'Wraak kan Israël duur komen te staan, leert het verleden'

Israël zweert de vernietiging van alle Palestijnse extremisten en bereidt naast de bombardementen ook een grondoffensief voor. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zegt dat de Israëlische wraak het Midden-Oosten zal veranderen. Maar die intentie is er al eerder geweest en bracht alleen maar meer ellende.

"Het gevaar bestaat dat nog meer strategische blunders het geweld de komende jaren alleen maar zullen laten voortduren." Dat zegt Kim Ghattas tegen Nieuwsuur. Ze is een bekende analist en schrijver die voor haar werk een prestigieuze prijs ontving. Al twintig jaar volgt ze de ontwikkelingen in het Midden-Oosten op de voet. "Er zijn de laatste vijftien jaar vier oorlogen geweest tussen Israël en Hamas, en elke oorlog eindigde met een terugkeer naar een onhoudbare situatie."

Geboorte van Hezbollah

De invasie van Libanon door Israël in 1982 was volgens Ghattas zo'n strategische blunder. "Het zorgde voor het ontstaan van wat we vandaag de 'as van het verzet' noemen. Israël dacht toen ook het Midden-Oosten opnieuw vorm te kunnen geven door een militante groep als de PLO uit te schakelen en vrede te sluiten met de Arabische landen. Zonder concessies te doen aan de Palestijnen. Het was in wezen de geboorte van Hezbollah."

De les van de afgelopen veertig jaar is volgens Ghattas dat elke poging om Palestijnse gewapende groepen uit te roeien alleen maar leidt tot extremere situaties. Als voorbeeld noemt ze het bloedbad dat volgde op de invasie van Libanon in 1982. Op 16 september dat jaar, in de vluchtelingenkampen Sabra en Shatila in Libanon. In deze kampen zaten vooral Palestijnen. In twee dagen tijd werden een paar duizend inwoners afgeslacht door Libanese christelijke milities. Israël liet dat gebeuren.

Jan Egeland was begin jaren negentig vice-minister van Buitenlandse Zaken van Noorwegen. Hij bemiddelde bij de geheime onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) van Yasser Arafat. Die onderhandelingen leidden in 1993 tot de Oslo-akkoorden. Vrede leek toen even dichtbij, maar het proces liep al binnen een paar jaar stuk.

Hij zegt dat Israël met de bombardementen op Gaza zeker doelen zal treffen die gerelateerd zijn aan het terroristische deel van Hamas. "Terroristen die de ergste terreurdaad tegen Israël in zijn geschiedenis hebben uitgevoerd. Maar deze etterende wond wordt steeds groter."

'Complete catastrofe'

Anders dan destijds met de PLO zijn door de gruweldaden van de afgelopen week vredesgesprekken met Hamas nu onmogelijk, zegt Egeland. Maar er is nog een reden dat vrede verder weg lijkt dan ooit: "De bezetting van de Israëli's die nu al 56 jaar duurt en die steeds meer land heeft opgeëist. Er zijn nu drie keer zoveel kolonisten als ten tijde van de Oslo-akkoorden."

Hij vindt de aanpak van Israël gevaarlijk en zeer contraproductief. "Een belegering van Gaza die de bevolking en de miljoen kinderen daar zal uithongeren. Geen water, brandstof en elektriciteit. Dat betekent dat gewonde kinderen niet eens medische hulp krijgen in het ziekenhuis. Dat is een oorlogsmisdaad."

Erger kan het niet, zegt Egeland. "Het is een recept voor een complete catastrofe. Het zal nieuwe generaties vol bitterheid en haat voortbrengen." Daarom ziet hij een zeer belangrijke taak voor de internationale gemeenschap, met de Verenigde Staten op kop. "Laten we nu ons best doen voor iets dat beide volken een betere toekomst zal brengen. Iedereen begrijpt dat dit niet eeuwig kan voortduren."

Wraak en bloed

Israël zou volgens beide experts gesprekken moeten aangaan met Palestijnse tegenhangers van Hamas zoals de Palestijnse Autoriteit. "Die helaas door Israël ernstig is verzwakt", zegt Ghattas. "Je versterkt Hamas door de Palestijnse Autoriteit te verzwakken. En nu zitten we met de gevolgen."

Daarom is er ook voor de internationale gemeenschap een belangrijke taak bij het vinden van een constructieve weg vooruit. Ghattas hoopt dat veel landen terughoudendheid van Israël zullen eisen. "Omdat wraak ter wille van wraak en bloed ter wille van bloed niemands toekomst vooruit zal helpen."