'Die kus staat voor alles wat er mis is in het Spaanse voetbal'

Het is een rel die Spanje al de hele week in de ban houdt: de ongevraagde kus van Luis Rubiales, voorzitter van de Spaanse voetbalfederatie, zondag vlak na de door Spanje gewonnen WK-finale. De wereldvoetbalbond FIFA heeft Rubiales voorlopig geschorst en elf leden van de technische staf van bondscoach Jorge Vilda zijn vandaag uit onvrede zelf opgestapt.

"Die kus staat voor alles wat er mis is in het Spaanse vrouwenvoetbal." Nieuwsuur spreekt met Oranje-international Merel van Dongen, die sinds 2018 in Spanje voetbalt voor Real Betis en Atlético Madrid. Ze trok deze week bij wijze van spreken voor tv meermaals de haren uit haar hoofd. "Zoals Rubiales reageert en vol in de aanval gaat en alles wat ik daarbij voelde. Over wat zich al heeft afgespeeld de afgelopen tijd."

Ze beschrijft hoe de voetbalfederatie zich altijd zeer kleinerend naar het vrouwenvoetbal heeft opgesteld. "Zo van: wij zijn de baas, jullie vrouwen mogen blij zijn om überhaupt te mogen voetballen. De kus is daarom zo denigrerend en symboliseert waar de problematiek zit in de bond."

Rubiales kuste international Jennifer Hermoso zondag ongevraagd vol op haar mond. En ook dook er op sociale media een video op van een feestvierende Rubiales, die op de tribune in het bijzijn van de Spaanse koningin zichzelf in zijn kruis grijpt om de wereldtitel van de Spaanse vrouwen te vieren.

Niet ongestraft

Na de ongevraagde kus volgde een storm van kritiek, ook van de FIFA en de Spaanse premier Pedro Sánchez. Rubiales bood halfslachtig zijn excuses aan, maar van aftreden wilde hij niet weten. Dat herhaalde hij wel vijf keer. "Het was een spontane wederzijdse kus. Ik zal vechten tot het einde. Het gaat hier niet om gerechtigheid, maar om een sociale executie", zei Rubiales.

In Studio Voetbal bespreekt Leonne Stentler de eventuele effecten van de rel:

Ondanks het feit dat de FIFA een onderzoek doet. Ondanks het feit dat politici, voetballers, de president van de Spaanse regering en internationale organisaties hem op zijn onaanvaardbare gedrag wijzen en zijn ontslag eisen. Ondanks dat voetbalster Hermoso zelf in een verklaring zegt dat ze wil dat de actie niet ongestraft blijft.

Hermoso bestrijdt de bewering van Rubiales dat zij zou hebben ingestemd met de kus en hem zou hebben willen optillen. "Ik wil duidelijk maken dat ik geen enkel moment heb ingestemd met de kus die hij mij gaf en dat ik geen enkel moment heb geprobeerd de president op te tillen", zei Hermoso in een verklaring van de spelersvakbond FutPro op sociale media.

Meteen ná de wedstrijd had Hermoso in een Instagram Live-uitzending vanuit de kleedkamer al gezegd: "Hé! Maar ik vond het niet leuk!" Rubiales beweert het tegenovergestelde. "Ik zei haar de gemiste penalty te vergeten en vroeg toen: een kus? Zij zei: okay. Het was een euforische kus met wederzijdse toestemming. En dat zou nu genoeg zijn om mij aan de kant te schuiven?"

De voorzitter zelf ziet zichzelf juist als slachtoffer en beschuldigt onder meer de media van een heksenjacht. Na zijn uitlatingen in een speech krijgt hij zelfs applaus van een deel van de aanwezigen, onder wie de bondscoach Jorge Vilda, van de vrouwenploeg.

"Met Vilda begon het jaren geleden al", zegt Van Dongen. "Eerst won hij met zo'n beetje de beste selectie van de wereld nooit wat. Maar hij deed ook nog eens hele rare dingen: de speelsters moesten hun kamer openlaten 's avonds laat, zodat hij kon controleren of iedereen op hun eigen kamer lag. En zo is er wel meer."

De pot op

Het was voor een groot deel van de speelsters reden om bij de bond aan te kloppen. "Toen heeft de bond, of eigenlijk Rubiales gezegd: 'Oké jullie willen vechten? Dan vechten wij terug. Jullie vrouwen mogen voetballen, maar het moet wel heel duidelijk zijn wie de baas is, dat zijn wij, dat ben ik. Wie niet wil komen, is niet meer uitgenodigd."

Vijftien speelsters gaven aan niet meer te willen voetballen voor het Spaanse elftal als er niets zou veranderen. Van Dongen: "Je zou denken: 15 meiden, dat moet genoeg zijn. Maar in Spanje reageerde Rubiales door te zeggen: jullie bepalen absoluut niet wie hier de coach is. De enige die dat bepaalt ben ik. Jullie kunnen allemaal de pot op. Ik nodig alleen meiden uit die wel voor het Spaanse elftal willen uitkomen. Jorge Vilda blijft zitten."

Als de speelsters terug wilden komen, moesten ze publiekelijk hun excuses maken. "Hoe vernederend", zegt Van Dongen. "Dat is precies waarom ik achter die meiden ben gaan staan. Denk je nou echt dat je als speler een wereldkampioenschap op het spel zet omdat je de coach niet zo leuk vindt? Er moet echt wel meer aan de hand zijn om dat op het spel te zetten."

Vechten

Het irriteert Van Dongen daarom ook ontzettend als mensen zeggen 'het was maar een kus'. "Als je niet beter weet zou je dat kunnen denken, maar als je je er een beetje in verdiept - natuurlijk sowieso in de wereld en de rol van de vrouw en de #metoo-discussie - dan staat die kus enorm symbool voor alle problematiek die daaronder doorsijpelt."

Amnesty International heeft de kus van Rubiales omschreven als 'seksueel geweld op de werkvloer door een superieur'. En inmiddels hebben 81 spelers - zowel de 23 die bij de selectie zaten die vorige week wereldkampioen werd, als een heleboel andere speelsters uit de hoogste divisie - verklaard dat ze niet meer in actie komen totdat Rubiales uit zijn functie is gezet. "Er gaat gewoon niemand meer voetballen. De meiden die WK-kampioen zijn gaan niet spelen aankomende september tenzij er iets verandert", zegt Van Dongen.

Gelijkheid in het voetbal is volgens Van Dongen een kwestie van vechten. "Het blijft vechten, voor nieuwe dingen strijden. Dat zal vrouwenvoetbal sowieso voorlopig met zich meebrengen." En daarom vindt ze het extra jammer dat de focus nu zo op Rubiales ligt en niet op de speelsters die wereldkampioen zijn geworden. "Want wereldkampioen worden, dat kunnen echt maar heel weinig mensen zeggen. En die meiden hebben dat bereikt."

Luisterend naar de publieke opinie in Spanje is er volgens haar meer één mogelijkheid en dat is dat Rubiales opstapt. "Of eigenlijk ontslagen wordt, want opstappen zal hij vrijwillig niet doen, zo hebben we al gezien."

Luis Rubiales is absoluut niet van plan op te stappen: