uitbrengen.
Keij (plaats 39) heeft op zijn website een kaart geplaatst waarop expats kunnen aangeven of ze hun stempas al hebben gekregen. In alle werelddelen zijn al passen gearriveerd, maar ook zijn er in alle werelddelen nog Nederlanders die daarop wachten. En voor sommigen begint de tijd dus te dringen.
Op 23 ambassades mogen Nederlanders nog tot op de verkiezingsdag (15 maart) hun stem inleveren. Op tientallen andere posten moet dat uiterlijk 1 maart zijn gebeurd. Keij vindt dat daarover niet helder genoeg wordt gecommuniceerd. "Vermoedelijk gaat het voor heel veel mensen verkeerd aflopen", zegt hij.
'Wie online afwezig is, bestaat niet'
Sociale media zijn niet meer wge te denken uit de verkiezingscampagne. Partijen zetten massaal in op Twitter, Facebook, YouTube, Instagram en Snapchat. "Wie online afwezig is, bestaat niet", zegt kenner Frank van Dalen. Reden voor verslaggever Martijn Bink om een kijkje te nemen in de digitale 'war room' van D66.
Meer weten over het gebruik van sociale media in campagnetijd? Lees Martijns verhaal.
Lijsttrekkers op tv
Zaterdagavond is een avond zonder talkshows, maar in campagnetijd is er - natuurlijk - altijd wel ergens een lijsttrekker op televisie. Nieuwsuur praat vanavond uitgebreid met Henk Krol, de lijsttrekker van 50Plus. Krol kreeg deze week veel kritiek op zijn stelling dat het haalbaar is om de AOW-leeftijd weer te verlagen naar 65 jaar. Dat zal ongetwijfeld een van de gespreksonderwerpen zijn, maar de partij wil meer. Dit is 50Plus in een notendop:
Nieuwsuur begint om 22.00 uur op NPO 2.
Wilders richt zich tot 'heren van het kabinet'
Geert Wilders vindt dat het kabinet ten onrechte de indruk wekt dat hij veilig is. De PVV-leider heeft op Twitter een foto geplaatst waarop hij is afgebeeld met anderen die de woede hebben opgewekt van moslims. Een van hen is de vermoorde Charlie Hebdo-tekenaar Stephane 'Charb' Charbonnier. "Wanted dead or alive", staat boven het lijstje.
In de tweet verwijst Wilders naar recente onthullingen over zijn beveiligers. Een van hen zou geheime informatie hebben gelekt, twee anderen zouden met geld hebben gesjoemeld.
Minister Blok van Veiligheid en Justitie heeft gezegd dat Wilders veilig zijn werk kan doen, maar Wilders heeft een andere afweging gemaakt en zijn publieke campagne-optredens voorlopig opgeschort. Zo ging een geplande flyeractie in Volendam vandaag niet door.
Pechtold flyert in sneltreinvaart
D66-leider Alexander Pechtold voert vanmiddag campagne in het centrum van Arnhem. Samen met zo'n twintig vrijwilligers deelt hij flyers uit, zegt verslaggever Martijn Bink. Tussendoor maken kiezers selfies met Pechtold. Van langere gesprekken met kiezers was het na een kwartier nog niet gekomen. "Hij gaat echt als een sneltrein", zegt Bink.
Eerder vandaag gingen VVD-leider Mark Rutte en VNL-lijsttrekker Jan Roos al op 'straatcampagne'. Een mini-verslag daarvan zie je hieronder.
'Hij is een echte bink, die Rutte, maar mijn stem krijgt hij niet'
Ondanks de regen heeft een aantal lijsttrekkers vandaag toch flink campagne gevoerd. Rutte was in Wormerveer en deelde gratis koffie uit. "Geweldig hè, zo'n leuke bink", zei een vrouw tegen politiek verslaggever Albert Bos. "Echt om te zoenen."
Maar stemmen op Rutte? Nee, nooit, zegt ze. "Echt niet, ik stem echt niet op de VVD. Van mijn leven niet."
Jan Roos, lijsttrekker van VNL, maakte ook een praatje met kiezers, maar dan met inwoners van Volendam. "Stem Voor Nederland, en voor Volendam natuurlijk", lachte hij. Hij besprak kort zijn tactiek met verslaggever Bos. "Ik ben op dit moment vooral op zoek naar mensen die de regen trotseren, want het is redelijk rustig door het verschrikkelijke weer."
'Jongeren met lagere opleiding hebben meestal weinig met politiek'
Driekwart van de jongeren met een migrantenachtergrond gaan waarschijnlijk niet stemmen op 15 maart, schatten UvA-onderzoekers. De jongeren voelen zich niet verbonden met de Nederlandse maatschappij, zeggen de wetenschappers.
NOS op 3 vroeg twee jongeren, die de doelgroep kennen, wat volgens hen de belangrijkste oorzaken zijn.
Des (28) stemt niet
Afkomst is niet de meest bepalende factor, volgens Des. Opleidingsniveau en inkomen zeggen meer over politieke betrokkenheid. "Jongeren met een lagere opleiding hebben meestal weinig met de politiek." En: "Er zijn misschien meer blanke mensen op de universiteit terwijl de mbo meer multicultureel is."
Veel jongeren voelen dat ze geen deel uitmaken van de hogere klasse waar ook politici uitkomen, zegt Des. "Het is een klasse die ze niet begrijpen en waar ze dan ook liever niet bij horen."
"Helemaal als je kijkt naar verkiezingen. Eens in de vier jaar moeten wij ons verdiepen in hun manieren en komen ze even bij ons langs met hun campagnebus. Om ons daarna weer te vergeten. Daar hebben veel mensen geen zin in."
'De VVD is net als Krol'
PvdA-minister Dijsselbloem heeft scherpe kritiek geuit op de VVD. Dijsselboem, die ook weer op de kandidatenlijst van de PvdA voor de Tweede Kamer staat, zei dat de VVD de ouderen voor een groot deel de rekening laat betalen voor het beloofde extra geld in verpleeghuizen.
De VVD wil 2 miljard euro extra uittrekken voor verpleeghuizen. Dijsselbloem vindt dat de VVD dat betaalt met een "een beetje Henk Krol-achtige financiering". Volgens de minister haalt de partij 8 miljard weg bij de mensen die het het minst kunnen missen: de minima, de ouderen, de arbeidsongeschikten en mensen in de derde wereld.
"De ouderen worden bij de VVD op de nullijn gezet in een periode dat het goed gaat in ons land. Ze bezuinigen ook nog eens op de huurtoeslag en de zorgtoeslag. De ouderen maken daar het meest gebruik van", zei Dijsselbloem.
De kiezer vertelt
Veel Nederlanders maken zich in de aanloop naar de verkiezingen druk over de normen en waarden in ons land, blijkt uit het Ipsos-onderzoek en het NOS-publieksonderzoek van gisteren. Wij vroegen drie mensen die reageerden op ons onderzoek naar hun mening over de normen en waarden in Nederland.
Lei Olischlager (64) uit Nieuwstadt, werkt als fitnessinstructeur ("ik denk dat ik de oudste in Nederland ben").
Respect en fatsoen
De Limburger mist vooral respect en fatsoen in de samenleving. "Brandweermannen, ambulancemedewerkers en politieagenten worden lastiggevallen als ze hun werk willen doen. Men heeft overal lak aan en dat vind ik een gebrek aan fatsoen en respect want die mensen zijn er voor ons zodat wij veilig kunnen leven. Dat moet echt veranderen."
Volgens Olischlager begint het terugbrengen van de normen en waarden thuis. "Ouders moeten daar zelf voor zorgen. Kijk eens in de spiegel en leer je kinderen respect en fatsoen." Maar ook de politiek kan er een rol in spelen, vindt hij. Toch ziet hij dat te weinig terug.
Rutte deelt koffie uit: 'Vreselijk leuk'
- NOS
Rutte op campagne - NOS
Rutte op campagne - NOS
Rutte op campagne
VVD-lijsttrekker Rutte is vandaag te vinden in Wormerveer, waar hij koffie uitdeelt bij de Koffiekar. Tientallen mensen kwamen er op af, vertelt politiek verslaggever Albert Bos. "Het regende, maar er waren toch mensen die een praatje of een foto met hem maakten. Een enkeling vroeg hem naar het begrotingsoverschot."
Bos vroeg aan Rutte waarom hij het zo belangrijk vindt om op deze manier campagne te voeren. "Het is gewoon leuk. Ik vind het zelf belangrijk. Sommigen willen een foto, andere mensen hebben wat kritiek, andere mensen willen juist een inhoudelijke vraag stellen. Het is een plezier om te doen", legde hij uit.
Ik heb hier gewerkt in Wormerveer, dus ik zag ook weer wat oude collega’s. Vreselijk leuk.
Maar kan je hier ook stemmen mee winnen? "Dat weet je allemaal nooit precies van tevoren. Campagne voeren is tegenwoordig natuurlijk ook internet, maar ook gewoon de straat op en met mensen in gesprek. Eerlijk gezegd is dat het leukste. Ik heb hier gewerkt in Wormerveer, dus ik zag ook weer wat oude collega’s. Vreselijk leuk."
Bos sprak ook nog met twee scholieren, die speciaal voor Rutte naar Wormerveer waren gekomen. "Ik wilde graag eens de premier in het echt zien en ik vind het ook gewoon wel speciaal dat dit kan", vertelde een van de meisjes.
Deze olympisch kampioen gaat ook op campagne
Het is een opmerkelijke naam op de VVD-kandidatenlijst: olympisch kampioen openwaterzwemmen Maarten van der Weijden. Ook hij is van plan om de straat op te gaan om kiezers over te halen.
De kans dat hij in de Tweede Kamer komt is nihil, want zelfs als hij met voorkeursstemmen tóch wordt gekozen, zal hij bedanken voor de eer.
"Ik ben nog niet klaar om Tweede Kamerlid te worden”, vertelt hij. “Dat is echt een vak en daar heb ik meer basis voor nodig. Maar ik zet mijn verkenningstocht in de politiek wel voort om te zien wat voor vorm het kan krijgen. En misschien wil ik over vier jaar, als er weer verkiezingen zijn, alsnog de Kamer in."
'Dat de politieke desinteresse zo groot is, had ik niet verwacht'
Driekwart van de jongeren met een migrantenachtergrond gaan waarschijnlijk niet stemmen op 15 maart, schatten UvA-onderzoekers. De jongeren voelen zich niet verbonden met de Nederlandse maatschappij, zeggen de wetenschappers.
NOS op 3 vroeg twee jongeren, die de doelgroep kennen, wat volgens hen de belangrijkste oorzaken zijn.
Souad (23) stemt wel
"Het is deels de thuissituatie. In mijn omgeving zie ik veel Marokkaanse gezinnen waar niet over politiek wordt gepraat. Ouders weten niet hoe ze dit aan hun kinderen moeten overbrengen", vertelt Souad Mokhtari (23), studente culturele en maatschappelijke vorming in Rotterdam.
Dat er in de politiek vaak negatief over jongeren met een migrantenachtergrond gesproken wordt, helpt ook niet, denkt Souad. "Kijk naar Wilders: als hij praat over Marokkanen heeft hij het alleen maar over de meisjes met hoofddoekjes en Marokkaanse jongens die hem storen."
Bussen, flyers, posters en selfies: politici gaat straat op
VNL-lijsttrekker Jan Roos is niet de enige politicus die vandaag de straat op gaat. Op sociale media duiken foto's op van campagnebussen, flyers, posters en uitnodigingen op.
"We zijn ook vandaag weer op Roodtrip: van Nijmegen naar Arnhem! Langs de deuren voor een fatsoenlijke samenleving!", tweet de PvdA.
Öztürk van Denk is in Utrecht te vinden. Hij gaat langs bij ondernemers op de Amsterdamse Straatweg. Daar maakt hij praatjes, maar ook selfies.
"Er zijn vele wegen die naar Brussel leiden, maar met @NieuwewegenNu maak je de wegen weer van jou", tweet een politicus van Nieuwe Wegen. Hij plaatste een foto met een poster op Twitter.
Er wordt hard gewerkt door de campagneteams, ook bij het CDA in Uden. Daar staan alle posters klaar.
Ook in Almere, want daar wordt wind en regen getrotseerd tijdens het flyeren voor D66.
En in Zeeland hebben de SGP-jongeren de eerste poster geplakt.
Asscher niet in kabinet als hij geen premier wordt
PvdA-leider Asscher wil alleen in een nieuw kabinet als hij premier kan worden. Zo niet, dan zal hij zijn partij net als zijn voorganger Samsom vanuit de Tweede Kamer leiden, zegt hij in een interview in de Telegraaf.
Hij zegt dat hij niet 100 procent zeker weet wat hij gaat doen, maar noemt het wel "het meest waarschijnlijke" scenario dat hij fractievoorzitter wordt.
Goede dingen
"In de Kamer wil ik zorgen dat het geluid van de PvdA goed te horen is. Kiezers moeten ook denken: ik heb die stem uitgebracht op Asscher en ik zie dat hij daar goede dingen mee doet."
Flyeren met Jan Roos in Volendam
VNL voert vandaag campagne in Volendam. Lijsttrekker Jan Roos deelde een kwartier lang flyers uit en vertrok toen weer. Hij vertelde verslaggever Albert Bos dat hij het belangrijk vindt om te flyeren, ook al "gaat het meeste via internet". "Ik wil mijn snufferd laten zien, omdat Volendam een stad is van hardwerkende mensen."
Na het flyeren ging hij richting een televisieoptreden. Zijn campagneteam is nog steeds aan het flyeren.
PVV-leider Wilders zou ook naar Volendam gaan, maar heeft het bezoek afgezegd na de arrestatie van een van de medewerkers die zijn beveiliging regelt.
De kiezer vertelt
Veel Nederlanders maken zich in de aanloop naar de verkiezingen druk over de normen en waarden in ons land, blijkt uit het Ipsos-onderzoek en het NOS-publieksonderzoek van gisteren. Wij vroegen drie mensen die reageerden op ons onderzoek naar hun mening over de normen en waarden in Nederland.
De 44-jarige Mariska de Kleer uit Ter Aar is moeder van vier kinderen. Zij maakt zich vooral zorgen om mensen die zich niets meer van elkaar aantrekken.
Oordopjes
"Ik ben gewend om in een supermarkt de kassamedewerker even netjes gedag te zeggen, maar dat doen veel mensen helemaal niet meer omdat ze bijvoorbeeld aan het bellen zijn terwijl ze afrekenen. Vanochtend hoorde ik in de winkel een vrouw met oordopjes in hardop een heel gesprek voeren. Dan denk ik: ga toch in je auto zitten!"
Ze maakt zich zorgen over vluchtelingen die niet integreren. "Het is belangrijk dat ze zich voegen naar onze normen en waarden. Bij ons zijn mannen en vrouwen gelijk en het is heel belangrijk dat ze dat ook inzien."
Carnaval vieren? Dat doen politici ook gewoon
Het zuiden van het land kleurt vanaf morgen weer rood, geel en groen, want dan is het carnaval. Ook een aantal politici gaat in polonaise en carnavalstenue het feest vieren.
Klaas Dijkhoff, staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, gaat carnavallen in Breda. "Ik ga met vrienden als de cast van Bassie en Adriaan. Wie ik ben? Dat zeg ik niet, dan herkent iedereen me. Ik ben in elk geval niet Bassie", vertelt hij aan het Algemeen Dagblad.
Hij zou niet weten waarom hij geen carnaval zou mogen vieren tijdens de campagne. "Er gaat niks boven carnaval. En als iedereen staat te carnavallen, heeft het toch ook helemaal geen zin om campagne te voeren?" Dijkhoff liet in 2013 al zien hoe enthousiast hij van het feest wordt door een filmpje te maken (zie hierboven).
'Natnek'
In Oss viert René Peters van het CDA carnaval. Hij werd zelfs geëerd voor zijn inspanningen voor de stad met de Brabantse 'Natnek'-prijs. "Verrekte Natnek! Rene, je hebt hem verdiend! Je zet ons Oss op de kaart!", is op Facebook bij foto's van de uitreiking te lezen.
Ook Karin Straus, Kamerlid voor de VVD, gaat feestvieren. In Roermond, want daar kan je niet anders, zegt ze tegen het AD. "Het is geen Brabant, hè? Hier staat het normale leven echt totaal stil. Je bent even in een parallel universum."
Straus gaat in het roze verkleed. "Onze vriendengroep gaat al jaren in die kleur op stap. De heren zijn ooit begonnen met roze kostuums, daar hebben wij ons later bij aangesloten. We zijn met 50 man, allemaal in het roze. Een soort attractie, mensen stoppen om ons te fotograferen."
Hossen
Ook minister Ploumen viert carnaval. In Maastricht en Venlo, vertelt ze aan RTL Nieuws. Ze vindt veel dingen leuk aan het feest. "De mooie pekskes (pakjes), de hardblauwe luchten en de schetterende trompetten." En hoe ze verkleed gaat? "Veel goud, glitter, bloemen, veren en een tamboerijntje."
En Ron Meyer van SP deelt een foto van zijn kinderen in carnavalstenue op Facebook. "Zo krijg ik tijdens onze campagne toch nog een beetje 'Sjpassemig' mee... Onze Koempel en ons Papegaaitje." Rens Raemakers van D66 deelt zijn outfit via Snapchat. Hij viert carnaval in Limburg.
- Facebook SCVO
'Natnek'-uitreiking - Facebook Ron Meyer
- Snapchat
Rens Raemakers
De kiezer vertelt
Veel Nederlanders maken zich in de aanloop naar de verkiezingen druk over de normen en waarden in ons land, blijkt uit het Ipsos-onderzoek en het NOS-publieksonderzoek van gisteren. Wij vroegen drie mensen die reageerden op ons onderzoek naar hun mening over de normen en waarden in Nederland.
Een van hen is Albert Bondt uit Alphen aan den Rijn. Bondt is 32 jaar, heeft biologie gestudeerd en werkt als onderzoeker bij het LUMC in Leiden. Op 15 maart stemt hij op de ChristenUnie.
Heel belangrijk vindt hij het om respect te tonen voor elkaar. "Als je respect hebt voor de ander dan kom je er wel uit." Bondt vindt het dan ook afschuwelijk als hulpverleners of agenten worden tegengewerkt terwijl ze hun werk proberen te doen.
Artsen noemen euthanasiebeweringen Kuzu 'ongefundeerd en schadelijk'
Het klopt niet dat artsen eerder stoppen met de behandeling van patiënten met een migrantenachtergrond. Dat zeggen drie Turkse medici in een ingezonden stuk in de Volkskrant. Ze reageren op een uitspraak van Denk-lijsttrekker Kuzu. Die zei dat hij signalen krijgt dat artsen bij ouderen met een migratieachtergrond soms sneller stoppen met behandelen en de stekker eruit trekken.
Die opmerking is ongefundeerd en schadelijk, stellen de artsen uit naam van de artsencommissie van Tannet (Turks Academisch Nederlands Netwerk). Volgens hen geven hardwerkende artsen en medisch specialisten dagelijks veel persoonlijke aandacht en professionele zorg aan iedereen en maken ze geen onderscheid.
Partijfilmpjes op social media: het was de zomer van 1974...
In een campagnefilmpje van het CDA zitten Mark Rutte (VVD), Geert Wilders (PVV) en Sybrand Buma (CDA) samen op het strand. De drie jongetjes bespreken in de Facebook-video wat ze later willen worden. Wilders: "Ik wil later Prins Carnaval worden en een praalwagen besturen." Rutte wil dat ook en daar is Wilders niet van gediend. Ze krijgen ruzie.
Buma haalt de twee uit elkaar en geeft antwoord op de vraag wat hij eigenlijk later wil worden. "Ik wil later premier worden. En het land besturen."
Het filmpje is inmiddels al meer dan duizend keer geliket en honderden keren gedeeld.
Lach van Rutte
De VVD deelde een filmpje over Rutte. "Ze zeggen dat 'ie zoveel lacht", zie je in het filmpje. "Ja, lachen is normaal. Optimisme brengt je een stuk verder dan pessimisme." Ook deze video werd meer dan duizend keer geliket en honderden keren gedeeld.
De Partij voor de Dieren maakte een nieuw campagnefilmpje, net als de SGP. De SGP maakt hun standpunten (meer geld voor veiligheid, meer politie en strengere straffen om terreur en misdaad te bestrijden) opnieuw duidelijk.
Andere partijen deelden onder meer filmpjes van het NPO Radio 1 lijsttrekkersdebat van gisteren op social media.
Partijen zetten vol in op sociale media
Meer dan ooit wordt deze verkiezingsstrijd uitgevochten via sociale media. De budgetten voor online campagnevoeren zijn verveelvoudigd ten opzichte van de vorige Kamerverkiezingen. Want via Facebook, Instagram en Twitter krijgen de partijen hun boodschap relatief eenvoudig en ongefilterd in de tijdlijn van grote groepen kiezers.
Sjoerd Sjoerdsma is campagneleider van D66: "We zijn hier dag en nacht bezig om te reageren op iedereen die een vraag of opmerking heeft over D66. Normaal gesproken kunnen mensen nooit iets terugzeggen en dat kan op Twitter en Facebook wel. Het is veel makkelijker geworden om met heel grote groepen kiezers te spreken. Met een goed filmpje bereiken we via Facebook soms wel 1,7 miljoen mensen, bijna net zoveel als het Journaal."
Opmerkelijk is dat nieuwe en kleinere partijen het relatief goed doen op Facebook. De Partij voor de Dieren, Denk en Forum voor Democratie staan in de top-10.
Kranten staan vol met interviews met lijsttrekkers
In de kranten van vandaag zijn veel interviews met lijsttrekkers te vinden. We zetten ze voor je op een rijtje:
In het Financieel Dagblad blikt Mark Rutte terug op de afgelopen vier jaar. Liever heeft hij het niet over zichzelf, maar over zijn plannen: "Natuurlijk gaan de mensen zich de vraag stellen: wie gaat het land leiden de komende jaren?", zegt Rutte. "En in die zin gaat het ook over mij. Maar het gaat vooral over de vraag: welke keuzes maken we als land voor de komende jaren?"
In de Volkskrant verklapt Alexander Pechtold wie hij als eerste belt als hij 76 zetels haalt ('mijn moeder') en droomt hij over wat zijn eerste stappen zouden zijn als premier: "Als eerste ga ik de Duitse bondskanselier Merkel bellen om te zeggen dat ik ongelofelijk ontzag heb voor hoe zij Europa door moeilijke perioden heeft geloodst. Als tweede bel ik de nieuwe minister van Onderwijs om eens een flink aantal decreten uit te vaardigen."
En volgens Jesse Klaver is GroenLinks er klaar voor om na de verkiezingen mee te regeren en zijn er al lijsten met potentiële ministers: "Ons plan ligt klaar. We weten wat we eruit willen halen", zegt hij in NRC Handelsblad.
'Pensioenfantasie van de week'
Lodewijk Asscher geeft in de Telegraaf Henk Krol er opnieuw van langs. "Als ik in debat ga, doe ik dat altijd netjes", zegt hij. "Maar ik ga geen bullshit accepteren, zoals Henkie Krol met zijn pensioenfantasie van de week."
Dan nog een interview met Marianne Thieme in het Algemeen Dagblad, over onder meer de CPB-doorrekening, de prijs van een gehaktbal en het sluiten van dierentuinen. "Wij hebben niet de illusie dat we de grootste worden. Maar een progressieve meerderheid zit erin en daarin kan een partij met vier tot zes zetels een scharnier zijn", zegt Thieme.
De meest gestelde vragen: wij geven antwoord
Er leven nog veel vragen bij jullie over de verkiezingen. Vandaag geven we een antwoord op de meest gestelde (en ook simpele) vragen.
Wanneer zijn de verkiezingen?
De verkiezingen vinden dit jaar plaats op 15 maart 2017. De laatste keer werden de Tweede Kamerverkiezingen georganiseerd op 12 september 2012. Dit waren speciale ontbindingsverkiezingen als gevolg van de val van het kabinet.
Normaal gesproken wordt om de vier jaar gestemd, in maart of mei.
Welke partijen doen mee aan de verkiezingen?
Er doen 28 partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart. Van de 28 partijen zijn er zestien die in alle twintig kieskringen meedoen. Een aantal partijen doet alleen niet mee op Bonaire, waaronder de Vrijzinnige Partij van Kamerlid Klein en de Piratenpartij. Artikel 1 van Sylvana Simons doet bijna overal mee, behalve in de kieskringen Assen en Leeuwarden.
Bij de vorige verkiezingen in 2012 deden 21 partijen mee. Het aantal van 28 is een evenaring van het naoorlogse record. Ook in 1971, 1981 en 1986 waren er 28 partijen die meededen.
Hoeveel stemmen zijn nodig voor 1 zetel?
Daar is op dit moment nog geen antwoord op te geven. De zogenoemde kiesdeler wordt uitgerekend nadat alle stemmen zijn uitgebracht. De kiesdeler is het aantal stemmen dat een partij nodig heeft om 1 zetel te krijgen. Om de kiesdeler te krijgen wordt het aantal uitgebrachte stemmen gedeeld door het aantal zetels. In totaal zijn er 150 zetels in de Tweede Kamer te vergeven.
In 2012 was de kiesdeler 62.828.
Beveiligers Wilders worden extra gecheckt
Beveiligers die direct of indirect betrokken zijn bij de beveiliging van PVV-leider Wilders worden snel aan een extra check onderworpen, heeft de politie bekendgemaakt. Als er bij individuele beveiligers van de Dienst Bewaken en Beveiligen aanleiding voor is, worden zij daarna nog een keer uitvoerig gescreend.
Aanleiding is de ophef die is ontstaan na de aanhouding van Faris K., die betrokken was bij de beveiliging van Wilders. Hij wordt ervan verdacht informatie te hebben gelekt.
De politie benadrukt dat alle medewerkers van de DBB een zorgvuldige screening hebben ondergaan voor ze in dienst komen. Maar daarna zouden ze zelden nog worden gecontroleerd.
'Kiezers voelen zich genegeerd door politici'
Nederlanders die niet in de Randstad wonen, voelen zich genegeerd door politici. Dat blijkt uit onderzoek van I&O Research in samenwerking met het AD en de regionale kranten. Zeker 60 procent van de kiezers buiten de Randstad heeft het gevoel dat politici in Den Haag niet weten wat er in hun regio aan de hand is.
Uit het onderzoek blijkt ook dat meer dan de helft van de mensen vindt dat er te veel media-aandacht is voor Amsterdam. Een op de vijf Amsterdammers en Utrechters herkennen zich in deze kritiek.
Een andere conclusie uit de studie is dat 45 procent van de kiezers in andere delen van het land ook graag de mogelijkheid zou zien om op een regionale kandidaat te stemmen. In de Randstad vindt 28 procent dit een goed idee.
Normen en waarden
Gisteren bleek uit een publieksonderzoek dat de NOS liet uitvoeren dat Nederlanders zich druk maken over de normen en waarden in ons land. Ze vinden dat er te weinig wederzijds respect is. Sommigen leggen ook een verband met de toename van het aantal moslims in ons land.
Wat hebben jullie vannacht gemist?
Faris K., de geschorste beveiliger van Geert Wilders, schepte tegen twee vrouwen op over kwetsbare plekken in de beveiliging van de PVV-leider, zei zijn advocaat Peter Plasman gisteravond laat in Nieuwsuur.
K. werd afgelopen maandag aangehouden. Hij zou informatie hebben gelekt over de beveiliging van Wilders , maar het OM ontkende dat. Volgens Plasman heeft zijn cliënt in de privésfeer informatie over zijn werk gelekt. "Het was een beetje opscheppen tegenover vrouwen."
De advocaat zegt dat K. sprak over een zwakke plek in de beveiliging van Wilders. "Die zwakke plek zit in de technische sfeer; niet in de personele sfeer." Wilders is volgens Plasman niet in gevaar geweest door de uitlatingen van zijn cliënt. Toch is de politicus erg geschrokken, zei hij gisteren op Twitter.
Waar kom je de lijsttrekkers vandaag tegen?
Het is weekend, dus veel partijen trekken het land in de hoop om kiezers te overtuigen. GroenLinks gaat huis-aan-huis flyers uitdelen in Leeuwarden, Amsterdam en Rotterdam. VVD-lijsttrekker Rutte is vanochtend te vinden in Wormerveer waar hij koffie gaat uitdelen. Maar andere VVD'ers zijn ook in het uitgaansleven te vinden: zaterdagavond delen ze condooms uit in Amersfoort. En D66-leider Pechtold flyert in het centrum van Arnhem.
VNL voert vandaag campagne in Volendam. De PVV zou daar ook naartoe gaan, maar PVV-leider Wilders heeft het bezoek afgezegd na de arrestatie van een van de medewerkers die zijn beveiliging regelt.
Goedemorgen!
Gisteren was een drukke dag voor de campagne. Alle ogen waren gericht op het eerste debat met de lijsttrekkers van de grote partijen, het NOS radiodebat. Daarbij werd voorzichtig al geflirt tussen sommige partijen (Rutte zei dat het nog wel wat liever mocht) en gespeculeerd over een eventuele formatie.
Over debatten gesproken: de Partij voor de Dieren stuurt toch Marianne Thieme naar het NOS-televisiedebat op 14 maart. En VNL-voorman Roos had in een speciaal verkiezingscongres felle kritiek.
Heb je gisteren geen tijd gehad en wil je even terug lezen? Dat kan in het Campagneblog van gisteren.